Tự hào vị thế Việt Nam trên trường quốc tế

Nhân dịp này, phóng viên Thông tấn xã Việt Nam đã có cuộc cuộc trò chuyện với nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Dy Niên – người từng trực tiếp tham gia nhiều sự kiện ngoại giao quan trọng của đất nước, để cùng nhìn lại những thành tựu to lớn mà đất nước đã đạt được trong 8 thập kỷ qua, đặc biệt là 40 năm đổi mới, trong đó có những đóng góp quan trọng của Ngành Ngoại giao Việt Nam.

Tháo gỡ những điểm nghẽn

“Tôi được sống qua nhiều giai đoạn của cuộc cách mạng, từ kháng chiến chống thực dân Pháp, đến kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, rồi đến thời kỳ đổi mới bây giờ. Chứng kiến sự phát triển đi lên của đất nước tôi thấy vô cùng phấn khởi, nhất là trong giai đoạn hiện nay. Nếu xét về mặt ngoại giao, tôi thấy rất vui và an lòng vì vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế bây giờ quá tốt, quá tuyệt vời. Ở thời kỳ chúng tôi, do điều kiện chưa cho phép nên đây chỉ là niềm mơ ước” - nguyên Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Dy Niên, năm nay đã 90 tuổi và có 52 năm liên tục phục vụ trong ngành ngoại giao chia sẻ.

Theo ông Nguyễn Dy Niên, hành trình 8 thập kỷ qua, đặc biệt là 40 năm đổi mới của đất nước là một hành trình của thay đổi tư duy lãnh đạo, quản lý đất nước của Đảng, kịp thời tháo gỡ những điểm nghẽn để đất nước phát triển, trong đó Đại hội VI của Đảng năm 1986 được coi là cột mốc lịch sử đề ra đường lối đổi mới đất nước, trong đó có ngành Ngoại giao.

“Đường lối đổi mới của Đảng đã giúp ngành Ngoại giao cởi trói được rất nhiều điểm nghẽn mà xưa nay chúng ta chưa làm được, như quan hệ với các nước phương Tây, các nước ở những khu vực khác, từ đó góp phần thúc đẩy những lĩnh vực khác từ chính trị đến kinh tế, an ninh, quốc phòng, văn hóa”, ông Nguyễn Dy Niên nhấn mạnh.

Điểm ra những dấu ấn nổi bật của ngành Ngoại giao trong 40 năm đổi mới đất nước, nguyên Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Dy Niên cho rằng, Ngoại giao Việt Nam đã có những đóng góp vô cùng tích cực, quan trọng cho sự phát triển đất nước. “Ngành ngoại giao đã nỗ lực góp phần phá thế bao vây cấm vận. Ngoại giao Việt Nam đã kết hợp với bạn bè và những lực lượng tiến bộ trên thế giới để xử lý, giải quyết vấn đề quan hệ với các nước láng giềng. Chúng ta bình thường hóa quan hệ với Trung Quốc (năm 1991), với Hoa Kỳ (năm 1995), gia nhập ASEAN (1995), gia nhập ASEM (Hội nghị Á-Âu) vào năm 1996, APEC (tháng 11/1998), và trên phương diện ngoại giao kinh tế, chúng ta đã ký rất nhiều các hiệp định kinh tế song phương, đa phương với các nước”, ông Nguyễn Dy Niên nói.

Ngoại giao văn hóa và sức mạnh mềm Việt Nam

Là Bộ trưởng Ngoại giao trong 7 năm (từ tháng 2/2000 - 6/2006), một trong những dấu ấn của ngành Ngoại giao được nhiều người nhắc đến khi nói về nguyên Bộ trưởng Nguyễn Dy Niên đó chính là ngoại giao văn hóa, đặc biệt là các hoạt động vinh danh Chủ tịch Hồ Chí Minh ở nước ngoài và lan tỏa tư tưởng ngoại giao Hồ Chí Minh.

Chia sẻ với phóng viên, nguyên Bộ trưởng Nguyễn Dy Niên thể hiện sự say mê, phấn khởi khi nhắc đến các hoạt động ngoại giao văn hóa.

Trước khi làm Bộ trưởng, ông từng là Chủ tịch Ủy ban Quốc gia UNESCO của Việt Nam trong 13 năm, nơi ông trực tiếp tham gia và chứng kiến sự kiện lịch sử cách đây 35 năm, năm 1987, UNESCO ra Nghị quyết vinh danh "Hồ Chí Minh là Anh hùng Giải phóng dân tộc, Nhà văn hóa kiệt xuất của Việt Nam".

“Năm 1987, tôi đã tham dự Đại hội đồng UNESCO lần thứ 24 ở Paris (Pháp) và tôi cùng với bà Phan Thị Phúc là Tổng Thư ký Ủy ban Quốc gia UNESCO cùng với Thứ trưởng Bộ Văn hóa, nhà thơ Huy Cận, và một số đồng chí Đại sứ khác nữa, chúng tôi tham gia vào vận động để UNESCO bỏ phiếu vinh danh Chủ tịch Hồ Chí Minh. Và cần phải nhớ rằng năm 1987, Việt Nam mới chỉ quan hệ ngoại giao với trên 50 nước thôi. Đa số là những nước chưa có quan hệ ngoại giao với Việt Nam đều đang chống Việt Nam quyết liệt. Vậy mà Đại hội đồng UNESCO đưa ra biểu quyết và đạt được số phiếu ủng hộ gần như tuyệt đối vinh danh Bác Hồ. Ở đây, chúng tôi thấy rằng, đây không phải là do sự cố gắng vận động của chúng tôi mà chính là uy tín của Bác Hồ trên trường quốc tế lớn lắm”, ông Nguyễn Dy Niên nhớ lại và cho rằng, việc thế giới vinh danh Chủ tịch Hồ Chí Minh là minh chứng cho nguồn sức mạnh mềm, danh tiếng và uy tín của lãnh tụ và đất nước Việt Nam, một dân tộc anh hùng.

Với niềm yêu thích ngoại giao văn hóa, trong đó sự ngưỡng mộ tư tưởng ngoại giao Hồ Chí Minh, khi làm Bộ trưởng Ngoại giao, ông Nguyễn Dy Niên đã góp phần quan trọng trong việc tổng kết những tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về lĩnh vực ngoại giao và xây dựng khá đầy đủ thành một hệ thống "Tư tưởng ngoại giao Hồ Chí Minh"; đồng thời vận dụng hiệu quả "Tư tưởng ngoại giao Hồ Chí Minh" vào hoạt động đối ngoại, góp phần nâng cao vị thế quốc tế của đất nước, đồng thời thúc đẩy, nâng tầm ngoại giao văn hóa Việt Nam.

Tin tưởng vào kỷ nguyên phát triển mới của đất nước

Bày tỏ sự đồng tình với những quyết sách lớn của Đảng, Nhà nước về phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, nguyên Bộ trưởng Nguyễn Dy Niên cho rằng, cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy hành chính và tổ chức mô hình chính quyền địa phương hai cấp do Đảng ta mà đứng đầu là Tổng Bí thư Tô Lâm khởi xướng, đang thực hiện một cách quyết liệt có ý nghĩa vô cùng quan trọng, giúp chuyển trạng thái từ một nước đang phát triển thành một nước phát triển vào năm 2045.

Để thực hiện thành công cuộc cách mạng này, ông Nguyễn Dy Niên cho rằng, điều tiên quyết vẫn là thay đổi tư tưởng, tư duy, như cách mà Đảng đã thực hiện cách đây 40 năm: “Đây vẫn là vấn đề quan trọng nhất. Phải nhìn thế giới và phải nhìn mình”, ông Nguyễn Dy Niên nhấn mạnh.

Đồng tình với quan điểm mà lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã nhiều lần nhấn mạnh đó là “muốn đi nhanh thì đi một mình, muốn đi xa thì phải đi cùng nhau”, nguyên Bộ trưởng Nguyễn Dy Niên cho rằng, trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, Việt Nam cần phải đi cùng nhân loại, cùng thế giới, cùng các nước. Bên cạnh đó, nguyên Bộ trưởng Ngoại giao cũng lưu ý vấn đề giữ gìn bản sắc dân tộc và cho rằng, dù hội nhập sâu đến đâu cũng phải "giữ bản sắc của mình".

Trong kỷ nguyên phát triển mới, nguyên Bộ trưởng Nguyễn Dy Niên cho rằng cần có các giải pháp nâng cao trí tuệ Việt Nam và tập hợp nhân tài. "Trí tuệ của người Việt Nam phải được nhân lên cao hơn nữa. Hình thành những thành phần tinh hoa và phải được tập hợp lại, được trọng dụng, trao cơ hội cho họ làm việc và cống hiến cho đất nước", ông Nguyễn Dy Niên chia sẻ và đánh giá cao những nghị quyết, kết luận mà Đảng đã ban hành thời gian qua, trong đó có 4 Nghị quyết được coi là “Bộ tứ trụ cột” có tác động lớn đến phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Từ những khó khăn ban đầu của công cuộc Đổi mới đến vị thế hiện tại, cùng với những kỳ vọng và thách thức cho tương lai, nguyên Bộ trưởng Nguyễn Dy Niên thể hiện niềm tin sâu sắc vào con đường mà đất nước đang đi và khát vọng về một Việt Nam "sánh vai cùng các cường quốc năm châu" như ước nguyện của Bác Hồ.