Vai trò chiến lược của khu vực Toretsk mà Nga vừa tuyên bố kiểm soát tại Donetsk

Toretsk là tên theo cách gọi của Ukraine, thuộc khu vực Donetsk ở miền Đông Ukraine. Trong khi đó, phía Nga gọi đây là thị trấn Dzerzhinsk. Tuy Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố kiểm soát khu vực này nhưng cho đến nay quân đội Ukraine vẫn bác bỏ thông tin trên và khẳng định giao tranh vẫn đang diễn ra ác liệt trong và xung quanh.

Toretsk là đô thị tiền tuyến được đánh giá là cửa ngõ tỉnh Donetsk, nơi quân đội Ukraine bám trụ suốt 11 năm qua từ khi xung đột với lực lượng ly khai nổ ra vào năm 2014. Từng là một trung tâm khai thác than nhộn nhịp, Toretsk có khoảng 30.000 người sinh sống trước khi cuộc chiến Nga – Ukraine nổ ra vào năm 2022. Tuy nhiên theo chính quyền địa phương, đến tháng 7 năm ngoái, số lượng cư dân đã giảm tới 90%. Một người từng sống tại khu vực này, bà Galyna Poroshyna cho biết với AFP rằng không còn gì để quay lại, mọi thứ ở đó đều bị phá hủy và mọi người đã rời đi hết.

Thị trấn này đóng vai trò then chốt trong hệ thống phòng ngự của Ukraine ở các khu vực Pokrovsk và Slavyansk-Kramatorsk, bảo đảm hỗ trợ hiệu quả cho các tuyến tiếp tế trọng yếu của lực lượng quân sự Ukraine.

Gần đây, Toretsk cũng đã chứng kiến các cuộc giao tranh dữ dội giữa quân đội Nga và Ukraine. Khu vực này cũng là nơi diễn ra trận chiến đô thị khốc liệt khi quân đội Ukraine tiến hành các cuộc phản công nhằm giành lại các vị trí đã mất.

Hồi đầu tháng 10/2024, Ukraine thừa nhận Nga bắt đầu tiến vào ngoại ô phía Đông Toretsk. Ba ngày sau, lãnh đạo cơ quan quân sự địa phương cho biết, quân đội Ukraine chỉ còn kiểm soát khoảng một nửa thành phố. Trong những tuần gần đây, các blogger quân sự Nga nhiều lần đưa tin, lực lượng Ukraine đang rút dần khỏi Toretsk.

Theo giới chuyên gia, Toretsk là một trung tâm quan trọng về hỗ trợ hậu cần và chiến thuật cho lực lượng Kiev. Việc kiểm soát thành phố này sẽ làm suy yếu cơ hội của quân đội Ukraine trong việc triển khai quân dự bị, đồng thời cắt đứt nguồn cung đạn dược, nhiên liệu, lương thực.

Nhà phân tích quân sự người Nga Viktor Litovkin giải thích với Sputnik, rằng Toretsk là một trung tâm khai thác than lớn và có những đống vật liệu cao tới 70-80m có thể sử dụng làm các vị trí bắn cho súng pháo, lính bắn tỉa, xạ thủ súng máy và nói chung, cũng như thành trì cho lực lượng tấn công. Ông cũng cho biết việc chiếm được Toretsk sẽ mở đường để lực lượng Nga đến Snezhnoye, Kramatorsk và hoàn thành việc kiểm soát tỉnh Donetsk.

Theo tờ New York Times lý do Ukraine không thể giữ được Toretsk là do những quyết định luân chuyển quân hồi tháng 6/2024 được cho là mắc phải sai lầm nghiên trọng, trong bối cảnh Nga liên tục tấn công. Tờ báo này nhấn mạnh, đối với Moskva, việc giành được Toretsk sẽ đưa Nga tới gần hơn mục tiêu kiểm soát toàn bộ vùng Donbass (gồm Lugansk và Donetsk). Cho tới nay, Nga đã gần như kiểm soát hoàn toàn tỉnh Lugansk, một phần của Donbass và đang đẩy nhanh tiến độ theo hướng Donetsk.

Theo Sputnik, việc Toretsk thất thủ mở đường cho quân đội Nga tiến công thành phố Konstantinovka nằm về phía Tây Bắc - một đầu mối hậu cần quan trọng cho binh lính Ukraine nói chung và lực lượng Ukraine đồn trú tại Chasov Yar. Toretsk rơi vào tay Nga đồng nghĩa với việc huyết mạch vận chuyển của Ukraine không còn an toàn trước các cuộc tấn công của Nga.

Trong khi đó, AFP nhận định Toretsk là khu định cư lớn nhất mà Nga tuyên bố đã chiếm được kể từ sau khi kiểm soát được Avdiivka vào tháng 2/2024. Các nhà phân tích quân sự đánh giá việc chiếm được Toretsk, thành phố nằm trên vùng đất cao, sẽ cho phép Moskva tăng cường khả năng ngăn chặn các tuyến đường tiếp tế của Ukraine, mở đường cho nước này tiến sâu hơn vào khu vực phía Bắc của vùng Donetsk.

Theo các blogger quân sự Nga, Toretsk và thị trấn Chasiv Yar cách đó chưa đầy 20km về phía Bắc đang trong tình trạng hỗn loạn. Đây được xem là là hai trong số những khu vực đô thị còn lại ngăn cản Nga tiến sâu hơn vào khu vực này.

Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) cho biết trong một báo cáo vào tháng trước rằng quân đội Nga có khả năng sẽ sử dụng Toretsk để tiến nhanh vào các cánh đồng trống ở phía Tây thị trấn này.