Bảo hộ công dân trong bối cảnh đại dịch COVID-19

Trước thềm Xuân mới – Tân Sửu 2021, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Tô Anh Dũng đã có bài viết về những điểm sáng trong công tác này thời gian qua. TTXVN trân trọng giới thiệu bài viết: 

Trong những năm qua, người Việt Nam ra nước ngoài không ngừng gia tăng về số lượng và đa dạng về thành phần đã đặt ra những vấn đề khó khăn, thách thức cho công tác bảo hộ công dân. Theo thống kê của Cục Lãnh sự (Bộ Ngoại giao), số công dân được bảo hộ tăng dần qua từng năm. Theo đó, năm 2017 có 8.024 người; năm 2018 có trên 10.000 người; năm 2019 có 13.643 công dân và năm 2020 là 21.384 công dân. Số lượng các cuộc gọi của công dân Việt Nam cần tư vấn về các vấn đề liên quan đến bảo hộ công dân ở nước ngoài thông qua tổng đài điện thoại về bảo hộ công dân đã tăng gấp 10 lần so với thời điểm bắt đầu hoạt động từ năm 2016.

Số lượng công dân được bảo hộ tăng đi kèm với tính chất các vụ việc ngày càng phức tạp và nghiêm trọng. Nhiều vụ việc chưa từng có tiền lệ như tàu biển của Việt Nam bị cướp biển tấn công và thuyền viên bị giữ làm con tin; việc bảo hộ công dân Đoàn Thị Hương bị bắt và bị xét xử tại Malaysia; đoàn du khách Việt Nam thăm Ai Cập bị đánh bom; vụ việc 39 người thiệt mạng trên một xe tải tại Đông Bắc London (Anh)...

Đặc biệt, năm 2020, khi đại dịch COVID-19 chưa có tiền lệ bùng phát trên toàn cầu, yêu cầu về công tác bảo hộ công dân đã được nâng lên một mức cao mới khi chúng ta triển khai giúp đỡ hàng nghìn công dân Việt Nam ở nước ngoài ổn định cuộc sống, bảo hộ tính mạng, tài sản, các quyền và lợi ích chính đáng của công dân.

Những chuyến bay đưa công dân Việt Nam có hoàn cảnh khó khăn, nhu cầu cấp thiết về nước mang nặng nghĩa đồng bào giữa lúc COVID-19 hoành hành khắp nơi trên thế giới đã thực sự làm lay động hàng triệu con tim. Mặc dù ngân sách hạn hẹp, khó khăn, thách thức còn nhiều, Việt Nam là một trong số ít quốc gia tổ chức các chuyến bay đưa công dân bị mắc kẹt về nước một cách bài bản, chuyên nghiệp, an toàn và đảm bảo được công tác phòng, chống dịch hiệu quả.

Với tinh thần như Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc từng nói “không để ai bị bỏ lại phía sau”, các cơ quan chức năng Việt Nam, cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài đã và đang phối hợp chặt chẽ với các hãng hàng không trong, ngoài nước để tổ chức các chuyến bay đưa công dân Việt Nam về nước một cách an toàn, phù hợp với năng lực cách ly trong nước. Kết quả, trong năm 2020, Bộ Ngoại giao đã phối hợp với các Bộ: Y tế, Quốc phòng, Công an, Giao thông Vận tải và các địa phương liên quan triển khai thực hiện hơn 300 chuyến bay, đưa gần 85.000 công dân từ 59 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới trở về nước an toàn.

Công tác bảo hộ công dân trong bối cảnh khủng hoảng dịch bệnh, có thể nói là chưa từng có trong lịch sử, đã diễn ra thường xuyên, liên tục, không hạn chế về mặt thời gian, không gian, trong khi nguồn lực trong nước còn hạn chế, các yêu cầu về phòng, chống dịch đòi hỏi phải hết sức tỉ mỉ, chặt chẽ, an toàn. Trong bối cảnh đó, dưới sự chỉ đạo sát sao của các cấp lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Chính phủ, với nỗ lực vượt bậc, sự phối hợp chặt chẽ của Bộ Ngoại giao với các bộ, ngành liên quan đã góp phần đảm bảo, nâng cao hiệu quả bảo hộ công dân ở nước ngoài, được dư luận trong và ngoài nước đánh giá cao. 

Để thực hiện thành công những chuyến bay đưa công dân về nước nêu trên, có sự đóng góp thầm lặng nhưng rất quan trọng của các cán bộ ngoại giao làm công tác bảo hộ công dân ở trong và ngoài nước. Đã có những thời điểm, tất cả các đơn vị liên quan của Bộ Ngoại giao nói riêng và của Chính phủ nói chung đều được đặt ở chế độ “trực chiến”. Các ban, ngành liên quan luôn có cán bộ túc trực gần như 24/24 giờ, ban ngày theo dõi thông tin trong và ngoài nước, tham gia Ban Chỉ đạo phòng, chống COVID-19 ở các cấp, đến đêm kết nối, trao đổi với các Cơ quan đại diện Việt Nam ở các châu lục để nắm tình hình, các chính sách của sở tại, cập nhật số lượng công dân Việt Nam ở nước ngoài cần trợ giúp, bị mắc kẹt ở các sân bay.

Khi dịch bệnh hoành hành, khó khăn, thách thức từ nhiều phía, các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài nói riêng và Bộ Ngoại giao nói chung, dưới sự chỉ đạo của Đảng và Chính phủ, luôn cố gắng hết mình để đứng vững và trở thành điểm tựa cho đồng bào xa xứ. Công tác bảo hộ công dân Việt Nam ở nước ngoài đã và đang củng cố niềm tin của những người con xa xứ vào các chính sách của Đảng và Nhà nước; giúp bà con kiều bào “ấm lòng”, thêm yêu mến và hướng về quê hương đất nước.

Trong thời gian tới, công tác đưa công dân bị “kẹt” ở nước ngoài sẽ tiếp tục được tăng cường, đẩy mạnh, cố gắng đáp ứng tối đa nguyện vọng về nước chính đáng của công dân, trên cơ sở phù hợp với tình hình diễn biến dịch bệnh trong và ngoài nước cũng như đảm bảo công tác phòng, chống dịch bệnh và năng lực cách ly tại các địa phương của ta.

Bên cạnh đó, đối với các công dân Việt Nam, cộng đồng kiều bào ta còn đang sinh sống, học tập và làm việc ở nước ngoài, Bộ Ngoại giao và các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài thường xuyên trao đổi, thúc đẩy, hợp tác chặt chẽ với phía nước ngoài, các cơ quan chức năng của sở tại nhằm đảm bảo điều kiện sinh hoạt, chăm sóc y tế, học tập, làm việc… tốt nhất cho công dân. Cụ thể là, đề nghị phía nước ngoài tiếp tục gia hạn lưu trú đối với các trường hợp công dân hết hạn lưu trú, sớm bố trí lại việc làm cho người lao động mất việc, từng bước duy trì bình thường trở lại việc học tập cho các học sinh, sinh viên, nghiên cứu sinh Việt Nam ở nước ngoài và tiến hành các biện pháp bảo hộ tốt nhất đối với công dân ta một cách kịp thời, hiệu quả.

Triển khai hiệu quả công tác bảo hộ công dân trong năm qua cũng là góp phần thực hiện thắng lợi chủ trương của Đảng và Nhà nước về giúp đỡ hỗ trợ công dân Việt Nam ở nước ngoài; bảo hộ tính mạng, tài sản và các quyền, lợi ích chính đáng, hợp pháp của công dân.