Bế tắc ngân sách cho năm tài khóa mới không chỉ khiến chính phủ Mỹ phải tạm ngừng một phần hoạt động, mà còn buộc Tổng thống Barack Obama phải hủy chuyến thăm Malaysia và Philippines trong chuyến công du châu Á tuần tới, đồng thời có thể lỡ hai hội nghị thượng đỉnh quan trọng tại Indonesia và Brunei.
Ông Obama phát biểu chỉ trích đảng Cộng hòa tại Vườn Hồng, Nhà Trắng ngày 1/10 sau khi chính phủ Mỹ đóng cửa. |
Trong tuyên bố đưa ra ngày 2/10, Nhà Trắng cho biết Ngoại trưởng Mỹ John Kerry sẽ thay Tổng thống Obama thăm hai quốc gia Đông Nam Á trên. Tuy nhiên, tuyên bố không nói rõ ông Obama có tham dự Hội nghị cấp cao Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) tại Bali (Indonesia) và Cấp cao Đông Á (EAS) tại Brunei hay không.
Theo người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Caitlin Hayden, về mặt kinh phí, Tổng thống Obama khó thực hiện được chuyến thăm do cạn ngân sách, nhất là khi Malaysia và Philippines lại là hai chặng dừng chân cuối cùng trong chuyến công du. Ông Obama đã gọi điện cho Thủ tướng Malaysia Najib Razak và Tổng thống Philippines, Benigno Aquino giải thích việc hủy chuyến thăm và hứa sẽ sắp xếp một chuyến đi khác vào thời điểm phù hợp trong nhiệm kỳ hai của mình.
Bà Hayden cũng cho hay, Nhà Trắng sẽ xem lại khả năng ông Obama dự Diễn đàn APEC tại Bali và Thượng đỉnh Đông Á tại Brunei dựa trên những diễn biến của tình hình trong nước trong tuần này.
Theo kế hoạch trước đó, Tổng thống Obama sẽ công du 4 nước Đông Nam Á, lần lượt gồm Indonesia, Brunei, Malaysia và Philippines, từ ngày 6 - 12/10 để tham dự hai hội nghị cấp cao và bàn về hai nội dung trọng tâm là kinh tế, an ninh. Nhà lãnh đạo Mỹ đã dự kiến có bài phát biểu quan trọng tại Malaysia vào 11/10 và thảo luận về hợp tác quân sự với Philippines.
Đây không phải lần đầu tiên bất ổn chính trị trong nước buộc ông Obama phải hủy bỏ các chuyến công du châu Á. Trong nhiệm kỳ một, nhà lãnh đạo Mỹ từng phải sắp lại lịch cho một số chuyến thăm Indonesia, nơi ông từng sinh sống 4 năm hồi nhỏ.
Gần đây dư luận tại châu Á và cộng đồng chính sách ở Washington râm ran rằng dự án tái cân bằng của Mỹ tại châu Á - Thái Bình Dương đang cần một kiểu “cú hích” mà chỉ một chuyến đi “phô trương” của Tổng thống mới có thể mang lại. Dư luận này có thể xuất phát từ việc, vài tháng trở lại đây, những nỗ lực với Nga trong việc giải giáp kho vũ khí hóa học Syria cũng như triển vọng về vấn đề hạt nhân Iran đã kéo ông Obama trở lại Trung Đông và có vẻ xa cách châu Á.
Hội nghị quan chức cấp cao Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (SOM APEC), diễn ra trong các ngày 1 - 2/10 tại Bali, Indonesia đã tập trung trao đổi và thảo luận các vấn đề liên quan đến tăng cường thương mại, đầu tư cơ sở hạ tầng và cải thiện kết nối khu vực. Đây là cuộc họp thứ 4 và cuối cùng của quan chức cấp cao APEC được tổ chức trong năm nay, nhằm chuẩn bị cho Hội nghị thượng đỉnh APEC 2013, cũng sẽ diễn ra tại Bali trong các ngày 7 - 8/10. |
Trong khi đó, cùng ngày 2/10, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã rời thủ đô Washington, bắt đầu chuyến công du tới Nhật Bản và Indonesia từ ngày 2/10 nhằm làm mới nỗ lực xây dựng quan hệ với châu Á. Ông Kerry sẽ cùng Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel dự cuộc họp về an ninh với quan chức Nhật Bản trong ngày 2 và 3/10 ở Tokyo. Cuộc họp này là “cơ hội để xây dựng quan hệ song phương vốn đã sâu rộng và toàn diện” giữa Mỹ và Nhật Bản. Hai bên sẽ thảo luận việc sửa đổi các thỏa thuận an ninh giữa Mỹ và Nhật Bản. Nhật Bản là quốc gia châu Á đầu tiên ông Kerry tới thăm lần thứ hai khi trở thành Ngoại trưởng Mỹ.
Sau khi rời Nhật Bản, ông Kerry sẽ tới đảo Bali của Indonesia ngày 4/10 để dự APEC, diễn đàn hàng đầu thế giới nhằm hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, thúc đẩy hợp tác, thương mại và đầu tư ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Bộ Ngoại giao Mỹ nhấn mạnh: “Thúc đẩy thương mại và đầu tư ở châu Á - Thái Bình Dương vẫn là một phần quan trọng trong chính sách tái cân bằng của Mỹ”.
Dương Hằng