Đống đổ nát sau các cuộc không kích của Israel xuống thành phố Gaza ngày 27/8/2025. Ảnh: THX/TTXVN
Israel đã tuyên bố Thành phố Gaza, nằm ở phía Bắc Gaza, là "khu vực chiến sự", đồng thời quân đội nước này đang lên kế hoạch chiếm lĩnh khu vực này trong chiến dịch nhằm buộc Hamas đầu hàng. Một số khu vực của thành phố đã được xác định là “vùng đỏ”, nơi người dân Palestine đã nhận được lệnh sơ tán trước thềm giao tranh khốc liệt.
Tình hình khiến người dân địa phương lo lắng, đặc biệt là những người từng rời khỏi thành phố trong giai đoạn đầu của cuộc chiến Israel - Hamas, rồi trở lại trong thời gian ngừng bắn hồi tháng 1. Với việc các xe ủi đất của Israel đang san bằng nhiều khu dân cư và giới lãnh đạo nước này ủng hộ kế hoạch di dời hàng loạt người Palestine khỏi Gaza, nhiều người lo ngại rằng nếu rời đi lúc này, có thể họ sẽ không bao giờ được trở lại quê hương nữa.
Việc di chuyển tốn kém và việc tìm một chỗ cắm trại ở miền Nam – nơi đang quá tải – là điều gần như bất khả thi. Nhưng ở lại, theo họ, cũng đồng nghĩa với cái chết.
Ông Mohammed Alkurdi, người đang trú ẩn tại Thành phố Gaza cùng hàng trăm nghìn người Palestine khác, chia sẻ: “Khi quân đội Israel đánh dấu khu vực nào là vùng đỏ và yêu cầu người dân rời đi, thì họ thực sự sẽ hủy diệt nơi đó. Vì vậy, mọi thứ trở nên đơn giản đến tàn nhẫn – bạn phải chọn sống hoặc chết”.
Văn phòng Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho biết chiến dịch tại Thành phố Gaza là “đòn quyết định nhắm vào Hamas”, gọi đây là nơi ẩn náu lớn nhất còn lại của nhóm và là chìa khóa để giải cứu con tin vẫn bị giam giữ ở Gaza. Tuy nhiên, các tổ chức nhân đạo quốc tế cảnh báo rằng kế hoạch di dời người dân khỏi Thành phố Gaza sẽ làm trầm trọng thêm tình trạng khủng hoảng vốn đã nghiêm trọng, với thiếu hụt lương thực và nguy cơ từ giao tranh.
Bất chấp nguy cơ cận kề, nhiều người dân Gaza khẳng định rằng không còn nơi nào trong Dải Gaza là an toàn và họ cũng không biết phải đi đâu. Nhiều người bày tỏ sự mệt mỏi sau nhiều lần sơ tán trong các đợt tấn công trước và nhấn mạnh đến khó khăn, chi phí của việc di dời – đặc biệt với người già, người bệnh hoặc suy dinh dưỡng.
Bà Olga Cherevko, người phát ngôn của Văn phòng Điều phối Nhân đạo LHQ, cho biết: “Tôi nghĩ ai cũng sợ, nhưng họ cũng rất kiên cường vì quá mệt mỏi với việc phải liên tục di chuyển, Họ nói rằng họ sẽ không đi nữa – vì có ích gì đâu? Khi họ đã đi rồi, họ vẫn bị đánh bom ở nơi khác”.
Theo ước tính của các quan chức quốc phòng Israel, khoảng 70.000 đến 80.000 người đã rời khỏi Thành phố Gaza, phần lớn trong vòng 72 giờ qua sau khi khu vực này bị tuyên bố là chiến sự. Tuy nhiên, con số này vẫn còn rất thấp so với tổng dân số ước tính gần 1 triệu người trong thành phố.
Theo Nhóm Quản lý Địa điểm – cơ quan phối hợp viện trợ cho người sơ tán, tính đến đầu tuần qua, có khoảng 14.840 người Palestine đã rời khỏi nhà ở Thành phố Gaza, phần lớn di chuyển về phía nam. Trong số đó, chỉ khoảng 2.200 người tìm được nơi trú mới trong nội thành.
Trong đợt sơ tán lớn cuối năm 2023, hàng trăm nghìn người đã rời Thành phố Gaza. Tuy nhiên, khoảng 650.000 người đã quay lại trong thời gian ngừng bắn vào tháng 1/2025. Ngoài ra, vẫn còn khoảng 250.000 – 300.000 người chưa từng rời thành phố kể cả trong giai đoạn chiến sự khốc liệt nhất.
Hình ảnh vệ tinh cho thấy hàng chục nghìn lều trại dựng tạm ven thành phố, nơi cư trú của những người quay lại trong đợt ngừng bắn hoặc bị đẩy khỏi các khu vực phía bắc. Nhiều người trở lại với hy vọng nhà cửa vẫn còn nguyên vẹn – nhưng phần lớn đã bị phá hủy.
Ông Alkurdi nói nhà của ông đã bị phá hủy hoàn toàn. Hiện ông sống một mình ở phía tây thành phố, trong khi vợ con ông đã rời Gaza từ năm ngoái. Nếu khu vực ông ở bị ra lệnh sơ tán, ông cho biết sẽ buộc phải rời đi. “Tôi có thể nghe thấy tiếng quân đội Israel từ nơi tôi đang trú ngụ. Họ đang xóa sổ cả khu vực”, ông nói, đề cập đến khu phố Zeitoun ở phía đông Thành phố Gaza.
Zeitoun từng là khu dân cư lớn nhất của Thành phố Gaza với các chợ, trường học và phòng khám. Nhưng trong vòng một tháng qua, theo hình ảnh vệ tinh từ hãng tin AP, phần lớn Zeitoun và khu vực lân cận Sabra đã bị san bằng hoàn toàn – chỉ còn những bãi đất trống phủ cát.
“Không giống như trước đây, bị phá hủy từng phần – lần này là 100%”, ông Alkurdi nói. “Căn nhà rung chuyển suốt ngày như đang trong trận động đất.”
Amjad Shawa, Giám đốc mạng lưới các tổ chức phi chính phủ Palestine, cho biết ông và gia đình đã rời khỏi khu Rimal từ những ngày đầu chiến sự và quay trở lại vào tháng 1. Nhưng lần này, ông nói, nếu phải đi, thì sẽ khác. Ông buồn bã nói: “Gaza sẽ bị san bằng. Lần trước, tôi còn có xe, có xăng, còn tiền bạc. Hồi đó, Rafah và Khan Younis ở phía Nam vẫn còn nguyên vẹn. Còn bây giờ thì sao? Không còn Rafah. Khan Younis cũng gần như không còn gì”.
Hiện tại, người dân đang được hướng dẫn tới các trại tị nạn ở trung Gaza và khu vực al-Mawasi ở phía tây nam – nơi hạ tầng kém và đã chật kín hàng trăm nghìn người tị nạn.