Trong ảnh từ trái qua: Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe. Ảnh: The Japan Times
Ngày 1/7, Nhật Bản tuyên bố hạn chế xuất khẩu đến Hàn Quốc ba vật liệu được sử dụng để sản xuất màn hình điện thoại và vi mạch.
Sau đó, Ngoại trưởng Hàn Quốc Kang Kyung-wha đã điện đàm cùng người đồng cấp Mỹ Mike Pompeo và nói về lo ngại của Seoul về việc Tokyo ra lệnh hạn chế xuất khẩu ba nguyên liệu dùng trong sản xuất thiết bị công nghệ.
Ngoại trưởng Kang Kyung-wha nhận định hạn chế xuất khẩu không chỉ gây tác động xấu tới các công ty Hàn Quốc mà còn gây tác động xấu tới trật tự thương mại toàn cầu cũng như các doanh nghiệp Mỹ.
“Điều này gây phiền phức không chỉ cho mối quan hệ song phương Hàn Quốc – Nhật Bản mà còn cả hợp tác ba bên Hàn Quốc-Mỹ-Nhật Bản”, ông Kang Kyung-wha cho hay.
Tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (Hong Kong, Trung Quốc) cho bết Hàn Quốc là nhà sản xuất vi mạch và màn hình máy tính lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, Nhật Bản lại quyết định hạn chế xuất khẩu cho Hàn Quốc những vật liệu mà các công ty như Samsung và SK Hynix cần để sản xuất đồ điện tử.
Diễn biến này xảy ra ở thời điểm mối quan hệ giữa hai quốc gia xấu đi do tranh cãi liên quan đến việc Nhật Bản ép buộc người Hàn Quốc lao động trong Chiến tranh Thế giới thứ hai. Tòa án Hàn Quốc đã yêu cầu các doanh nghiệp Nhật Bản đền bù cho nạn nhân lao động Hàn Quốc trong Chiến tranh Thế giới thứ hai nhưng Nhật Bản phủ nhận cáo buộc này.
Sau quyết định hạn chế xuất khẩu của Nhật Bản, đơn kiến nghị đã được đăng trên trang web của Văn phòng Tổng thống Hàn Quốc (Nhà Xanh) ngày 1/7 kêu gọi người dân Hàn Quốc tẩy chay hàng hóa của Nhật Bản.
Ngày 11/7, đảng cầm quyền Hàn Quốc xác nhận sẽ bổ sung 254,8 triệu USD giúp đỡ các doanh nghiệp thích nghi trước lệnh hạn chế xuất khẩu của Nhật Bản.
Ngoài ra, Hàn Quốc còn cử quan chức chính phủ cấp cao tới Washington để nhờ Mỹ can thiệp. Bộ trưởng Thương mại Kim Hyun-chong đến Washington từ ngày 10/7 để trao đổi về leo thang căng thẳng thương mại Hàn Quốc-Nhật Bản.
Cựu Đại sứ Hàn Quốc tại Nhật Bản Shin Kak-soo cảnh báo rằng tranh chấp thương mại hiện nay có thể gây nguy hiểm với hợp tác 3 bên nên Mỹ cần can thiệp.
Giáo sư Yoon Sung-suk tại Đại học Quốc gia Chonnam cho rằng Hàn Quốc đang tìm cách tận dụng liên minh 3 bên giữa Seoul, Washington và Tokyo để thuyết phục Mỹ.
“Tổng thống Trump sẽ cảm thấy có nghĩa vụ để ra mặt bởi Washington không thể để tranh chấp thương mại giữa hai quốc gia đồng minh trở nên mất kiểm soát ở thời điểm Mỹ cần hỗ trợ từ hai quốc gia này để thuyết phục Triều Tiên từ bỏ vũ khí hạt nhân. Về mặt trung và dài hạn, Hàn Quốc cùng Nhật Bản sẽ không thấy con đường nào khác ngoài việc đạt được thỏa hiệp với Mỹ là trung gian”, giáo sư Yoon Sung-suk nhận định.
Giáo sư Yoon Sung-suk còn đề cập đến trường hợp năm 2015 khi chính quyền Tổng thống Barack Obama lên tiếng trước vấn đề nô lệ tình dục Hàn Quốc trong Chiến tranh thế giới thứ hai. Nhật Bản đã đồng ý lập quỹ 10 tỷ yen để hỗ trợ và đền bù cho các nạn nhân Hàn Quốc.
Tuy nhiên, quỹ này được thiết lập dưới thời Tông thống Park Geun-hye. Người kế nhiệm bà Park Geun-hye là ông Moon Jae-in lại cho rằng hướng giải quyết như vậy là chưa hợp lý và Tokyo cần có lời xin lỗi chính thức. Kết quả là vào đầu tháng 7 này, quỹ đền bù của Nhật Bản đã bị giải thể.