Tên lửa đẩy Angara-A5 của Nga mang theo vệ tinh phóng từ trạm vũ trụ Plesetsk. Ảnh: TASS
Theo tờ Thời báo Á-Âu (eurasiantimes.com), Nga vừa thực hiện một động thái đáng chú ý khi phóng thành công 4 vệ tinh quân sự nhỏ lên quỹ đạo bằng tên lửa Angara-1.2 từ bãi phóng vũ trụ Plesetsk. Đây là lần thứ hai Nga thực hiện nhiệm vụ phóng Angara-1.2 trong năm 2025, cho thấy một sự thay đổi đáng kể trong chiến lược không gian của Moskva. Các vệ tinh này thuộc một chương trình trinh sát thử nghiệm quy mô nhỏ, với mục tiêu tăng cường khả năng giám sát từ không gian.
Đẩy mạnh đội vệ tinh trinh sát nhỏ
Nhiệm vụ lần này tiếp tục xu hướng Nga tập trung vào việc triển khai các vệ tinh trinh sát cỡ nhỏ. Trong năm 2024, Nga đã phóng ít nhất 10 vệ tinh như vậy, chủ yếu thuộc dòng EO-MKA và Razbeg. Các vệ tinh này tuy không có khả năng chụp ảnh siêu nét như các phiên bản hạng nặng, nhưng lại mang đến một lợi thế lớn về mặt chiến thuật. Chúng có thể được phóng nhanh chóng, với chi phí thấp hơn, để thực hiện các nhiệm vụ phản ứng, giám sát khu vực chiến sự và cung cấp dữ liệu tức thời. Việc phóng bốn vệ tinh cùng một lúc cho thấy Nga đang ưu tiên việc xây dựng một chòm sao vệ tinh nhỏ để có thể theo dõi liên tục và linh hoạt hơn.
Một trong những lý do quan trọng nhất cho sự gia tăng đột biến này là nhằm thu hẹp khoảng cách về khả năng tình báo, giám sát và trinh sát (ISR) với phương Tây. Hiện tại, các hệ thống radar và quang học trên vệ tinh và máy bay của phương Tây mang lại cho Ukraine một lợi thế đáng kể trên chiến trường. Việc Mỹ sở hữu 6 vệ tinh trinh sát quang học hạng nặng Keyhole EO, cùng với mạng lưới vệ tinh phương Tây rộng lớn, cho phép Ukraine có được cái nhìn toàn diện và chi tiết về các hoạt động quân sự của Nga.
Bằng cách triển khai các chòm sao vệ tinh quang học nhỏ hơn, giá rẻ trên quỹ đạo được tối ưu hóa để giám sát Ukraine, Moskva đang nỗ lực giảm bớt lợi thế giám sát của Kiev. Các vệ tinh nhỏ này, dù không có độ phân giải siêu cao, vẫn có thể cung cấp các hình ảnh cần thiết để theo dõi hoạt động triển khai của NATO, giám sát chiến trường và phân tích địa hình, hỗ trợ công tác lập kế hoạch tác chiến.
So sánh với vệ tinh trinh sát cỡ lớn
Động thái trên cũng cho thấy sự bổ sung chiến lược đối với đội vệ tinh trinh sát hạng nặng hiện có của Nga, bao gồm các dòng Persona, Razdan và Bars-M. Các vệ tinh hạng nặng này, với trọng lượng lên tới 7.000 kg (Persona) và được trang bị kính viễn vọng lớn, được thiết kế cho các nhiệm vụ kéo dài (7-10 năm) và cung cấp hình ảnh có độ phân giải rất cao, tương đương với hệ thống KH-11/CRYSTAL của Mỹ. Chúng hoạt động ở quỹ đạo cao hơn (700-750 km) để đảm bảo phạm vi phủ sóng rộng và giám sát chiến lược liên tục.
Ngược lại, các vệ tinh nhỏ như MKA, với trọng lượng chỉ khoảng 250 kg (Razbeg), hoạt động ở quỹ đạo thấp hơn (500-600 km) để có độ phân giải mặt đất tốt hơn, dù trên một dải hẹp hơn. Việc phóng các vệ tinh nhỏ này không thay thế vai trò của các vệ tinh hạng nặng mà bổ sung cho chúng, mang lại khả năng phản ứng và giám sát chiến thuật cần thiết.
Tóm lại, sự tăng tốc trong việc phóng các vệ tinh quân sự nhỏ cho thấy Nga đang thay đổi cách tiếp cận trong chiến lược không gian. Thay vì chỉ dựa vào một vài vệ tinh hạng nặng, đắt tiền và khó thay thế, Moskva đang đầu tư vào một chòm sao vệ tinh nhỏ hơn, linh hoạt hơn và dễ sản xuất hàng loạt. Mục tiêu cuối cùng là tăng cường nhận thức tình hình và thu hẹp khoảng cách tình báo với phương Tây, từ đó cải thiện hiệu quả tác chiến trên chiến trường. Sự kiện phóng bốn vệ tinh MKA mới đây là một bằng chứng rõ ràng cho thấy Nga đang đẩy mạnh nỗ lực này.