Kết quả bết bát như vậy, cộng thêm những hoạt động quân sự ở miền Đông và sự sụt giảm đáng kể tổng khối lượng thương mại với Nga. Sự phục hồi kinh tế sẽ không thể diễn ra 1 cách nhanh chóng được: năm 2016 GDP Ukraine sẽ chỉ tăng thêm 1% và lạm phát sẽ là không dưới 12%.
Nền kinh tế Ukraine đang suy giảm một cách nhanh chóng. Theo dự báo của Ngân hàng thế giới, năm 2015, GDP của nước này sẽ giảm 12%. Đây là mức cao hơn so với dự đoán của các chuyên gia hồi mùa hè vừa qua với chỉ số suy giảm GDP ở mức 9-9,2%.
Trong số các nước SNG thì Ukraine là quốc gia dẫn đầu về mức độ sụt giảm của nền kinh tế. |
Ví dụ, tại Nga, theo dự đoán của Ngân hàng Trung ương Nga, GDP cũng sẽ giảm, nhưng ít hơn, chỉ ở khoảng từ 3,7% đến 3,9%. Trong khi đó, khác với Ukraine, dự báo này đã được cải thiện hơn. Cụ thể, trước đó, Ngân hàng Trung ương Nga đã dự báo nền kinh tế sẽ sụt giảm khoảng từ 3,9 đến 4,4%.
Phát triển chậm chạp là tình trạng chung của nền kinh tế thế giới. Trong bản dự báo nền kinh tế thế giới hồi tháng 10 (World Econimic Outlook, WEO), Quỹ tiền tệ quốc tế IMF đã hạ 0,2% mức dự báo tăng trưởng GDP thế giới năm 2015, 2016 và đạt lần lượt là 3,1% và 3,6%. Nhà kinh tế học chính của IMF Maurice Obstfeld cho rằng: “Trong tương lai gần, tăng trưởng toàn cầu vẫn sẽ ở mức vừa phải và không đồng đều, nhưng mức độ rủi ro đã giảm bớt hơn so với các số liệu hồi tháng 7 vừa qua”.
Giai đoạn khó khănChuyên gia phân tích thuộc Trung tâm nghiên cứu Chính sách quốc tế Aleksandr Acorn cho rằng: “Trong nửa đầu năm nay GDP đã suy giảm đáng kể, trong khi kết quả của nửa cuối năm bù đắp cho nửa năm trước đó là không nhiều”. Theo số liệu của Cục Thống kê Nhà nước, trong Quý I năm nay, GDP của Ukraine giảm tới 17,2%, và trong Quý hai là mức 14,6% và Quý ba là 7%. Nhưng trong quý 4, Ngân hàng quốc gia dự báo mức tăng trưởng là 2-2,5%.
Tại sao tình hình thực tế tại Ukraine lại xấu hơn dự báo? Nguyên nhân chính là các hoạt động quân sự tích cực ở miền Đông mà nước này theo đuổi trong suốt nửa đầu năm 2015. Sự hoảng loạn trong nhân dân đã dẫn đến việc vào tháng 2, giá trị đồng tiền quốc gia Ukraine đã giảm tới 38-40 hryvna/1 USD, và nhiều người Ukraine đã bán tháo tài sản để chạy ra nước ngoài.
Cấm vận kinh tế với Nga đã khiến tình trạng hàng hóa, lương thực tại Ukraine trở nên thiếu thốn. |
Mối quan hệ căng thẳng với Nga đã dẫn tới sự sụt giảm kim ngạch thương mại một cách đáng kể. Theo số liệu của Cục Thống kê nhà nước, trong 9 tháng đầu năm, xuất khẩu hàng hoá Ukraine vào Nga giảm 55,6% so với cùng kỳ năm ngoái, tương đương 3,6 tỷ USD. Và cũng trong giai đoạn này, nhập khẩu hàng hoá cũng giảm tới 47,9%, tương đương 5,5 tỷ USD.
Quả thật, các số liệu thống kê cho thấy Nga vẫn là đối tác thương mại lớn nhất của Ukraine, chiếm 12,8% hàng hoá xuất khẩu và 20% hàng hoá nhập khẩu. Vị trí thứ hai về xuất khẩu là Thổ Nhĩ Kỳ (7,3%), còn nhập khẩu là Đức và Trung Quốc lần lượt là 10,9% và 9,8%.
Cho tới nay, Ukraine vẫn không thể tận dụng các ưu đãi mà Liên minh châu Âu đã đơn phương điều chỉnh tất cả các loại lệ phí đối với các ngành sản xuất của Ukraine. Giám đốc Trung tâm phân tích Ukraine Aleksandr Okhrimenko cho biết: “Để cung cấp hàng hoá cho các quốc gia EU thì các doanh nghiệp Ukraine phải nhận được giấy chứng nhận phù hợp và đây là một thủ tục hết sức phức tạp”. Các quốc gia EU chưa bãi bỏ hạn ngạch đối với hàng hoá Ukraine, ví dụ như việc cung cấp vào EU quả óc chó. Và kết quả là trong 9 tháng đầu năm 2015, xuất khẩu Ukraine đã giảm 1/3 so với cùng kỳ năm 2014.
Biến động tỷ giáĐể bù đắp cho phần hàng hoá xuất khẩu sụt giảm, có thể kích thích nhu cầu tiêu dung trong nước. Nhưng điều này cũng không thể thực hiện được. Theo số liệu của Cục thống kê nhà nước, trong tháng 10 năm 2015, doanh thu bán lẻ đã giảm 18,3% so với cùng kỳ năm trước. Và đến cuối năm, con số này có thể được cải thiện một chút vào tháng 11 và 12, lên mức giảm 16-17%. Để so sánh, trong vòng 10 tháng ở Nga, theo số liệu của Rostat, kim ngạch thương mại giảm 11,7% và cả năm, theo dự đoán của Bộ phát triển kinh tế sẽ giảm khoảng 8,2%.