Cảnh sát gác tại Quảng trường Thời đại ở New York, Mỹ. Ảnh: AFP/ TTXVN
Điều tra của hãng tin AP cho thấy kể từ thời điểm Chicago - một trong những thành phố bạo lực nhất ở Mỹ, thực hiện đóng cửa, số vụ bắt giữ liên quan đến ma túy đã giảm 42% so với cùng kì năm ngoái.
Theo một số luật sư, kết quả này là do những tay buôn bán ma túy không còn lựa chọn nào khác ngoài việc chờ cho kinh tế mở cửa trở lại. “Tôi đồ rằng đó là bởi số buôn bán chất ma túy không thể di chuyển hay bán hàng cho bất kỳ ai, ở bất kì nơi đâu”, Joseph Lopez, một luật sư tại Chicago nhận định.
Tính trên diện rộng, tỉ lệ tội phạm ở Chicago đã giảm 10% sau khi dịch COVID-19 bùng phát, một xu hướng mang tính đại diện cho nước Mỹ khi các thành phố đều ghi nhận mức tội phạm giảm trong nhiều tuần qua, khi các biện pháp đóng cửa, giãn cách xã hội được thực thi để ngăn chặn dịch. Ngay cả ở những khu vực có tỉ lệ tội phạm cao nhất, số người thiệt mạng, số vụ cướp giật cũng giảm đi nhiều.
Trong những năm 90 của thế kỷ trước, New York ghi nhận mức tội phạm giảm lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ, khoảng 40% trong vòng 3 năm. Thế nhưng đây lại là thực tế đang diễn ra tại New York sau quãng thời gian chỉ vài tuần. Là tâm dịch COVID-19, số vụ phạm tội ở New York liên quan đến giết người, hiếp dâm, cướp tài sản giảm ở mức hai con số là điều hiếm gặp, và ăn cắp, tấn công, trộm cắp xe ô tô cũng giảm 12% tính trong thời gian tháng 2 đến tháng 3 vừa qua.
Còn ở Los Angeles, dữ liệu về số vụ phạm các tội hình sự khá ngang bằng với năm ngoái tính đến đầu tháng 3, nhưng từ 15/3 lại hoàn toàn khác, với mức giảm tới 30%. Theo Joe Giacalone, cựu trung sĩ cảnh sát New York và hiện đang giảng dạy tại Đại học Tư pháp Hình sự John Jay, nguyên nhân chủ yếu là do bọn tội phạm không có cơ hội để hành động. Đơn cử với số đột nhập ăn cắp, chúng thường phải đợi đến khi các thành viên trong gia đình ra khỏi nhà mới dám hành sự, nhưng nay mọi người hầu như ở nhà là chủ yếu.
Ở Mỹ Latinh, tỷ lệ tội phạm đang rớt xuống ngưỡng thấp nhất trong nhiều thập kỉ. Ông Eduardo Perdomo, một công nhân xây dựng 47 tuổi tại San Salvador cho biết, các vụ giết hại đang giảm đi, các băng nhóm không còn hoạt động mạnh như trước mà nguyên nhân có lẽ là do chúng sợ nhiễm virus SARS-CoV-2, ngại ra đường. Trong tháng qua, trung bình một ngày chỉ xảy ra hai vụ bắn giết tại El Salvador, giảm mạnh so với thời cao điểm 600 vụ/ngày một vài năm trước đây.
Tội phạm suy giảm là bởi trước đó chính quyền nhiều nước trong khu vực đưa ra các biện pháp an ninh cứng rắn hơn, các băng nhóm tội phạm “đình chiến”. Thế nhưng các chính sách giãn cách xã hội, hạn chế tối đa việc đi lại là nhân tố đẩy tỉ lệ tội phạm giảm sâu hơn nữa.
Tại Peru, số vụ phạm tội giảm 84% trong tháng qua. Những người làm công việc hộ tang tại thủ đô Lima như ông Raúl González bình thường phải tiếp xúc với 15 người thiệt mạng/ngày, nhiều trong số đó là các nạn nhân trong các vụ án giết người. Nhưng tuần này González ngồi dài trên ghế chờ đợi 6 tiếng mà cũng chưa nhận được một cuộc gọi nào, khi mà những ngày này hầu như không còn các vụ bắn giết hay tai nạn giao thông.
Tại Cộng hòa Nam Phi, cảnh sát ghi nhận số vụ tội phạm giảm mạnh ngay trong tuần đầu tiên áp dụng biện pháp đóng cửa. Bộ trưởng Bộ Cảnh sát Nam Phi Bheki Cele cho biết số vụ hiếp dâm giảm từ 700 xuống còn 100 vụ so với cùng kỳ năm ngoái. Số vụ tấn công nghiêm trọng giảm từ 2.673 xuống còn 456 vụ, giết người giảm từ 326 xuống còn 94 vụ.
Cảnh sát trấn áp tội phạm ở Nam Phi. Ảnh: AFP
Tuy nhiên, giới chức thực thi pháp luật cũng lo ngại về mức độ gia tăng tình trạng bạo lực gia đình chưa được công bố, cùng với đó là những tiềm ẩn phức tạp khi các biện pháp hạn chế được dỡ bỏ, hoặc ngược lại được áp đặt quá lâu.
Ông Art Acevedo, Cảnh sát trưởng thành phố Houston (bang Texas, Mỹ) cho biết số vụ tấn công bạo lực ở thành phố đã tăng 10% trong 3 tuần trở lại đây và một nửa trong số đó là bạo lực gia đình. Tại Chicago, số vụ bắt giữ liên quan đến ma túy giảm, nhưng việc buôn bán vẫn tiếp diễn, với việc các đối tượng chuyển hướng sang bán hàng qua mạng, không chịu đầu hàng chỉ vì dịch COVID-19.
Tại San Jose, bang California, Cảnh sát trưởng Eddie Garcia hy vọng xu hướng tội phạm giảm sẽ còn tiếp tục sau khi đại dịch qua đi. Nhưng ông cũng cho biết lực lượng cảnh sát của thành phố đang chuẩn bị cho tình huống xấu nhất, bởi “đóng cửa càng lâu tức là chúng ta càng ở gần với tình thế đùa với lửa”.