Chống ngập úng đô thị phải giải quyết đồng bộ

Đăng đàn trả lời chất vấn về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh cho rằng, muốn chống ngập úng đô thị cần giải quyết một cách đồng bộ. Đồng thời, Bộ trưởng cũng ghi nhận thực tế, trong quá trình phát triển nhiều ao hồ tự nhiên đã bị lấp và đây cũng là một trong những nguyên nhân gây ngập úng đô thị thời gian qua.

Tốc độ đô thị hóa diễn ra nhanh nhưng quy hoạch lại chưa được làm bài bản; trong đó có quy hoạch đánh giá tác động môi trường. Quy hoạch chủ yếu là về quy hoạch phát triển đô thị, hạ tầng, dịch vụ, dân cư… nhưng lại chưa tính thật sâu, thật sát và hướng đến định hướng lâu dài.

Trước đây các đô thị ít ngập hơn bởi có ao, hồ làm điều tiết, tích trữ nước khi mưa lớn. Sau đó, các hệ thống thoát nước chảy chưa kịp thì ao, hồ là nơi tích lũy. Trong khi đó, hiện mật độ xây dựng quá dày đặc cũng gây ngập úng đô thị. Thêm vào đó, hệ thống chứa, thoát nước của đô thị chưa đảm bảo khi có lưu lượng mưa lớn...

Như vậy, muốn chống ngập úng đô thị cần giải quyết một cách đồng bộ. Trong các khu đô thị mới, khu vực phát triển mới cần giữ ao, hồ để vừa có cảnh quan, vừa là những nơi để tích trữ nước khi mưa lớn để chống gây tràn, ngập úng cho đô thị. Bên cạnh đó, cần có nghiên cứu quy hoạch, xây dựng đô thị một cách bài bản; trong đó, đề nghị phải nâng cấp các hệ thống thoát nước của đô thị, đặc biệt là những đô thị lớn như Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh cần có một hệ thống thoát nước đồng bộ.

Tham gia trả lời chất vấn với tư cách thành viên Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị nhận định, tình trạng ngập úng đô thị hiện nay diễn ra rất phức tạp. Bộ Xây dựng cho rằng có một số nguyên nhân; trong đó có tác động của điều kiện tự nhiên, biến đổi khí hậu ngày càng gay gắt.

Bên cạnh đó, quá trình đô thị hóa diễn ra nhanh chóng, dẫn đến nhu cầu xây dựng tăng cao; trong đó có việc san lấp ao hồ, kênh rạch dẫn đến diện tích bề mặt ngày càng được bê tông hóa khiến khả năng thoát nước, tiêu thoát nước tự nhiên hay khả năng thẩm thấu tự nhiên bị giảm xuống.

Cùng đó, công tác quy hoạch cũng chưa đảm bảo trong khâu dự báo cũng như đáp ứng yêu cầu về phòng, chống ngập úng đô thị. Ngoài ra, việc triển khai quy hoạch và công tác lập, thực hiện các dự án đầu tư theo quy hoạch cũng chưa đáp ứng yêu cầu. Một mặt nữa còn do cả ý thức của người dân và tình trạng rác thải cản trở dòng chảy thoát nước…

Trước thực trạng này, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, giải pháp trong thời gian sắp tới được Bộ Xây dựng xác định là tiếp tục hoàn thiện pháp luật và cơ chế, chính sách liên quan đến thoát nước, xử lý nước thải; trong đó, tập trung xây dựng Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn, Luật Cấp, thoát nước cũng như Luật Quản lý phát triển đô thị và hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn, định mức liên quan đến xử lý nước thải.

Giải pháp nữa được Bộ Xây dựng chú trọng là nâng cao chất lượng lọc, quản lý, quy hoạch, xây dựng quy hoạch đô thị; đồng thời, tập trung nguồn lực để xây dựng đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị đảm bảo thoát nước cũng như xử lý nước thải đô thị; tiếp tục rà soát, tập trung hướng dẫn, đôn đốc, thanh tra, kiểm tra các địa phương triển khai quy hoạch cũng như quy định pháp luật trong xử lý nước thải, cấp, thoát nước thải đô thị.

Trước sự quan tâm của các đại biểu về sử dụng cát biển làm vật liệu xây dựng, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, Bộ Xây dựng đã xây dựng và ban hành cũng như chuyển các cơ quan có thẩm quyền ban hành tương đối đầy đủ các tiêu chuẩn, quy chuẩn hướng dẫn kỹ thuật cũng như các định mức kinh tế - kỹ thuật về xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao làm nguyên liệu để sản xuất vật liệu xây dựng và trong công trình xây dựng.

Hệ thống này bao gồm 19 tiêu chuẩn, 1 quy chuẩn, 7 chỉ dẫn kỹ thuật và 3 định mức kinh tế kỹ thuật cho các lĩnh vực như làm nguyên liệu sản xuất xi măng, vữa xây, bê tông, bê tông đầm lăn và đất làm vật liệu đường giao thông cũng như trong vật liệu san lấp. Hiện nay, tiêu chuẩn về sản phẩm cát nghiền để làm vật liệu xây dựng thay thế cũng đã ban hành tiêu chuẩn cát nghiền cho bê tông và vữa cũng như ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về sản phẩm, hàng hóa, vật liệu xây dựng; trong đó có cát nghiền.

Đối với cát nhiễm mặn, Bộ Xây dựng cũng đã xây dựng và ban hành tiêu chuẩn về cát nhiễm mặn cho bê tông và vữa cũng như ban hành cấp phối, tái chế chất thải rắn, xây dựng để làm móng đường giao thông, đô thị. Riêng đối với cát nhiễm mặn làm vật liệu san lấp đường giao thông hiện nay, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Giao thông Vận tải chủ trì xây dựng Đề án nghiên cứu đánh giá cũng như thí điểm sử dụng cát biển để đắp nền đường.