Mức tăng này theo lý giải của Tổng cục Thống kê là do ảnh hưởng của dịch tả lợn châu Phi làm cho nguồn cung thịt lợn giảm; giá gas, giá xăng dầu tăng theo giá thế giới và điều chỉnh giá dịch vụ giáo dục theo lộ trình nhằm tiệm cận với giá thị trường.
Người tiêu dùng mua sắm ở siêu thị Co.op Mart Foodcosa Quang Trung, Gò Vấp, TP.HCM. Ảnh: TTXVN
Bình quân 10 tháng năm 2019, CPI tăng 2,48% so với cùng kỳ năm 2018 - mức tăng bình quân 10 tháng năm 2019 thấp nhất trong 3 năm gần đây.
Tổng cục Thống kê cho biết, so với tháng trước, trong 11 nhóm hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng chính, có 10 nhóm hàng tăng giá. Cụ thể: hàng ăn và dịch vụ ăn uống có mức tăng cao nhất 1,04%; đồ uống và thuốc lá tăng 0,04%; may mặc, mũ nón và giầy dép tăng 0,06%; nhà ở và vật liệu xây dựng tăng 0,53%; giao thông tăng 0,99%; giáo dục tăng 0,19%..., riêng nhóm bưu chính viễn thông giảm 0,06%.
Bà Đỗ Thị Ngọc, Vụ trưởng Vụ Thống kê giá phân tích, các nguyên nhân làm tăng CPI tháng 10 năm 2019 là do ảnh hưởng của dịch tả lợn châu Phi tại 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Tính đến ngày 22/10/2019, tổng số lợn tiêu hủy là 5,69 triệu con với tổng trọng lượng 327 nghìn tấn. Tại thời điểm tháng 10/2019 đàn lợn đã giảm 20% so với cùng kỳ, theo đó, nguồn cung thịt lợn giảm làm cho giá thịt lợn tháng 10/2019 tăng 7,85% so với tháng trước, tác động đến CPI chung tăng 0,33%.
Bên cạnh đó, giá xăng, dầu được điều chỉnh tăng ngày 1/10/2019 với giá xăng A95 tăng 920 đồng/lít, giá xăng E5 tăng 670 đồng/lít, giá dầu diezen tăng 430 đồng/lít và điều chỉnh giảm vào ngày 16/10/2019 với giá xăng A95 giảm 270 đồng/lít, giá xăng E5 giảm 310 đồng/lít. Tổng cộng trong tháng 10, giá xăng A95 tăng 650 đồng/lít, giá xăng E5 tăng 360 đồng/lít, giá dầu diezen tăng 20 đồng/lít, bình quân tháng 10/2019 giá xăng dầu tăng 2,22% so với tháng trước làm tăng CPI chung khoảng 0,1%.
Từ ngày 1/10/2019 giá gas trong nước điều chỉnh tăng 24.000 đồng/bình 12kg, tăng 7,62% so với tháng 9/2019 do giá gas thế giới tăng 72,5 USD/tấn lên mức 427,5 USD/tấn, tác động đến CPI chung tăng 0,09%. Ngoài ra, một số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thực hiện tăng học phí năm học mới 2019-2020 theo lộ trình của Nghị định số 86/2015/NĐ-CP ngày 2/10/2015 của Chính phủ.
Tuy nhiên, bên cạnh các nguyên nhân làm tăng CPI, có một số nguyên nhân kiềm chế CPI tháng 10/2019 như: giá thịt gia cầm tươi sống và giá trứng giảm tương ứng 0,13% và 0,36% do nguồn cung dồi dào; đồng thời, giá một số loại trái cây giảm như: quả có múi giảm 3,37%, táo giảm 0,6%, xoài giảm 1,07%, quả tươi khác giảm 0,23% do đang vào mùa thu hoạch. Giá vé tàu hỏa giảm 0,62% so với tháng trước do Tổng công ty Đường sắt Việt Nam thực hiện nhiều chính sách giảm giá vé hấp dẫn sau thời gian cao điểm hè.
Cũng trong tháng 10, giá vàng trong nước biến động theo giá vàng thế giới, giá vàng thế giới giảm do đàm phán thương mại giữa Mỹ-Trung có những bước tiến mới; trong đó, hai bên đã thống nhất về một bản thoả thuận, Mỹ sẽ hoãn tăng thuế từ 25% lên 30% đối với 250 tỷ USD hàng hoá Trung Quốc, ngược lại, chính quyền Bắc Kinh cũng cam kết nhập hàng chục tỷ USD nông sản từ Mỹ.
Bên cạnh đó, Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) phát đi tín hiệu về khả năng sẽ tiếp tục thực hiện cắt giảm lãi suất để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Bình quân giá vàng thế giới đến ngày 24/10/2019 giảm 1,26% so với tháng 9/2019. Trong nước, bình quân tháng 10/2019 giá vàng giảm 0,57% so với tháng trước, giá vàng dao động quanh mức 4,2 triệu đồng/chỉ vàng SJC.
Đối với chỉ số giá đô la Mỹ (USD); đồng đô la Mỹ trên thị trường thế giới tăng nhẹ sau khi các dữ liệu kinh tế Mỹ có những tín hiệu tốt, những tiến triển mới trong đàm phán thương mại Mỹ - Trung giúp các nhà đầu tư giảm bớt lo ngại về viễn cảnh suy giảm tăng trưởng kinh tế toàn cầu.
Trong nước, lượng dự trữ ngoại tệ của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam dồi dào đáp ứng được nhu cầu về ngoại tệ của các doanh nghiệp nhập khẩu, nên tỷ giá giữa VND và USD tháng 10/2019 khá ổn định, giá USD bình quân ở thị trường tự do tháng 10 ở quanh mức 23.227 VND/USD.
Tổng cục Thống kê cũng cho biết, lạm phát cơ bản (CPI sau khi loại trừ lương thực, thực phẩm tươi sống; năng lượng và mặt hàng do Nhà nước quản lý bao gồm dịch vụ y tế và dịch vụ giáo dục) tháng 10 năm 2019 tăng 0,15% so với tháng trước và tăng 1,99% so với cùng kỳ; 10 tháng năm 2019 so cùng kỳ tăng 1,92%.
Bình quân 10 tháng năm 2019 so với cùng kỳ năm trước, lạm phát chung có mức tăng cao hơn lạm phát cơ bản, điều này phản ánh biến động giá chủ yếu do việc tăng giá lương thực, thực phẩm, giá xăng dầu và yếu tố điều hành giá qua việc điều chỉnh tăng giá dịch vụ y tế, giáo dục gây nên. Mức tăng lạm phát cơ bản từ tháng 1 đến tháng 10 năm nay so với cùng kỳ có biên độ dao động trong khoảng khá hẹp từ 1,82% đến 2,04%. Bình quân 10 tháng lạm phát cơ bản ở mức 1,92% cho thấy chính sách tiền tệ vẫn đang được điều hành ổn định.