Theo ông Phạm Văn Minh, Chủ tịch UBND huyện Sóc Sơn (Hà Nội), Khu liên hiệp xử lý chất thải Nam Sơn (bãi rác Nam Sơn) được thành lập từ năm 1999, có quy mô 83,83 ha. Năm 2011, UBND thành phố Hà Nội đã quyết định mở rộng giai đoạn 2 bãi rác Nam Sơn với diện tích 73,73 ha. Còn dự án di dân vùng ảnh hưởng bãi rác Nam Sơn bán kính 500 mét tính từ chân tường rào bãi rác là 396 ha, liên quan tới gần 2.000 hộ dân.
Hiện UBND huyện Sóc Sơn đã cơ bản hoàn thành giải phóng mặt bằng đất nông nghiệp ở 2 xã Nam Sơn, Hồng Kỳ, với tổng số tiền là 457,7 tỷ đồng, diện tích 74.2 ha/77 ha. Đối với đất ở, huyện đã hoàn thành việc kê khai kiểm đếm đất đai, tài sản trên đất của 2 xã Hồng Kỳ, Nam Sơn, còn xã Bắc Sơn cơ bản hoàn thành kiểm đếm đất và tài sản trên đất.
Giá bồi thường đất ở thành phố đang áp dụng tại 3 xã từ hơn 866.000 đồng đến 3.360.000 đồng cho từng vị trí. Cùng đó, huyện Sóc Sơn cũng quy hoạch, bố trí 3 khu tái định cư, đáp ứng chỗ ở cho hơn 1.000 hộ dân có nhu cầu chỗ ở. Giá đất tái định cư đang được áp tại các địa phương trên từ 873.480 đồng/m2 đến hơn 4 triệu đồng/m2.
Để hỗ trợ người dân trong vùng bị ảnh hưởng, thành phố Hà Nội đã cấp 100% thẻ bảo hiểm y tế cho tổng số 6.268 hộ. Ngoài ra, thành phố cũng nâng mức hỗ trợ người dân từ 2 - 3 lần so với quy định cũ; cung cấp nước sạch cho người dân 3 xã vùng ảnh hưởng 1.000 mét.
Tại buổi đối thoại, đã có 14 ý kiến của người dân phát biểu xoay quanh các nhóm vấn đề: Môi trường, bảo hiểm y tế, cấp nước sạch; giải phóng mặt bằng, cơ sở hạ tầng, bồi thường tài sản.
Ông Nguyễn Văn Chí, xã Bắc Sơn bày tỏ, trong 20 năm qua, người dân 3 xã đã phải sống trong cảnh bị ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe. Vì vậy, người dân mong muốn được thành phố đền bù theo tinh thần đất đổi đất để có điều kiện sinh hoạt tốt hơn khi di dời giải phóng mặt bằng. Ngoài ra, ông Nguyễn Văn Chí cũng nêu quan điểm, thành phố kiên quyết không đền bù, hỗ trợ những hộ lợi dụng chính sách giải phóng mặt bằng để trục lợi của Nhà nước.
Trên tinh thần đồng tình với việc giải phóng mặt bằng mở rộng bãi rác, ông Nguyễn Văn Thơ, thôn Đông Hạ, xã Nam Sơn, cho rằng huyện và thành phố tiếp tục quan tâm đến giá đất tái định cư nhằm giảm sự chênh lệch giữa các vị trí để người dân đỡ khó khăn.
Cũng liên quan đến giá đền bù, bà Hoàng Thị Mai, thôn 2, xã Hồng Kỳ, bày tỏ băn khoăn, giá đất vườn liền kề hiện nay được thành phố đền bù cho người dân quá thấp, khiến người dân thiệt thòi khi bàn giao đất giải phóng mặt bằng.
Nêu thực tế hiện nay tại 3 xã Bắc Sơn, Hồng Kỳ, Nam Sơn, nhiều hộ dân có “sổ đỏ” diện tích hơn 1.000 m2 nhưng chỉ được đền bù 400 m2 đất ở, còn lại tính đơn giá đất vườn liền kề, ông Nguyễn Đình Hòa, xã Bắc Sơn, kiến nghị thành phố và huyện cần tính đủ diện tích đất cho người dân. Vì “sổ đỏ” là do chính cơ quan có thẩm quyền cấp cho người dân từ những năm trước đây.
Tại buổi đối thoại, ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội đã chỉ đạo Sở Xây dựng thực hiện ngay việc công khai, minh bạch về quy trình giám sát môi trường tại bãi rác; tuyệt đối không được để xảy ra sự cố môi trường ở bãi rác gây ảnh hưởng đến người dân quanh khu vực.
Cũng theo ông Nguyễn Quốc Hùng, để đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, thành phố đã quyết định đưa 30 cán bộ thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường xuống xã, huyện để cùng lập phương án đền bù hỗ trợ người dân. Việc này cơ bản giải quyết xong trước Tết Âm lịch để đảm bảo đời sống người dân.
Đối với kiến nghị của người dân về hỗ trợ đền bù, ông Nguyễn Quốc Hùng cho biết, cứ bị ô nhiễm sẽ được hỗ trợ nhưng phải theo đúng quy định của pháp luật. Thành phố sẽ vận dụng cơ chế chính sách đầy đủ cho người dân trong vùng bị ảnh hưởng.
Kết luận đối thoại, ông Nguyễn Văn Phong, Phó Bí thư Thành ủy Hà Nội bày tỏ cảm ơn người dân 3 xã Hồng Kỳ, Bắc Sơn, Nam Sơn nhiều năm qua phải vất vả, hy sinh lợi ích để thành phố có nơi chôn lấp rác. Ghi nhận điều này nên quan điểm xuyên xuốt của thành phố Hà Nội trong những năm qua là luôn lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của người dân; vận dụng tối đa chính sách, cơ chế đền bù giải phóng mặt bằng cho người dân. Dù vậy, hiện nay việc đề bù giải phóng mặt bằng ở dự án mở rộng bãi rác Nam Sơn vẫn chậm so với kế hoạch đề ra. Phó Bí thư Thành ủy Hà Nội nhìn nhận: Có trách nhiệm của một số cán bộ, cá nhân ở cấp xã, huyện, nhất là các sở, ngành của thành phố chưa thật sự sâu sát, quyết liệt với công việc được giao.
Trước các kiến nghị cụ thể của người dân, ông Nguyễn Văn Phong chỉ đạo các sở, ngành, chính quyền huyện đặc biệt quan tâm giải quyết. Trước mắt, Phó Bí thư Thành ủy Hà Nội đề nghị người dân không tiếp tục tái diễn hành động chặn xe chở rác như thời gian qua. "Những gì đó chưa thỏa mãn, chúng ta nên kiến nghị bằng văn bản, qua đối thoại, chứ tuyệt đối không lặp lại vụ việc như thời gian qua", ông Nguyễn Văn Phong bày tỏ và cho rằng huyện Sóc Sơn phải rút kinh nghiệm ngay trong việc chậm trễ thực hiện chính sách cho nhân dân; tuyên truyền để người dân hiểu đầy đủ hơn, vì việc đưa bà con ra khỏi vùng ảnh hưởng bán kính 500 mét là chủ trương rất nhân văn, thực hiện mong muốn của người dân và cũng là mục đích của chính quyền thành phố.