Cảnh sát Guatemala ngăn chặn người di cư trong hành trình tới Mỹ tại khu vực Cofradia, Honduras, ngày 15/1/2021. Ảnh: THX/TTXVN
Tổng thống Alejandro Giammattei đã ký một sắc lệnh đưa 5 khu vực biên giới gồm Izabal, Zacapa, Chiquimula, El Progreso và Peten vào “trạng thái phòng ngừa” để đối phó với những người di cư tìm cách vào Guatemala mà không có giấy tờ đi lại cần thiết hoặc không có kết quả xét nghiệm âm tính với virus SARS-CoV-2 gây bệnh COVID-19. Theo đó, lực lượng chấp pháp có thể “sử dụng vũ lực để giải tán các cuộc tụ tập, biểu tình công cộng diễn ra trái phép”. Sắc lệnh nêu rõ các đoàn người di cư làm trầm trọng thêm tình trạng y tế khẩn cấp do đại dịch COVID-19 dẫn đến “cuộc khủng hoảng an ninh công cộng”.
Chính quyền Guatemala ban hành sắc lệnh trên trong bối cảnh các cơ quan quản lý xuất nhập cảnh cho biết hàng trăm người di cư đã tập trung tại miền Bắc Honduras khả năng sẽ tiến vào Guatemala trong ngày 30/3, với hy vọng di chuyển đến Mexico và Mỹ.
Hàng nghìn người, chủ yếu đến từ các nước El Salvador, Honduras và Nicaragua, đang ồ ạt tìm đường tới Mỹ với mong muốn thoát khỏi tình trạng nghèo đói, thất nghiệp và bạo lực tại quê nhà cũng như tìm được một cuộc sống tốt đẹp hơn.
Nhiều chính sách mạnh tay đã được thực hiện nhằm ngăn chặn dòng người nhập cư bất hợp pháp dưới thời chính quyền cựu Tổng thống Donald Trump. Tuy nhiên, ngay ngày đầu tiên lên nắm quyền, Tổng thống Biden đã ký một loạt sắc lệnh đảo ngược một số chính sách nhập cư gây tranh cãi của người tiền nhiệm, theo đó ngừng xây dựng bức tường dọc biên giới với Mexico và đề xuất dự luật tạo điều kiện cho gần 11 triệu người sống bất hợp pháp tại Mỹ được cấp quốc tịch.
Quyết định trên của chính quyền Tổng thống Biden vấp phải sự phản đối mạnh mẽ của đảng Cộng hòa, cho rằng sự đảo chiều chính sách này sẽ khiến số người di cư tìm cách vượt biên trái phép vào Mỹ tăng mạnh, tất yếu gây nên một cuộc khủng hoảng ở biên giới. Riêng trong tháng 2 vừa qua, Cơ quan Hải quan và bảo vệ biên giới Mỹ (CBP) đã bắt giữ khoảng 100.000 người di cư bất hợp pháp tại khu vực biên giới phía Nam, trong đó có khoảng 9.500 trẻ không có người thân đi cùng.
Trước tình trạng người di cư từ các quốc gia Trung Mỹ tăng mạnh trong thời gian gần đây, Chính phủ Mỹ đã cử phái đoàn cấp cao tới Guatemala và Mexico nhằm tìm cách thức giúp kiểm soát dòng người di cư, thúc đẩy các cơ quan chức năng hai nước này triển khai một chiến dịch chung tại khu vực biên giới.