Tổng thống Nga Putin. Ảnh: TASS
Theo TASS ngày 2/11, cơ quan báo chí của Điện Kremlin cho biết: “Đã có một cuộc trao đổi chi tiết về quan điểm liên quan đến thực hiện các thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc từ các cảng Biển Đen mà Thổ Nhĩ Kỳ cũng tham gia”.
Ông Putin đã nói với người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ về lý do tại sao Nga ngừng tham gia thỏa thuận ngũ cốc. Cụ thể, theo Điện Kremlin, với sự hỗ trợ từ những người bảo trợ phương Tây, Ukraine đã sử dụng hành lang vận chuyển nhân đạo vốn dùng cho việc vận chuyển ngũ cốc Ukraine để thực hiện các cuộc tấn công nhằm vào cơ sở hạ tầng và tàu thuộc Hạm đội Biển Đen của Nga ở Sevastopol. Các tàu này chịu trách nhiệm đảm bảo hoạt động an toàn của tuyến đường vận chuyển ngũ cốc nói trên.
Nhà lãnh đạo Nga giải thích các điều kiện để Nga tiếp tục tham gia sáng kiến này. Theo đó, cần phải điều tra kỹ lưỡng về tình huống của vụ việc này và cũng để đảm bảo Ukraine thực sự tuân thủ nghiêm ngặt các thỏa thuận ngũ cốc, đặc biệt là không sử dụng hành lang nhân đạo này cho các mục đích quân sự. Chỉ sau đó, Nga mới có thể xem xét nối lại thực hiện thỏa thuận ngũ cốc ở Biển Đen.
Trước đó, theo đài RT, ngày 31/10, Tổng thống Putin cho biết Nga đang tạm ngừng tham gia thỏa thuận, nhưng không hoàn toàn rút khỏi thỏa thuận này. Tuy nhiên, theo Tổng thống Putin, thỏa thuận ngũ cốc giữa Nga và Ukraine đã không đạt được các mục tiêu đề ra. Ông lập luận rằng hầu hết các nông sản Ukraine xuất khẩu theo thỏa thuận đã không đến được các quốc gia nghèo mà sẽ đến châu Âu và Thổ Nhĩ Kỳ. Ông Putin nói: “Nhìn chung, có vẻ như 34% ngũ cốc của Ukraine được chuyển đến Thổ Nhĩ Kỳ, 35% hoặc thậm chí nhiều hơn tới tay các quốc gia EU và chỉ từ 3 đến 4… hoặc 5% tới tay các nước nghèo, theo thông tin từ Bộ Nông nghiệp của chúng tôi”.
Nga đã quyết định ngừng tham gia thỏa thuận này để trả đũa một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái quy mô vào căn cứ hải quân của nước này ở thành phố cảng Sevastopol (Crimea) vào tuần trước. Theo Bộ Quốc phòng Nga, các máy bay không người lái đã sử dụng khu vực an ninh của hành ttlang ngũ cốc để tiếp cận các mục tiêu. Một trong số chúng thậm chí có thể đã được phóng từ một tàu dân sự được thuê để vận chuyển ngũ cốc của Ukraine.
Trong khi đó, ngày 1/11, Trung tâm Điều phối chung (JCC), cơ quan giám sát thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc Ukraine, cho biết không có kế hoạch cho các tàu chở ngũ cốc di chuyển trên Biển Đen vào ngày 2/11.
Trước đó, ngày 1/11 vẫn có 3 tàu chở ngũ cốc rời cảng của Ukraine, tức ngày thứ hai các tàu vẫn hoạt động kể từ khi Nga đã thông báo ngừng tham gia thỏa thuận ngũ cốc trên Biển Đen hôm 29/10.
Liên quan đến thỏa thuận này, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu đã có cuộc điện đàm với người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Hulusi Akar. Theo Bộ Quốc phòng Nga, trong cuộc điện đàm thứ hai chỉ trong 2 ngày qua, bộ trưởng hai nước tiếp tục thảo luận về việc Nga ngừng thực hiện các thỏa thuận ngũ cốc.
Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu cũng có cuộc điện đàm với người đồng cấp Nga Sergey Lavrov về cùng chủ đề trên.
Về phía Ukraine, Tổng thống Volodymyr Zelensky ngày 1/11 tuyên bố hành lang vận chuyển ngũ cốc để đưa lương thực ra khỏi nước này cần được bảo vệ lâu dài và đáng tin cậy.