Tàu chở hàng (phải) bị lực lượng Houthi bắt giữ trên đường về cảng tỉnh Hodeida (Yemen) ngoài khơi Biển Đỏ, ngày 22/11/2023. Ảnh: AFP/TTXVN
Một số công ty đã cảnh báo về việc này. Nhà sản xuất xe điện Tesla đã lên kế hoạch tạm dừng sản xuất trong hai tuần tại một nhà máy ở Đức do các lô hàng bị chậm trễ, trong khi công ty Volvocar AB của Thụy Điển thông báo ngừng sản xuất ba ngày tại nhà máy ở Bỉ. Các nhà bán lẻ Anh là Tesco, Marks & Spencer và Next cũng đều cảnh báo nguy cơ giá tăng cao đối với người tiêu dùng.
Nguyên nhân là do căng thẳng ở Biển Đỏ đã buộc ít nhất 2.300 chuyến tàu phải đi vòng. Biển Đỏ là khu vực xử lý hơn 12% thương mại đường biển toàn cầu. Các ngân hàng trung ương đang cảnh báo sự gia tăng lạm phát có thể cản trở việc cắt giảm lãi suất.
Đối với nhiều công ty, đặc biệt là ở châu Âu, điều này làm tăng thời gian vận chuyển, tăng chi phí vận chuyển và tăng chi phí bảo hiểm. Hậu quả là các nhà phân tích phải cân nhắc lại các kỳ vọng về thu nhập.
Dữ liệu do Bloomberg tổng hợp cho thấy trong ba tháng qua, dự báo về thu nhập của các nhà sản xuất ô tô giảm 5%. Trong khi đó, các đơn vị vận chuyển lại là “ngư ông đắc lợi”, với giá cước container tăng 300% trong một số tuyến đường.
Chuyên gia Thomas Brenier, người đứng đầu bộ phận kinh doanh cổ phiếu tại Lazard Freres Gestion ở Paris, cho rằng đây là sản xuất ô tô là “một trong những ngành đầu tiên chịu ảnh hưởng trong bối cảnh chuỗi cung ứng phức tạp và căng thẳng”. Chuyên gia này cũng cho rằng lĩnh vực bán lẻ cũng có thể “thiếu sản phẩm để bán”.
Chuyên gia Brenier dự đoán: “Nếu tình hình căng thẳng kéo dài thêm một hoặc hai tháng nữa, chắc chắn sẽ xuất hiện cảnh báo về lợi nhuận”.
Đối với lĩnh vực vận chuyển và bảo hiểm. Theo ước tính của Bloomberg Intelligence, chi phí vận chuyển container hiện nay nếu kéo dài, có thể làm gia tăng lạm phát ở Anh và Khu vực sử dụng đồng euro (Eurozone) trong giai đoạn cuối năm 2024 và đầu năm 2025.
Tuy nhiên, những sự kiện này lại đang mang lại vận may cho các công ty vận tải biển toàn cầu, chẳng hạn như AP Moller-Maersk A/S và Hapag-Lloyd AG ở châu Âu, ZIM Integrated Shipping được niêm yết tại Mỹ và Mitsui OSK Lines Ltd của Nhật Bản. Song song với đó, các công ty bảo hiểm cũng có thể được hưởng lợi.
Lợi nhuận của công ty vận tải toàn cầu Maersk được dự đoán lạc quan. Ngân hàng Bank of America (BofA) gần đây đã tăng gấp đôi ước tính thu nhập của công ty Đan Mạch này năm 2024.
Đối với lĩnh vực bán lẻ, Next - thương hiệu có sử dụng nguyên liệu sản xuất nhập khẩu từ châu Á - là một trong những cái tên đầu tiên bày tỏ lo ngại. Theo nhà phân tích Richard Chamberlain của RBC Capital Markets, các thương hiệu như Primark, thuộc sở hữu của Associated British Foods, và Hennes & Mauritz AB, sẽ chịu ảnh hưởng lớn từ những thay đổi trong khối lượng vận tải đường biển, trong khi Inditex SA, chủ sở hữu của Zara, chủ yếu lấy nguồn hàng từ các quốc gia lân cận.
Tương tự, nhà bán lẻ đồ nội thất Pháp Maisons du Monde SA rất dễ bị tổn thương khi nhập đến 75% lượng hàng hóa từ châu Á và vận chuyển 90% số đó bằng đường biển.
Trong lĩnh vực ô tô, Tesla và Volvo Car là những nhà sản xuất ô tô duy nhất thông báo ngừng sản xuất. Nhưng theo Morgan Stanley, sự chậm trễ này “có thể gây ra những rủi ro mới đối với việc sản xuất xe hạng nhẹ trong năm nay”.
Tuy nhiên, hầu hết đều cho rằng kịch bản COVID-19 sẽ không lặp lại đối với ngành này. Nhà phân tích John Murphy của BofA, viết: “Nhiên liệu đắt hơn, số ngày thuê kho nhiều hơn và giá vận chuyển cao hơn sẽ tác động tiêu cực, nhưng chi phí vận chuyển hiện thấp hơn khoảng 57% so với mức của thời COVID-19”.
Bloomberg Intelligence cho biết cuộc khủng hoảng thậm chí có thể cho phép các nhà sản xuất ô tô duy trì mức giá cao hơn.
Cuối cùng là lĩnh vực năng lượng. Tác động của cuộc khủng hoảng Biển Đỏ đối với giá dầu thô là tương đối ít đến nay, nhưng điều đó có thể thay đổi nếu xung đột kéo dài gây ra tình trạng thiếu hụt nguồn cung.
Tuy nhiên, thị trường dầu mỏ đang đứng trước nguy cơ gián đoạn kéo dài nhiều tuần. Theo dữ liệu Vortexa do Bloomberg tổng hợp, ngày càng ít tàu chở dầu đi qua eo biển Bab el-Mandeb ở cuối phía Nam Biển Đỏ. Số lượng tàu chở các sản phẩm dầu thô hoặc nhiên liệu dầu đã giảm 25% trong năm nay.