Hàn Quốc là một trong những quốc gia có tỷ lệ sinh thấp nhất thế giới. Ảnh: Reuters
Theo kênh CNN, trong nhiều năm trở lại đây, Hàn Quốc vẫn luôn chật vật với cuộc khủng hoảng nhân khẩu học đang ngày càng tăng. Tỷ lệ sinh của nước này - số em bé trung bình mà một phụ nữ sinh trong đời - đã nhiều lần xuống mức thấp kỷ lục và xếp gần đáy trong bảng xếp hạng các quốc gia có tỷ lệ sinh thấp nhất trên thế giới. Trong khi đó, dân số Hàn Quốc tiếp tục già đi, khiến quốc gia này rơi vào tình trạng suy giảm nhân khẩu học.
Theo dữ liệu điều tra dân số năm ngoái do Bộ Nội vụ và An toàn công bố ngày 4/1, các tỷ lệ trên còn đáng báo động hơn. Trong năm 2020, chỉ có 275.815 ca sinh và con số này là mức thấp kỷ lục, trong khi số ca tử vong là 307.764 ca, tăng 3,1% so với năm 2019.
Trong một thông cáo báo chí gần đây của Bộ Nội vụ và An toàn Hàn Quốc, đây là lần đầu tiên Hàn Quốc vượt ngưỡng "tử vong dân số", khi số người chết vượt qua số ca sinh và là lần đầu tiên tổng dân số quốc gia này bị thu nhỏ lại.
Kết quả điều tra dân số cho thấy dân số tiếp tục già đi nhanh chóng, với 32,7% người ở độ tuổi 40 và 50, và gần 1/4 trên 60 tuổi.
"Tỷ lệ sinh liên tục giảm cho thấy tỷ lệ sinh thấp vẫn là một vấn đề lớn ở Hàn Quốc. Cần phải có sự thay đổi cơ bản trong các chính sách của chính phủ như phúc lợi, giáo dục và quốc phòng”, bản thông cáo báo chí nêu rõ.
Tuy nhiên, tài liệu không đề cập đến nguyên nhân tử vong hoặc mức độ ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 đến các số liệu của năm ngoái. Theo thống kê của Đại học Johns Hopkins, COVID-19 đã cướp đi sinh mạng của 981 người ở Hàn Quốc cho đến nay.
Tuy nhiên, các chuyên gia Hàn Quốc trước đó vẫn cảnh báo rằng đại dịch có thể làm lệch số lượng ca sinh và tử vong, vì số ca tử vong liên quan đến COVID-19 nhiều hơn và hoàn cảnh của đại dịch có thể khiến các cặp vợ chồng càng không muốn sinh con.
Trong một báo cáo công bố vào tháng 12/2020, Ngân hàng Trung ương Hàn Quốc cảnh báo tỷ lệ sinh giảm và dân số già của nước này có thể sẽ "tăng tốc" do tác động của COVID-19. Đại dịch khiến sự đảm bảo về việc làm và thu nhập cho thanh niên ở độ tuổi 20 và 30 mất đi, từ đó kéo theo làm gián đoạn kế hoạch lập gia đình của họ. Những lo lắng về kinh tế và cá nhân có thể khiến họ trì hoãn việc có con. Thậm chí trong một số trường hợp, việc trì hoãn sinh con có thể kéo dài vĩnh viễn.
Hàn Quốc nổi tiếng với nền văn hóa "nghiện việc", song nền văn hóa này nhiều lúc khiến cuộc sống mất cân bằng. Ảnh: Bloomberg
Các quốc gia khác có tỷ lệ sinh thấp cũng gặp khó khăn về nhân khẩu học trong thời kỳ đại dịch. Nhật Bản, quốc gia đã phải vật lộn trong nhiều năm với tỷ lệ sinh thấp và dân số già, đã chứng kiến số ca mang thai và kết hôn giảm trong nửa đầu năm 2020.
Hàn Quốc và Nhật Bản gần như có những lý do tương tự đằng sau sự sụt giảm dân số. Một trong những lý do đó chính là văn hóa làm việc kiệt sức khiến sự cân bằng giữa sự nghiệp với cuộc sống gia đình trở nên khó khăn hơn.
Bên cạnh đó, xu hướng trì hoãn hoặc trốn tránh hôn nhân cũng tồn tại ở hai nước. Theo Viện Y tế và Xã hội Hàn Quốc (KIHSA), trong năm 2018, phần lớn người Hàn Quốc từ 20 đến 44 tuổi còn độc thân. Trong số những người không hẹn hò, 51% đàn ông và 64% phụ nữ cho biết họ chọn không hẹn hò để có thể tận hưởng sở thích hoặc tập trung vào học hành. Nhiều người nói rằng họ không có thời gian, tiền bạc hoặc tình cảm để hẹn hò.
Trong nỗ lực vực dậy tỷ lệ sinh và kết hôn, Chính phủ Hàn Quốc đã thực hiện một số sáng kiến và chính sách. Vào năm 2018, chính phủ đã giảm số giờ làm việc tối đa từ 68 giờ/tuần xuống 52 giờ.
Gần đây nhất là vào tháng 12, chính phủ công bố Kế hoạch cơ bản lần thứ 4, trong đó đưa ra các kế hoạch về chính sách dân số trong 5 năm tới, bao gồm thưởng tiền mặt khi sinh con, trợ cấp chăm sóc trẻ em và tăng lợi ích cho những gia đình sinh nhiều con.