Các đoàn tàu chở hàng với các toa bồn được nhìn thấy tại một ga tàu gần Mockava, Litva, vào ngày 7/7/2025. Ảnh: Getty Images
Đài Phát thanh và Truyền hình Litva (LRT) tối 31/10, theo giờ địa phương, cho biết Tập đoàn Đường sắt Litva (LTG) sẽ ngừng vận chuyển các sản phẩm dầu từ tập đoàn năng lượng Lukoil tới vùng Kaliningrad nhằm tuân thủ các lệnh trừng phạt mới của Mỹ và Anh nhắm vào các công ty dầu khí lớn nhất của Liên bang Nga
LTG khẳng định sẽ hoàn toàn tuân thủ chế độ trừng phạt do Washington và London áp đặt, trong đó hạn chế việc mua bán và vận chuyển dầu của Lukoil và Rosneft. Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố các biện pháp trừng phạt này vào tuần trước.
Năm ngoái, LTG vận chuyển tổng cộng 371.000 tấn sản phẩm dầu mỏ tới vùng lãnh thổ Kaliningrad của Liên bang Nga, trong đó 345.000 tấn là dầu của Lukoil. Không có sản phẩm nào của Rosneft được vận chuyển qua Litva trong năm ngoái hoặc năm nay.
Từ đầu năm nay, LTG đã vận chuyển 194.000 tấn dầu của Lukoil đến và đi từ Kaliningrad.
Trong thông báo đưa ra với LRT, LTG cho biết: “Không có công ty nào trong Tập đoàn LTG có quan hệ hợp đồng trực tiếp với Lukoil hoặc Rosneft. Các sản phẩm của Lukoil được vận chuyển trung chuyển thông qua các đại lý giao nhận, danh tính của họ không thể tiết lộ do nghĩa vụ hợp đồng”.
Các lệnh trừng phạt do Tổng thống Trump ban hành, sẽ có hiệu lực từ ngày 21/11, bao gồm đóng băng tài sản của Rosneft và Lukoil tại Mỹ và cấm các tổ chức Mỹ thực hiện giao dịch với hai công ty này.
Các biện pháp này được thiết kế nhằm hạn chế khả năng của Điện Kremlin trong việc tài trợ cho cuộc xung đột Ukraine.
Những hạn chế này cũng mở rộng sang các bên thứ ba, bao gồm các ngân hàng nước ngoài tham gia hỗ trợ giao dịch tài chính cho các công ty bị trừng phạt.
Vương quốc Anh đã áp dụng các biện pháp tương tự vào giữa tháng 10.
LTG cho biết họ sẽ tuân thủ hướng dẫn của các đối tác quốc tế để giảm thiểu rủi ro kinh doanh.
Thông báo của LTG nêu rõ: “Sau khi giai đoạn chuyển tiếp để hoàn tất các hợp đồng hiện tại kết thúc, LTG sẽ không tiến hành bất kỳ hoạt động vận tải nào liên quan đến các công ty bị Mỹ hoặc Anh trừng phạt, bao gồm Lukoil, Rosneft hoặc các thực thể có liên quan”.
LTG đã thông báo cho Bộ Giao thông và Truyền thông cùng Bộ Ngoại giao Litva về tác động tiềm tàng của các lệnh trừng phạt đối với hoạt động trung chuyển, hai bộ này chịu trách nhiệm giám sát việc thực thi các biện pháp trừng phạt quốc tế.
Theo quy định của Liên minh châu Âu (EU) được ban hành vào tháng 12/2022, việc vận chuyển sản phẩm dầu mỏ của Liên bang Nga qua lãnh thổ EU bị cấm, ngoại trừ qua các đường ống dẫn. Tuy nhiên, Litva được phép áp dụng ngoại lệ, cho phép trung chuyển bằng đường sắt hàng hóa thiết yếu đến vùng Kaliningrad, vùng lãnh thổ hải ngoại của Liên bang Nga ở phía Tây.
Mặc dù các lệnh trừng phạt của EU bao trùm lên dầu Nga, nhưng Lukoil vẫn tiếp tục hoạt động tại một số khu vực ở châu Âu do công ty này về danh nghĩa là doanh nghiệp tư nhân, không giống như Rosneft thuộc sở hữu nhà nước.
Đáp lại các biện pháp trừng phạt mới của Mỹ, Lukoil đã tuyên bố sẽ bán các công ty con ở nước ngoài cho nhà buôn dầu Thụy Sĩ Gunvor.
Theo báo The Kyiv Post của Ukraine ngày 24/10 cho biết quyết định của chính quyền Trump áp đặt các lệnh trừng phạt toàn diện lên Rosneft và Lukoil được xem là một “cơn địa chấn chính sách”, là dấu hiệu rõ ràng cho thấy chính quyền Trump cuối cùng đã chuyển từ “ngoại giao mềm mỏng” (củ cà rốt) sang “biện pháp cưỡng chế” (cây gậy) trong nỗ lực gây áp lực lên Tổng thống Vladimir Putin và chấm dứt xung đột Ukraine.
Đánh giá về hiệu quả của lệnh trừng phạt mới, trong cuộc phỏng vấn với đài CBS hôm 26/10, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cho biết các biện pháp trừng phạt mà Nhà Trắng vừa áp đặt đối với hai tập đoàn năng lượng quốc doanh của Liên bang Nga có thể khiến doanh thu từ dầu mỏ của Moskva sụt giảm tới 30%.
“Thành thật mà nói, tôi nghĩ Liên bang Nga sẽ cảm nhận được tác động đau đớn của các lệnh trừng phạt này ngay lập tức”, ông Bessent nói và cho biết thêm: “Tôi có thể nói với các bạn rằng chúng ta đã thấy Ấn Độ đã hoàn toàn dừng nhập khẩu dầu Nga, và nhiều nhà máy lọc dầu của Trung Quốc cũng đã ngừng mua dầu Nga”.
“Rõ ràng là nền kinh tế Liên bang Nga hiện nay là nền kinh tế thời chiến, tăng trưởng gần như bằng 0. Lạm phát, theo tôi, đã vượt 20% (trong khi số liệu chính thức của Liên bang Nga công bố là 8,4%), và mọi hành động của chúng tôi đều nhằm buộc ông Putin phải ngồi vào bàn đàm phán. Chính dầu mỏ là nguồn tài chính cho cỗ máy chiến tranh của Liên bang Nga, và tôi tin rằng chúng ta có thể giáng một đòn mạnh vào lợi nhuận của ông Putin”, ông Bessent nói tiếp.
Bộ trưởng Tài chính Mỹ cũng cho biết doanh thu dầu mỏ của Liên bang Nga đã giảm 20% so với cùng kỳ năm trước, và ông dự đoán các lệnh trừng phạt mới có thể làm giảm thêm 20–30% nữa