Người tiêu dùng chọn mua hàng tại siêu thị ở California, Mỹ. Ảnh tư liệu: THX/TTXVN
Trong một cuộc trả lời phỏng vấn tờ Newsweek, ông Mark Zandi, nhà kinh tế trưởng tại công ty phân tích Moody's Analytics cho biết những lo ngại về khả năng kinh tế Mỹ suy thoái nghiêm trọng có thể sẽ sớm trở thành hiện thực vào cuối năm 2025.
Ông Zandi là một trong những nhà kinh tế đầu tiên dự báo về cuộc khủng hoảng tài chính năm hồi năm 2008. Trong vài tháng qua, ông đã đưa ra nhiều cảnh báo tương tự khi những hệ lụy từ chính sách thương mại và cắt giảm việc làm của chính quyền Tổng thống Donald Trump bắt đầu lộ rõ.
Đứng đầu danh sách các chỉ số đáng lo ngại của ông Zandi là thị trường việc làm. Theo các báo cáo gần đây, tăng trưởng việc làm tại Mỹ đã chậm lại đến mức ông mô tả là "gần như đình trệ". Tuy nhiên, ông cho rằng yếu tố then chốt ngăn nền kinh tế rơi vào một cuộc suy thoái toàn diện là các doanh nghiệp vẫn ngần ngại sa thải nhân viên hàng loạt, dù họ không còn mặn mà với việc tuyển dụng mới.
Ông nhận định “bức tường lửa” ngăn cách giữa suy thoái và không suy thoái chính là tỷ lệ sa thải thấp. Vì vậy, nước Mỹ chưa suy thoái nhưng chỉ số đang nhấp nháy đỏ nhất chính là việc làm. Nhà kinh tế của Moody's Analytics cũng cảnh báo rằng “chuông báo động sẽ bắt đầu reo” ngay khi xuất hiện tháng ghi nhận số lượng việc làm sụt giảm. Và điều này có khả năng sẽ sớm xảy ra.
Trong khi chờ đợi các dữ liệu việc làm tiếp theo, ông Zandi cho biết ưu tiên thứ hai của ông là theo dõi tác động của thuế quan lên người tiêu dùng Mỹ, những người là "đầu tàu của nền kinh tế".
Ông thừa nhận các chính sách thuế quan của ông Trump chưa ảnh hưởng đến túi tiền của người Mỹ nhanh và mạnh như dự đoán ban đầu - có thể do các công ty còn chần chừ tăng giá. Nhưng tình trạng này sẽ không kéo dài. Nhà kinh tế này dự báo tỷ lệ lạm phát hàng năm hiện ở mức 2,7% sẽ vượt ngưỡng 3% rồi tiến gần đến 4% vào thời điểm này năm sau.
Theo ông Zandi, giá cả leo thang kết hợp với một làn sóng sa thải sẽ có thể kích hoạt một vòng luẩn quẩn: người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu, doanh nghiệp bị siết chặt lợi nhuận sẽ sa thải nhân viên. Một nền kinh tế ghi nhận tình trạng sa thải lan rộng sẽ càng thắt lưng buộc bụng hơn, khiến vòng xoáy này cứ thế tiếp diễn cho đến khi suy thoái là điều gần như không thể tránh khỏi.
Gần đây, ông Zandi ước tính rằng các bang chiếm khoảng 1/3 nền kinh tế Mỹ đang tiến gần hoặc đã rơi vào suy thoái. Trong số này có cả California và New York, hai "đầu tàu" chiếm hơn 1/5 Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của cả nước. Ông tin rằng số phận của nền kinh tế Mỹ có thể phụ thuộc vào diễn biến ở hai bang này.
Trong khi các nhà kinh tế khác tập trung vào các yếu tố hệ thống như cung tiền thu hẹp và nợ công gia tăng, ông Zandi vẫn tin rằng nền kinh tế Mỹ về cơ bản là lành mạnh. Ông chỉ ra sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ nói chung sẽ mang tới những tác động kinh tế thực sự, đáng kể và rất tích cực. Nếu kinh tế Mỹ có thể vượt qua được những hậu quả từ các chính sách đã được áp đặt, ông tin rằng những động lực mang tính cơ cấu này cuối cùng sẽ chiến thắng.