Băng trôi tại Ilulissat, Greenland. Ảnh minh họa: THX/TTXVN
Hiện tượng này xảy ra vào mùa Hè 2014 khi một hồ nước ngầm với dung tích khoảng 90 triệu m³ bất ngờ biến mất trong vòng 10 ngày. Nước từ hồ này dâng lên bề mặt, phá vỡ lớp băng phía trên và tạo ra miệng hố rộng 2km2 và sâu khoảng 85m.
Sử dụng dữ liệu vệ tinh của Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) kết hợp với các mô hình 3D mô phỏng địa hình, nhóm nghiên cứu nhận thấy dòng nước phun lên có áp lực rất lớn, đủ sức phá vỡ bề mặt băng dày tới 25m và tạo ra các vết nứt kéo dài. Chính điều này đã gây xói mòn bề mặt băng và làm thay đổi địa hình khu vực một cách rõ rệt.
Đáng chú ý, khu vực xảy ra hiện tượng trên nằm ở vùng có lớp băng vĩnh cửu, cho thấy áp lực thủy tĩnh đã tích tụ trong thời gian dài và khi đạt tới ngưỡng giới hạn đã phá vỡ cấu trúc băng từ dưới lên.
Tiến sĩ Jade Bowling từ Đại học Northumbria (Vương quốc Anh) - đại diện cho nhóm nghiên cứu - cho biết ban đầu nhóm nghi ngờ về tính chính xác của dữ liệu thu thập được, do hiện tượng này trái ngược với các hiểu biết khoa học trước đây. Tuy nhiên, sau khi đối chiếu và xác nhận các nguồn dữ liệu, nhóm đi đến kết luận đây là cơ chế tan chảy băng mới, điều chưa từng được quan sát trước đó.
Việc nước ngầm bị đẩy lên bề mặt có thể gây ra tác động lớn hơn dự báo đối với ổn định của khối băng Greenland. Đơn cử, việc tích tụ và giải phóng năng lượng từ các hồ nước ngầm có thể tạo ra các nứt vỡ quy mô lớn, từ đó đẩy nhanh quá trình tan băng và góp phần làm mực nước biển dâng cao.
Nhóm nghiên cứu khuyến nghị cần tiếp tục khảo sát và giám sát các khu vực có khả năng tích tụ nước ngầm dưới lòng băng, đồng thời cập nhật các mô hình khí hậu và tan băng để kịp thời phản ánh các cơ chế mới có thể ảnh hưởng đến biến động môi trường toàn cầu.