Khách mua sắm tại Hapro Thành Công. Ảnh: Trần Việt/TTXVN.
“Việc quản lý và điều hành giá cả nói riêng, kiểm soát lạm phát 2020 nói chung sẽ khó khăn hơn nhiều so với mấy năm gần đây. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và lạm phát không chỉ là kết quả của sự vận động hay quản lý, điều hành thị trường giá cả mà còn là hệ quả tất yếu của các chính sách kinh tế vĩ mô, trong đó nổi bật là chính sách đầu tư, chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa”, chuyên gia kinh tế, TS Vũ Đình Ánh nói.
TS.Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính chia sẻ: Sau “cú sốc” giá thịt lợn tăng hơn 50% trong quý IV/2019, triển vọng kiềm chế lạm phát dưới 4% năm 2020 đã không còn chắc chắn khi CPI tháng 12/2019 đã tăng 5,23% so với cùng kỳ năm trước, cao nhất trong 9 năm qua.
Trong năm nay, 3 kịch bản được lãnh đạo Viện Kinh tế - Tài chính đưa ra. Cụ thể, với kịch bản thứ nhất, nếu giá thịt lợn giảm mạnh ngay trong tháng Tết nhờ dịch tả lợn châu Phi kết thúc sớm, người nông dân tái đàn thành công; đồng thời Chính phủ bình ổn giá thịt lợn thông qua biện pháp nhập khẩu, lạm phát trung bình năm 2020 có thể chỉ ở mức 3%.
Kịch bản thứ hai là giá thịt lợn vẫn neo ở mức cao như quý I/2020 do nguồn cung chỉ phục hồi đầy đủ từ quý II/2019. Lúc đó, lạm phát trung bình cả năm 2020 có thể xoay quanh mức 3,5%.
Kịch bản thứ ba sẽ là tệ nhất xảy ra nếu dịch tả lợn châu Phi chưa thể kết thúc trong nửa đầu năm 2020 và lạm phát so với cùng kỳ năm trước chỉ bắt đầu giảm từ giữa năm 2020. Trong trường hợp này, việc kiềm chế lạm phát dưới 4% là tương đối khó khăn, nhất là nếu xu hướng tăng của lạm phát cơ bản vẫn tiếp tục những tháng tới.
Cũng theo TS Nguyễn Đức Độ, trong cả 3 kịch bản trên thì các yếu tố khác tác động đến lạm phát như: Giá dầu, tỷ giá, giá dịch vụ y tế, giáo dục được dự báo sẽ không có những biến động lớn. Cụ thể: Giá dầu được cho là sẽ vẫn ổn định nhờ nguồn cung dầu đá phiến dồi dào, đồng thời kinh tế thế giới tăng trưởng chậm lại dẫn đến nhu cầu về dầu không cao.
Trong khi đó, tỷ giá cũng được dự báo sẽ chỉ dao động khoảng 1% nhờ nguồn cung USD dồi dào, dự trữ ngoại hối lớn, đặc biệt Ngân hàng Nhà nước sẽ vẫn duy trì chính sách tỷ giá thận trọng nhằm giảm thiểu khả năng Mỹ áp đặt hạn chế thương mại đối với Việt Nam. Theo ông Nguyễn Đức Độ, ở các biến số khác như: Giá dịch vụ y tế, giáo dục cũng sẽ chỉ điều chỉnh khi Chính phủ nhận thấy mục tiêu kiềm chế lạm phát năm 2020 chắc chắn hoàn thành. Từ những kịch bản trên, lãnh đạo Viện trưởng
Viện Kinh tế - Tài chính dự báo CPI năm 2020 sẽ tăng trung bình khoảng 3,5% (+/- 0,5%,).
Theo TS Lê Quốc Phương, nguyên Phó Giám đốc Trung tâm thông tin công nghiệp và thương mại (Bộ Công Thương), nếu có các giải pháp phù hợp, huy động các yếu tố thuận lợi như CPI 4 năm qua dưới 4%; kinh tế vĩ mô tương đối ổn định; cung hàng hóa tương đối dồi dào; đồng thời giảm các yếu tố bất lợi gồm: mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2020 tương đối cao trong khi mô hình tăng trưởng chưa đổi mới căn bản, việc này sẽ tạo sức ép lên lạm phát; giá dịch vụ y tế và giáo dục tiếp tục tăng; giá thịt lợn có thể tăng trong dịp Tết…TS Lê Quốc Phương vẫn tin tưởng CPI năm 2020 vẫn đạt được mục tiêu dưới 4%.
Theo Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính), để kiểm soát lạm phát mục tiêu cả năm 2020 bình quân dưới 4% theo mục tiêu Quốc hội đề ra, công tác quản lý, điều hành giá, kiểm soát lạm phát năm 2020 cần tiếp tục thực hiện một cách thận trọng, linh hoạt, chủ động và nhất là kịch bản điều hành giá quý I/2020 là hết sức quan trọng. “Sẽ không điều chỉnh giá các mặt hàng do Nhà nước định giá vào quý I/2020; kiểm soát chặt chẽ và bình ổn giá cả thị trường trước, trong và sau Tết nhất là đối với mặt hàng thịt lợn, dịch vụ vui chơi, giải trí, ăn uống, đi lại phục vụ dịp lễ, Tết”, đại diện Cục Quản lý giá nói.
CPI bình quân năm 2019 tăng 2,79% so với bình quân năm 2018 (đạt thấp hơn mục tiêu Quốc hội đề ra là khoảng 4%). Đây cũng là mức tăng bình quân năm thấp nhất trong 3 năm qua (2017 - 2019). Lạm phát cơ bản bình quân năm 2019 tăng 2,01% so với bình quân năm 2018. Lạm phát năm 2019 đã được kiểm soát dưới 3%, thấp xa so với chỉ tiêu Quốc hội giao là 4%.
Trong 3 năm liền, Việt Nam đã đạt được mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, tăng trưởng GDP đạt mức khả quan; lạm phát được kiềm chế ở mức thấp. Nền kinh tế đã thành công đạt “mục tiêu kép” là vừa giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, vừa thúc đẩy tăng trưởng GDP, tạo thêm dư địa để thực hiện tốt hơn các nhiệm vụ bảo đảm an sinh xã hội. Đây là nhận định nhận được sự đồng tình của nhiều chuyên gia kinh tế.