Nhiều khu vực rừng Amazon ở Đông Nam Peru bị tàn phá do hoạt động khai thác mỏ trái phép. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN
Tờ Guardian (Anh) ngày 8/10 dẫn báo cáo của Dự án giám sát rừng Amazon Andean (MAAP) và tổ chức đối tác Peru Conservación Amazónica cho biết hành vi khai thác vàng bất hợp pháp đã xóa sổ 140.000 ha rừng nhiệt đới Amazon thuộc Peru. Tình trạng này ngày càng trầm trọng khi các nhóm vũ trang nước ngoài xâm nhập vào khu vực này để kiếm lời từ giá vàng tăng cao kỷ lục.
Trong thời gian qua, giá vàng không ngừng xô đổ các kỷ lục. Trong phiên giao dịch ngày 8/10, kim loại quý này tiếp nối đà tăng. Giá vàng giao ngay tăng 1,7% lên 4.050,24 USD/ounce, trong khi giá vàng giao tháng 12/2025 tăng 1,7% và chốt phiên ở mức 4.070,5 USD/ounce.
Từ đầu năm đến nay, giá vàng đã tăng 51% nhờ lực mua mạnh mẽ từ các ngân hàng trung ương, nhu cầu mạnh mẽ đối với những quỹ hoán đổi danh mục (ETF) được bảo chứng bằng vàng, sự suy yếu của đồng USD trong bối cảnh các nhà đầu tư nhỏ lẻ đang tìm cách phòng ngừa rủi ro trước những căng thẳng thương mại và địa chính trị.
Giá vàng tăng vọt càng khiến các nhóm vũ trang ra sức phá rừng và đầu độc các dòng sông để săn tìm kim loại quý này. Những hình ảnh chụp từ trên không có độ phân giải cực cao đã giúp MAAP xác định được các máy nạo vét, thợ đào vàng và đánh giá khủng hoảng môi trường. Những cánh rừng xanh tươi trước đây đã biến thành những vùng đất xám xịt, trơ trụi cùng các vũng nước xanh tù đọng.
Cơn sốt vàng cũng đang đầu độc các tuyến đường thủy địa phương khi thợ đào vàng bất hợp pháp sử dụng máy nạo vét lòng sông gây rò rỉ thủy ngân độc hại. Dư lượng thủy ngân tích tụ trong cá truyền sang người ăn chúng, dẫn đến các vấn đề về thần kinh và phát triển như dị tật bẩm sinh, khó khăn trong học tập. Một nghiên cứu gần đây về các cộng đồng ven sông ở vùng cực Bắc Loreto của Peru cho thấy mức thủy ngân trung bình cao gần gấp 4 lần giới hạn khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).
Phân tích của MAAP cho thấy 225 con sông và suối đã bị ảnh hưởng, với 989 vụ nạo vét được phát hiện ở Loreto kể từ năm 2017 - bao gồm 275 vụ chỉ riêng trong năm nay trên sông Nanay, một nhánh của Amazon, huyết mạch của các hệ sinh thái và hàng chục cộng đồng bản địa.
Ông Roberto Tafur Shupingahua – đại diện của một số cộng đồng ven sông Loreto cho biết, cách đây hơn 1 tháng, người dân địa phương đã cố gắng ngăn chặn những kẻ đào vàng trái phép, dẫn đến cuộc đấu súng với những kẻ xâm phạm.
Ngoài ra, báo cáo của MAAP lưu ý rằng có nhiều thiết bị nạo vét xuất hiện ở biên giới rừng rậm của Peru với Bolivia, Brazil và Colombia. Các mạng lưới tội phạm, bao gồm Comandos de la Frontera từ Colombia và Comando Vermelho từ Brazil, đang mở rộng phạm vi hoạt động sang bên kia biên giới.
Với giá vàng tăng phi mã, các nhóm vũ trang nước ngoài này ngày càng mạo hiểm vượt biên vào các khu rừng rậm ở Peru.