Báo cáo tại buổi làm việc, Trưởng ban Tôn giáo Chính phủ Vũ Chiến Thắng cho biết, năm 2019, hoạt động tôn giáo tại Việt Nam diễn ra sôi động, đảm bảo theo đúng Hiến chương, Điều lệ và tôn chỉ, mục đích đề ra. Xu hướng đối thoại tuân thủ pháp luật, đồng hành cùng dân tộc là chủ yếu, phổ biến, đóng góp các giá trị tốt đẹp của các tôn giáo vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Các tổ chức và cá nhân đều gửi thông điệp tích cực như: “Bàn thờ tôn giáo có nhiều nhưng bàn thờ Tổ quốc có một” và “lợi ích của từng tôn giáo cũng gắn liền với lợi ích của quốc gia, dân tộc” thể hiện sự đoàn kết dân tộc, đoàn kết tôn giáo, gắn bó đồng hành cùng dân tộc vì mục tiêu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Được sự quan tâm của lãnh đạo Đảng, Nhà nước và cấp ủy, chính quyền các cấp, những nhu cầu tín ngưỡng, tôn giáo chính đáng của tổ chức và cá nhân tôn giáo được đáp ứng và tạo điều kiện ngày càng tốt hơn, tạo sự đồng thuận trong chức sắc tôn giáo và đồng bào có đạo, yên tâm tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, tổ chức tôn giáo ngày càng gắn bó với chính quyền.
Ban Tôn giáo Chính phủ đã chủ động nắm chắc diễn biến tình hình và triển khai đồng bộ các biện pháp quản lý nhà nước về tín ngưỡng, tôn giáo; nhiều vấn đề phức tạp về tín ngưỡng, tôn giáo đã được giải quyết căn cơ, bài bản, giữ được sự ổn định hoạt động tôn giáo trong cả nước; các yếu tố tích cực trong hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo, các nguồn lực tôn giáo được phát huy, tạo môi trường chính trị - xã hội ổn định. Các hoạt động vi phạm pháp luật, khiếu kiện, khiếu nại liên quan đến tín ngưỡng, tôn giáo, các hoạt động chống đối cực đoan trong tôn giáo giảm mạnh cả về số vụ và tính chất, quy mô.
Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình đánh giá, thời gian qua, công tác quản lý nhà nước về tôn giáo có nhiều tiến bộ, đổi mới; hệ thống pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo ngày càng hoàn thiện; xu hướng đối thoại, gắn bó, hợp tác giữa tôn giáo với nhà nước là chủ yếu, mối quan hệ giữa chính quyền và giáo hội được củng cố, các hoạt động chống đối cực đoan giảm mạnh. Hoạt động thanh tra và kiểm tra việc chấp hành pháp luật được duy trì tích cực, giải quyết khiếu kiện về đất đai liên quan đến tôn giáo tồn tại từ nhiều năm qua đã có một số kết quả tốt, tạo niềm tin với chức sắc và tín đồ các tôn giáo. Các tổ chức tôn giáo ngày càng thể hiện rõ tinh thần gắn bó, đồng hành cùng dân tộc, hoạt động theo đúng Hiến chương, điều lệ và tuân thủ quy định của pháp luật; chức sắc, tín đồ các tôn giáo tích cực tham gia các hoạt động từ thiện, nhân đạo, xây dựng nông thôn mới và các phong trào thi đua yêu nước. Quan hệ Việt Nam - Vatican được khai thông và có tiến triển mới, hai bên đã thống nhất chủ trương nâng cấp quan hệ từ Đặc phái viên không thường trú lên Đặc phái viên thường trú.
Phó Thủ tướng cho rằng, thành quả chung đó có sự đóng góp của cả hệ thống chính trị, mà trực tiếp là Ban Tôn giáo Chính phủ đã tham mưu giúp Chính phủ làm tốt công tác tôn giáo. Tuy nhiên, theo Phó Thủ tướng, công tác quản lý nhà nước về tín ngưỡng, tôn giáo vẫn còn một số tồn tại, bất cập như hệ thống chính trị ở vùng tập trung đông đồng bào tôn giáo chưa phát huy được năng lực lãnh đạo; việc quản lý nhà nước về đất đai, xây dựng liên quan đến tôn giáo ở một số nơi còn chưa tốt; các thế lực phản động đã móc nối với một số chức sắc tôn giáo cực đoan kích động tín đồ chống chính quyền…
Phó Thủ tướng lưu ý toàn ngành làm tốt công tác quản lý nhà nước về đất đai, xây dựng các cơ sở thờ tự, đây là vấn đề các thế lực thù địch thường lợi dụng khoét vào. Trên tinh thần gần với tôn giáo, cơ quan quản lý nhà nước cần chủ động giúp đỡ, tạo điều kiện cho người dân hoạt động tôn giáo đúng pháp luật. Đồng thời, thực hiện tốt Luật Tín ngưỡng, tôn giáo, tăng cường quản lý nhà nước về lĩnh vực này, nghiên cứu trình Ban Bí thư có Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tôn giáo. Lĩnh vực tôn giáo rất nhạy cảm nên nghị định phải phù hợp với lòng dân, phù hợp với thực tiễn, tôn trọng tự do tín ngưỡng, tôn giáo. Nghị định chỉ xử lý những hành vi lợi dụng để đầu cơ, trục lợi, làm ảnh hưởng đến tín mạng, sức khỏe, sự tự do của đồng bào, người có đạo.
Nêu rõ năm 2020, Chính phủ xác định phương châm hành động là “kỷ cương, liêm chính, hành động, trách nhiệm, sáng tạo, hiệu quả”, Phó Thủ tướng chỉ đạo Ban Tôn giáo khẩn trương tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về tín ngưỡng, tôn giáo, tập trung triển khai Luật Tín ngưỡng, tôn giáo và các nghị định liên quan trong hệ thống chính trị, chức sắc tôn giáo và toàn xã hội; chú trọng nghiên cứu cách làm mới, hiệu quả; đẩy mạnh việc học tập, quán triệt và thực hiện có hiệu quả tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về chính sách đại đoàn kết toàn dân: đoàn kết các dân tộc, đoàn kết các tôn giáo, đoàn kết lương giáo. Cùng với đó, nâng cao nhận thức tôn giáo cho đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức trong hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân, nhằm làm cho các chức sắc, tín đồ tôn giáo và nhân dân hiểu và nắm rõ, thực hiện tốt các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, các quy định của pháp luật, nêu cao tinh thần, trách nhiệm với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, gắn bó đồng hành cùng dân tộc.
Phó Thủ tướng cũng yêu cầu toàn ngành siết chặt kỷ luật, kỷ cương, tăng cường hiệu quả trong công tác quản lý nhà nước về tôn giáo; thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật cả từ phía cơ quan nhà nước, cán bộ làm công tác tôn giáo và các tổ chức, cá nhân tôn giáo, đảm bảo đáp ứng nhu cầu chính đáng, bình đẳng trong các tôn giáo; chủ động ngăn chặn các hoạt động vi phạm pháp luật, lợi dụng tín ngưỡng, tôn giáo, các hoạt động lệch chuẩn tâm linh, phản văn hóa và mê tín dị đoan trong hệ thống cán bộ, công chức và ngoài xã hội. Chủ động phối hợp với các bộ, ban, ngành chức năng giải quyết các vấn đề phức tạp liên quan đến tôn giáo, vận dụng đúng đắn chính sách, pháp luật để giải quyết các khiếu kiện về đất đai liên quan đến tôn giáo còn kéo dài, phát hiện và xử lý tình huống phức tạp ngay từ cơ sở, bảo đảm an ninh trật tự, không để các thế lực xấu lợi dụng tôn giáo để móc nối, kích động, chống phá khối đại đoàn kết dân tộc, đoàn kết tôn giáo.
“Bộ Nội vụ sớm đề xuất kiện toàn tổ chức bộ máy làm công tác quản lý Nhà nước về tín ngưỡng, tôn giáo đáp ứng yêu cầu đặt ra, phối hợp phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị, tập trung làm tốt công tác vận động chức sắc, chức việc trong các tôn giáo; củng cố và nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị cơ sở, tích cực xây dựng lực lượng cốt cán tôn giáo, đặc biệt chú ý vùng trọng điểm phức tạp, định hướng hoạt động đảm bảo theo đúng đường lối và phương châm hành đạo, gắn bó với dân tộc và chấp hành pháp luật của Nhà nước”, Phó Thủ tướng lưu ý.