Cư dân được sơ tán khỏi nhà dưỡng lão ở Seminole, Florida ngày 10/4 sau khi 3 người thiệt mạng vì COVID-19. Ảnh: AP
Nỗi lo viện dưỡng lão 'né' tội bỏ bê người già
Theo kênh NBC News, cho đến nay, ít nhất 6 tiểu bang ở Mỹ đã cung cấp quyền miễn trừ khỏi các vụ kiện về dịch COVID-19 cho các viện dưỡng lão, và sáu bang khác cung cấp một số hình thức miễn trừ cho các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khoẻ nói chung, bao gồm cả nhà dưỡng lão. Trong khi đó, những người ủng hộ phía bệnh nhân lo ngại các viện dưỡng lão bị cáo buộc tội bỏ bê nghiêm trọng có thể né được trách nhiệm pháp lý.
"Tôi thậm chí không thể tin đây là một chủ đề thảo luận", Anny Figueroa, người có mẹ 55 tuổi là cư dân tại Trung tâm Phục hồi Andover ở New Jersey, nơi nhà chức trách mới phát hiện 17 thi thể trong nhà xác tạm, lên tiếng. Nhà dưỡng lão này đang bị tổng chưởng lý tiểu bang điều tra.
Figueroa cho biết gia đình cô không hay biết gì về việc mẹ bị chẩn đoán COVID-19, buộc cô phải đưa bà đến khoa chăm sóc đặc biệt tại bệnh viện. Figueroa lo ngại quyền miễn trừ sẽ khiến các cơ sở như Andover "tiếp tục bỏ bê và lạm dụng những con người đã bất lực vì giờ đây họ không phải chịu trách nhiệm".
"Hầu hết nhân viên trong các viện dưỡng lão đang làm hết sức có thể, trong những hoàn cảnh khủng khiếp", Toby Edelman, luật sư chính sách cao cấp của Trung tâm Hỗ trợ Medicare, một nhóm ủng hộ cư dân tại các viện dưỡng lão nói và nêu quan điểm: "Nhưng sự kết hợp của việc thiếu quy tắc, không gia đình, không thanh tra viên, không điều tra viên, không cảnh sát, nhiều tiền hơn và giờ đây là các nỗ lực của ngành để được miễn trừ trách nhiệm dân sự và hình sự liên quan đến COVID-19 là sự kết hợp chết người trong tay những kẻ vô đạo đức”.
Gần 70% trong số hơn 15.000 viện dưỡng lão ở Mỹ được điều hành bởi các công ty vì lợi nhuận. Phần còn lại thuộc sở hữu của các tổ chức phi lợi nhuận. Chính phủ liên bang đã nới lỏng một số quy định với viện dưỡng lão dưới thời chính quyền Tổng thống Trump, nhưng hầu hết sự giám sát với ngành này được thực hiện bởi các bang.
Một cư dân viện dưỡng lão được đưa cấp cứu tại Brooklyn, New York. Ảnh: AP
Vận động hành lang trên toàn quốc
Các lãnh đạo ngành công nghiệp nhà dưỡng lão cho biết họ đã khẩn cầu chính quyền tiểu bang tăng cường xét nghiệm và trang thiết bị bảo vệ cá nhân để họ có thể bảo vệ, chăm sóc cư dân và giảm sự lây lan của căn bệnh này. Mark Parkinson, Chủ tịch Hiệp hội Chăm sóc Sức khỏe Mỹ, đại diện cho trên 14.000 viện dưỡng lão vì lợi nhuận, kêu gọi: "Các nhân viên và trung tâm chăm sóc dài hạn đang ở tuyến đầu của đại dịch này và điều quan trọng là các bang phải cung cấp sự bảo vệ [pháp lý] cần thiết cho nhân viên và nhà cung cấp trong thời gian khó khăn này”.
LeadingAge, đại diện cho các nhà cung cấp dịch vụ lão hóa phi lợi nhuận, bao gồm 2.000 nhà điều dưỡng, cũng cho biết họ đã làm việc với Hiệp hội Chăm sóc Sức khỏe Mỹ để theo đuổi mục tiêu "miễn trừ pháp lý cho các nhà cung cấp dịch vụ dưỡng lão sài hạn khỏi mọi khiếu kiện phát sinh từ các hành động liên quan đến cuộc chiến chống đại dịch COVID-19”.
Các nhân viên tại nhà dưỡng lão ở Andover, New Jersey tháng 4/2020. Ảnh: Reuters
Tuy vậy, các giám đốc điều hành trong ngành công nghiệp nhà dưỡng lão nói rằng những cáo buộc về tình trang bỏ bê cực độ với cư dân vẫn có thể bị đưa ra toà. Theo đó, yêu cầu miễn trừ sẽ chỉ áp dụng cho ngưỡng “sơ suất chung” và sẽ không loại trừ các vụ kiện với những trường hợp sơ xuất hoặc bỏ bê nghiêm trọng.
Hiện nay, các tiểu bang như Virginia đã có các điều khoản về tự động cung cấp quyền "miễn trừ trách nhiệm dân sự" cho nhân viên chăm sóc sức khỏe trong trường hợp khẩn cấp. Nhưng liệu sự bảo vệ này có mở rộng đến các viện dưỡng lão và chủ sở hữu hay không thì không phải lúc nào cũng rõ ràng.
Trong số các tiểu bang đã giải quyết vấn đề trách nhiệm đối với viện dưỡng lão, hai bang Massachusetts và New York đã thông qua các đạo luật miễn trừ rõ ràng cho các cơ sở chăm sóc người già. Ngoài ra, các thống đốc bang Connecticut, Georgia, Michigan và New Jersey cũng đã ban hành các mệnh lệnh hành pháp miễn trừ trách nhiệm pháp lý cho các cơ sở dưỡng lão
Heidi Li Feldman, một chuyên gia tại Trung tâm Luật Đại học Georgetown, cho biết các viện dưỡng lão thường được bao gồm trong khái nhiệm "các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe". Nếu "các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe" được bảo vệ bởi luật pháp tiểu bang hoặc lệnh hành pháp, nhiều khả năng các viện dưỡng lão cũng sẽ được bảo vệ, đồng nghĩa nhân viên và chủ sở hữu cũng tránh được các vụ kiện.
Bệnh nhân được đưa khỏi trung tâm điều dưỡng và hồi phục Magnolia, Los Angeles sau khi xác định 39 ca mắc COVID-19 tại đây. Ảnh: Los Angeles Time/ Getty Images
Trong khi đó, ngành công nghiệp này tiếp tục vận động hành lang trên khắp đất nước. Ở Florida, nơi có 20% số ca tử vong xảy ra tại các cơ sở dưỡng lão, ngành dưỡng lão đã gây áp lực đòi văn phòng thống đốc ra sắc lệnh hành pháp cấp quyền miễn trừ cho các cơ sở dưỡng lão chuyên nghiệp. Ngành công nghiệp cũng gửi thư yêu cầu tương tự cho các thống đốc ở Washington, Pennsylvania và Connecticut.
Ông Paul Slager, Chủ tịch Hiệp hội Luật sư Connecticut, người đã khởi kiện nhiều vụ án sơ suất y tế thảm khốc, cho biết những nỗ lực vận động nói trên sẽ mang lại khả năng miễn trừ lớn hơn cho các viện dưỡng lão. "Tôi nghĩ rằng việc miễn trừ toàn bộ, như các viện dưỡng lão đang tìm kiếm, là không an toàn. Nó không đưa ra bất kỳ động cơ nào để tránh những tình cảnh như chúng ta thấy ở New Jersey, nơi các thi thể đang chất đống", ông Slager cảnh báo.