Khói bốc lên sau cuộc không kích của Israel xuống Dải Gaza ngày 8/9/2025. Ảnh: THX/TTXVN
Theo Wall Street Journal ngày 21/10, lệnh ngừng bắn mong manh ở Gaza, được Mỹ làm trung gian nhằm chấm dứt cuộc chiến kéo dài hai năm, đang đối mặt với những thách thức nghiêm trọng sau các cuộc đụng độ gần đây giữa Hamas và Israel. Phản ứng trước căng thẳng leo thang, một phái đoàn cấp cao của Mỹ đã vội vã đến Israel với hy vọng duy trì tiến trình hòa bình.
Các quan chức Mỹ, đặc phái viên của Tổng thống Trump, Steve Witkoff, cùng cố vấn Jared Kushner, đã đến Israel vào ngày 20/10. Tại đây, Đô đốc Brad Cooper, Tư lệnh Bộ Tư lệnh Trung tâm Mỹ, đã có mặt để nỗ lực xoa dịu tình hình. Phó Tổng thống JD Vance cũng thăm Israel vào 21/10. Các quan chức Mỹ cho biết mục tiêu chính của họ là thuyết phục cả hai bên hạ nhiệt căng thẳng và tuân thủ thỏa thuận ngừng bắn.
Căng thẳng leo thang
Sự mong manh của thỏa thuận, có hiệu lực từ ngày 10/10, đã được nhấn mạnh bởi một loạt các vụ đấu súng và không kích. Cuối tuần trước, căng thẳng ngoại giao bùng phát sau khi Israel mở các cuộc không kích vào hàng chục mục tiêu của Hamas, cáo buộc nhóm vũ trang này đã sát hại hai binh sĩ Israel trong một cuộc tấn công trước đó.
Giao tranh tiếp tục diễn ra vào đầu tuần, khi quân đội Israel cho biết họ đã bắn vào hai nhóm vũ trang vượt qua "ranh giới vàng" phân định khu vực kiểm soát của họ và tiếp cận quân đội Israel. Trước đó vào ngày 19/10, quân đội Israel cũng thông báo một cuộc tấn công ở miền Nam Gaza đã khiến hai binh sĩ Israel thiệt mạng và một người khác bị thương nặng. Hai vụ tấn công khác cũng nhằm vào quân đội Israel ở những nơi khác trong vùng lãnh thổ này.
Về phía Hamas, nhóm này phủ nhận sự liên quan đến các vụ tấn công, cho rằng chúng được thực hiện bởi các chiến binh nổi loạn ở miền Nam mà họ đã mất liên lạc từ nhiều tháng trước, đồng thời nhắc lại sự ủng hộ đối với lệnh ngừng bắn.
Tổng thống Trump đã nhận định về tình hình tại Nhà Trắng: "Chúng tôi có một vấn đề nhỏ với Hamas, và vấn đề này sẽ được giải quyết rất nhanh chóng nếu họ không tự giải quyết". Tuy nhiên, ông Trump cũng nói với các phóng viên: Mỹ tin rằng giới lãnh đạo Hamas có thể không liên quan, đồng thời khẳng định lệnh ngừng bắn vẫn có hiệu lực.
Trong nỗ lực giám sát và duy trì lệnh ngừng bắn, khoảng 200 lính Mỹ đã có mặt tại Israel ngày 20/10 để thiết lập một trung tâm điều phối dân sự-quân sự (CIMIC). Trung tâm này có nhiệm vụ giám sát lệnh ngừng bắn, tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển hàng viện trợ nhân đạo, hậu cần và an ninh vào Gaza.
Theo một quan chức Lầu Năm Góc, trung tâm CIMIC sẽ thu thập thông tin về tình hình ở Gaza theo thời gian thực từ nhiều nguồn, bao gồm thiết bị bay không người lái giám sát và các tổ chức quốc tế. Trung tướng Mỹ Patrick Frank đang chỉ đạo nỗ lực này. Các đối tác quốc tế cũng dự kiến sẽ đến để hỗ trợ công tác điều phối trong những ngày và tuần tới.
Những vấn đề hóc búa chưa được giải quyết
Lệnh ngừng bắn do Mỹ làm trung gian có hiệu lực từ ngày 10/10, nhằm kết thúc cuộc chiến kéo dài hai năm. Theo giai đoạn đầu của thỏa thuận, Hamas đã đồng ý trao trả tất cả các con tin còn lại mà họ đang giữ để đổi lấy việc thả tù nhân Palestine và rút quân đội Israel theo từng giai đoạn.
Tuy nhiên, những vấn đề hóc búa hơn về việc giải giáp nhóm này và thiết lập các giải pháp thay thế để đảm bảo an ninh và quản lý Gaza sau xung đột vẫn chưa được giải quyết.
Các vụ việc vi phạm cũng xảy ra vào cuối tuần trước, bao gồm việc quân đội Israel nổ súng vào các thành viên Hamas xuất hiện từ các đường hầm ở miền Nam Gaza, và bắn trả các tay súng tấn công quân đội Israel. Trong một vụ việc khác, Israel cho biết họ đã bắn trúng một chiếc xe khả nghi vượt qua "ranh giới vàng", nhưng Hamas cho biết vụ việc này đã khiến hai gia đình, bao gồm cả trẻ em, thiệt mạng khi đang cố gắng về nhà.
Mặc dù căng thẳng tiếp diễn, có những dấu hiệu cho thấy thỏa thuận của Tổng thống Trump vẫn được duy trì. Israel tuyên bố rằng họ đã quay trở lại lệnh ngừng bắn sau các cuộc không kích. Một quan chức an ninh Israel cho biết rằng viện trợ nhân đạo đang được chuyển đến Gaza theo đúng thỏa thuận.
Đặc biệt, Hamas cho biết họ sẽ trao trả thi thể của một con tin khác cho Israel, sau khi việc này bị cản trở bởi giao tranh một ngày trước đó. Cho đến nay, nhóm dân quân này đã trả lại hài cốt của 12 con tin đã chết, danh tính của họ đã được Israel xác nhận. Tuy nhiên, vẫn còn 28 thi thể con tin ở Gaza vào thời điểm thỏa thuận thả con tin được ký kết.