Tại sao Triều Tiên vặn ngược đồng hồ?

Ngày 15/8, người dân Triều Tiên đã bắt đầu đi ngược thời gian, chỉnh đồng hồ sớm hơn 30 phút. “Vương quốc ẩn dật” này đã có lịch riêng tính từ năm 1912, năm sinh của người sáng lập và “chủ tịch vĩnh cửu” Kim Nhật Thành. Sự thay đổi vừa qua đồng nghĩa rằng đất nước này cũng có múi giờ riêng. Vậy tại sao Triều Tiên lại đổi múi giờ?

Trong lịch sử, không phải tất cả sự thay đổi như vậy đều đứng vững trước phép thử của thời gian: Các cuộc cách mạng Pháp, nhấn mạnh sự gián đoạn với quá khứ quân chủ, đã thất bại với bộ lịch mới hoàn toàn và thời gian 10 giờ một ngày sau khi áp dụng chúng vào năm 1973. Những thử nghiệm của Liên Xô với một tuần gồm 5 và 6 ngày trong những năm 1930 cũng thất bại. Nhưng những thay đổi vẫn tồn tại có thể giúp các nhà lãnh đạo trong quá khứ được nhớ đến nhiều hơn bất cứ tượng đài kỷ niệm nào. Tháng 7 (July) được đặt theo tên Julius Caesar năm 45 trước công nguyên, và tháng 8 (August) sau này được đặt tên lại theo Augustus Caesar. Các nhà cầm quyền và đế chế của họ đã không còn, nhưng hai nhân vật La Mã nổi tiếng vẫn mãi hiện diện trong lịch phương Tây.


Trong thời hiện đại, kiểm soát thời gian là một cách để chứng tỏ quyền lực: Bất chấp diện tích đất nước rộng lớn, cả Ấn Độ và Trung Quốc đều dùng một múi giờ duy nhất, buộc toàn bộ người dân các vùng trên cả nước phải bắt nhịp cùng thủ đô. Cố Tổng thống Hugo Chavez đã quyết định chỉnh đồng hồ sớm hơn nửa tiếng năm 2007 để tạo cho Venezuela một múi giờ riêng – cho phép “phân phát ánh nắng mặt trời công bằng hơn” tới người dân và cũng để đảm bảo rằng quốc gia Mỹ Latinh này không chung múi giờ với Mỹ.

Có lẽ trường hợp kỳ lạ nhất là đất nước Turkmenistan dưới thời Tổng thống Saparmurat Niyazov, người đã đổi tên tất cả các tháng và hầu hết các ngày trong tuần năm 2002, thậm chí đổi lại tên tháng 4 theo tên mẹ của ông. Về phần mình, tuần qua, Triều Tiên đã vặn ngược đồng hồ để đảo ngược việc thực dân Nhật áp đặt giờ Tokyo lên bán đảo Triều Tiên năm 1912. Năm 1954, Hàn Quốc từng làm điều tương tự, nhưng dã đổi lại theo giờ Nhật Bản năm 1961. Vì vậy, múi giờ mới của Triều Tiên sẽ mở rộng sự chia cắt của bán đảo Triều Tiên sang cả lĩnh vực thời gian và không gian.

Theo lý thuyết, công nghệ hiện đại mang tới sự giải phóng khỏi sự chuyên chế tạm thời bằng cách cho phép người dùng sử dụng bất cứ hệ thống nào họ thích. Điện thoại thông minh và máy tính có thể chuyển liền mạch giữa các múi giờ và các hệ thống lịch, cho phép người dùng sử dụng múi giờ và lịch họ thích.

Múi giờ hay lịch không chỉ xác định một thời điểm hay giai đoạn cụ thể, chúng còn ra lệnh và phối hợp các hoạt động trên toàn xã hội, đặc biệt bằng cách xác định ngày nào là ngày làm việc và các ngày lễ quốc gia. Chúng phải nhất quán trong các quốc gia và trong một số trường hợp là giữa các quốc gia: Ví dụ như Saudi Arabia, năm 2013 đã phải chuyển cuối tuần từ thứ 5/thứ 6 sang thứ 6/thứ 7 để trùng với các nước Arập khác. Nhu cầu đối với sự phối hợp này đồng nghĩa rằng không có lối thoát khỏi sự kiểm soát tập trung thời gian và lịch – điều giải thích tại sao xu hướng sửa đổi chúng vì các mục đích chính trị là vô tận.