Tay súng Taliban trên một chiếc xe tải đi qua đường phố Kabul, Afghanistan ngày 20/9. Ảnh: AP
Nhiều vụ nổ nhằm vào chiếc xe chở thành viên Taliban xảy ra tại thành phố Jalalabad ngày 18/9 đã khiến 8 người thiệt mạng. Đến ngày 20/9, thêm 3 vụ nổ khác xảy ra tại trung tâm thành phố Jalalabad. Hiện vẫn chưa có thông tin về thương vong của lực lượng Taliban trong vụ việc này.
Hãng thông tấn AP (Mỹ) cho biết Taliban đang chịu áp lực kiềm chế phiến quân IS, một phần để thực hiện lời hứa với cộng đồng quốc tế rằng họ sẽ ngăn chặn nguy cơ tổ chức tấn công khủng bố từ lãnh thổ Afghanistan. Ngoài ra, những người dân Afghanistan đã mệt mỏi vì xung đột cũng kỳ vọng rằng Taliban – lực lượng cầm quyền mới ít nhất sẽ khôi phục lại một biện pháp an toàn công cộng.
Các vụ đánh bom mới nhất của IS diễn ra khi Taliban phải đối mặt với nhiệm vụ khó khăn là quản lý một đất nước bị tàn phá bởi nhiều thập niên chiến tranh. Nền kinh tế Afghanistan đang xấu đi, hệ thống y tế bên bờ vực sụp đổ. Các nhóm viện trợ quốc tế dự đoán hạn hán, đói nghèo sẽ ngày càng tồi tệ tại Afghanistan.
Một người bán hàng có tên Abdullah tại Jalalabad vào ngày 20/9 chia sẻ: “Nỗi thống khổ của chúng tôi đã lên đến đỉnh điểm. Mọi người thất nghiệp, họ phải bán thảm trong nhà để mua bột mì… Vậy mà vẫn có những vụ nổ và IS nhận trách nhiệm”.
Những vụ nổ vào cuối tuần qua đã “nhắc nhở” về mức độ nguy hiểm của IS. Vào cuối tháng 8, khi Mỹ và các nước phương Tây thực hiện quá trình sơ tán, những kẻ đánh bom tự sát của IS đã tấn công ngay ngoài sân bay Kabul khiến 169 người Afghanistan và 13 binh sĩ Mỹ tử nạn. Đây là một trong những vụ tấn công thương vong lớn nhất tại Afghanistan trong nhiều năm qua.
Các sự kiện này đã làm dấy lên lo ngại về bạo lực gia tăng, khi các tay súng IS khai thác lỗ hổng của chính phủ do lực lượng Taliban đứng đầu đang đối mặt với những thách thức lớn về an ninh và suy thoái kinh tế. Ông Ibraheem Bahiss tại Tổ chức Khủng hoảng Quốc tế (Bỉ) đánh giá: "Có thể xảy ra một cuộc đấu tranh lâu dài giữa các nhóm". Theo ông Bahiss, hiện tại, các “chân rết” của IS ở Afghanistan đã rời xa những cuộc tấn công chống lại phương Tây và tập trung vào địa phương, nhưng điều đó có thể thay đổi.
Một người đàn ông Afghanistan mua củi tại Kabul ngày 20/9. Ảnh: AP
Bất chấp các cuộc không kích của Mỹ trong nhiều năm và những thất bại quân sự khác khiến IS bị thu hẹp, năm nay Liên hợp quốc (LHQ) đánh giá IS “vẫn hoạt động và nguy hiểm”, là mối đe dọa đối với Afghanistan và khu vực rộng lớn hơn. Trong những năm gần đây, IS đã thực hiện một số cuộc tấn công tàn bạo nhằm vào các trường học, thánh đường Hồi giáo và thậm chí là một bệnh viện phụ sản, chủ yếu nhắm vào cộng đồng người Hồi giáo dòng Shiite.
Hiện tại, lực lượng Taliban đông đảo hơn nhiều so với phiến quân IS và các chuyên gia nghi ngờ tổ chức khủng bố này không còn là mối đe dọa với Taliban. Nhưng ông Franz Marty tại Viện Các vấn đề Toàn cầu Thụy Sĩ đánh giá nếu các vụ đánh bom tiếp tục xảy ra thì “IS có thể trở thành một vấn đề lớn”. Ông phân tích điều này có thể được coi là Taliban không thức hiện tốt cam kết đảm bảo an ninh Afghanistan.