Lợi ích kinh tế và quân sự của Anh từ việc hỗ trợ Ukraine

Theo nhận định mới đây của Thiếu tá Laurence Thomson, nghiên cứu viên tại Viện Nghiên cứu An ninh và Quốc phòng (RUSI) có trụ sở tại Anh, việc Anh hỗ trợ Ukraine không chỉ đơn thuần là nghĩa vụ đạo đức hay viện trợ nhân đạo, mà còn là một khoản đầu tư chiến lược mang lại lợi ích thiết thực cho chính nước Anh. Đây là một trong những quyết định quan trọng nhất mà Anh phải đưa ra kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc.

Anh đã cam kết hỗ trợ Ukraine lên đến 21,8 tỷ bảng Anh thông qua "Tuyên bố Đối tác 100 năm Anh-Ukraine" trên các lĩnh vực quốc phòng, công nghệ và thương mại. Tuy nhiên, cách nhìn nhận về khoản hỗ trợ này cần được thay đổi. Bộ trưởng Cựu chiến binh Anh Alistair Carns đã mô tả Ukraine là "tiền tuyến của an ninh châu Âu", nhấn mạnh mối liên hệ trực tiếp giữa an ninh của hai nước.

Phục hồi công nghiệp quốc phòng

Lợi ích rõ ràng nhất từ ​​việc hỗ trợ Ukraine thể hiện qua sự phục hồi của ngành công nghiệp quốc phòng Anh, khi các đơn hàng ngày càng được chuyển giao thông qua sản xuất trong nước. Hợp đồng trị giá 1,6 tỷ bảng Anh với Thales để sản xuất tên lửa đa năng hạng nhẹ tại Belfast sẽ hỗ trợ 700 việc làm hiện có, trong khi BAE Systems và Sheffield Forgemasters đã giành được hợp đồng trị giá 61 triệu bảng Anh để sản xuất nòng pháo lần đầu tiên sau gần 2 thập kỷ.

Việc khôi phục năng lực công nghiệp vốn đã suy yếu sau nhiều thập kỷ đầu tư quốc gia suy giảm, thúc đẩy sự phục hưng sản xuất tại các khu vực vốn phụ thuộc vào công nghiệp nặng của Anh. Những hợp đồng này đại diện cho việc làm bền vững trong các lĩnh vực cũng tạo ra hoạt động kinh tế thứ cấp thông qua chuỗi cung ứng địa phương và nền kinh tế dịch vụ.

Chính phủ Anh đã đầu tư 1,86 tỷ bảng Anh vào các nhà máy sản xuất đạn dược, tạo ra 1.000 việc làm tại ít nhất 13 địa điểm. Tổng chi tiêu quốc phòng được báo cáo là hỗ trợ hơn 430.000 việc làm trên toàn quốc. Đặc biệt, 68% chi tiêu quốc phòng chảy vào các khu vực bên ngoài London và phía Đông Nam, góp phần khắc phục tình trạng mất cân bằng kinh tế lâu dài và xây dựng năng lực thiết yếu cho khả năng phục hồi quốc gia.

Mô hình tài chính thông minh

Điểm khác biệt cơ bản của hỗ trợ cho Ukraine so với các chương trình viện trợ truyền thống nằm ở cơ cấu đầu tư công. Hiệp ước Hỗ trợ Công nghiệp Quốc phòng Anh-Ukraine đã mở rộng các danh mục thiết bị đủ điều kiện được tài trợ thông qua 3,5 tỷ bảng Anh tài trợ xuất khẩu. Hoạt động mua sắm của Ukraine được tài trợ qua tín dụng xuất khẩu của Anh đòi hỏi phải tìm nguồn cung ứng từ Anh, đảm bảo các cam kết của người nộp thuế được hoàn trả thông qua việc làm, thuế doanh nghiệp và năng lực công nghiệp được tăng cường.

Cách tiếp cận này thực sự chuyển đổi hỗ trợ an ninh thành chính sách công nghiệp, giải quyết đồng thời cả nhu cầu chiến trường Ukraine và tham vọng sản xuất của Anh. Phần lớn hỗ trợ là hoạt động kinh tế trong nước chứ không phải chuyển tiền mặt, tạo ra vòng tuần hoàn tích cực giữa đầu tư và phát triển năng lực.

Bài học quân sự vô giá

Ukraine đóng vai trò như nơi thử nghiệm vũ khí và học thuyết của Anh trong điều kiện không thể tái hiện qua các cuộc tập trận. Anh đã huấn luyện hơn 60.000 quân nhân Ukraine trong Chiến dịch INTERFLEX, mang lại cho các giảng viên Anh những bài học vô giá từ thực tiễn tác chiến chiến tranh hiện đại. Những bài học này trực tiếp ảnh hưởng đến việc phát triển lực lượng của Anh, đặc biệt về tích hợp các hệ thống tự động, tác chiến điện tử và cơ động phân tán.

Thỏa thuận chia sẻ công nghệ giữa Anh và Ukraine cho phép cùng phát triển "năng lực sản xuất vũ khí và đạn dược quân sự tiên tiến". Ví dụ, dự án OCTOPUS (hệ thống thiết bị bay không người lái đánh chặn phòng không mới) sẽ được sản xuất hàng loạt tại Anh với tốc độ "hàng nghìn chiếc mỗi tháng" và triển khai tới Ukraine.

Mô hình đối tác này giúp Anh tiếp cận với công nghệ tiên tiến trên chiến trường của Ukraine nhờ áp lực thời chiến, trong khi Ukraine được hưởng lợi từ năng lực công nghiệp đang phát triển của Anh.

Làm suy yếu đối thủ mà không tổn thất

Thiếu tá Thomson nhấn mạnh, lợi ích quân sự quan trọng nhất là việc hỗ trợ Ukraine làm suy yếu năng lực quân sự của Nga mà không gây thương vong cho Anh. Hỗ trợ Ukraine không phải là giải pháp thay thế cho chi tiêu quốc phòng trong nước mà tạo ra "sự tiêu hao bất đối xứng" có khả năng thay đổi "tính toán chiến lược của Moskva".

Phân tích từ Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) có trụ sở tại Mỹ cho thấy việc tái thiết quân đội Nga sau bất kỳ lệnh ngừng bắn kéo dài nào sẽ tạo ra lực lượng có khả năng thách thức NATO và an ninh châu Âu trong vòng 5 năm hoặc hơn. Đáng báo động hơn, một số đánh giá cho rằng Nga rất có thể sẽ tiến hành các hành động tấn công hạn chế nhằm vào NATO chỉ trong vòng 2 năm.

Về cơ bản, theo ông Thomson, Anh có hai lựa chọn: hỗ trợ Ukraine làm suy yếu sức mạnh quân sự của Nga ngay bây giờ, hoặc phải đối mặt với các lực lượng Nga được tái thiết và thách thức NATO trong vài năm tới. 

Sự đồng thuận của dư luận

Cuộc thăm dò gần đây của Ipsos cho thấy 6/10 người Anh vẫn ủng hộ "vai trò của London trong việc cung cấp hỗ trợ kinh tế, nhân đạo và quân sự cho Ukraine". Công chúng đã thấy mối liên hệ nội tại giữa an ninh Anh và Ukraine. Như một sĩ quan cấp cao Anh đã lưu ý: "An ninh của Ukraine chính là an ninh của Anh".

Vai trò của Anh với tư cách là một trong những nhà tài trợ hàng đầu cho Ukraine đã thúc đẩy sự ủng hộ quốc tế và đặt Ukraine lên hàng đầu trong lĩnh vực quốc phòng và an ninh châu Âu. Tuy nhiên, an ninh lâu dài của Anh vẫn phụ thuộc vào khả năng phòng thủ tập thể đáng tin cậy trong khuôn khổ Điều 5 của NATO.

Ông Thomson kết luận, mỗi bảng Anh đầu tư vào Ukraine hôm nay đều mang lại lợi ích cho London và có khả năng tiết kiệm đáng kể chi phí sau này. Những lợi ích kinh tế và quân sự trên biện minh cho cam kết của Anh không phải vì lòng vị tha mà vì lợi ích quốc gia cốt lõi của chính mình.