Quang cảnh Hội nghị thượng đỉnh EU-GCC ở Brussels, Bỉ ngày 16/10/2024. Ảnh: AA/TTXVN
Theo đài Đức Deutsche Welle, hội nghị thượng đỉnh đầu tiên giữa Liên minh châu Âu (EU) và các quốc gia vùng Vịnh đã diễn ra vào ngày 16/10 tại Brussels, nhằm thảo luận về nhiều vấn đề nóng bỏng hiện nay, bao gồm xung đột ở Ukraine và tình hình bất ổn tại Trung Đông. Trong khi EU thúc đẩy một lập trường cứng rắn hơn đối với Nga, các quốc gia Hội đồng hợp tác vùng Vịnh (GCC) lại kêu gọi những lời lẽ mạnh mẽ hơn đối với Israel.
Cuộc xung đột Nga-Ukraine
Một trong những mục tiêu chính của EU là có được sự đồng thuận từ GCC về việc phản đối cuộc tấn công của Nga ở Ukraine. Tuy nhiên, theo thông tin từ các nhà ngoại giao, việc đạt được sự đồng thuận này không hề đơn giản. Ban đầu, GCC muốn không đề cập trực tiếp đến Nga trong tuyên bố chung, nhưng cuối cùng, hai bên đã đồng ý đưa ra thông điệp nhẹ nhàng hơn bằng cách loại bỏ những từ ngữ gay gắt trong nghị quyết của Đại hội đồng Liên hợp quốc năm 2022, thay vào đó chỉ nêu ra sự phản đối mơ hồ.
Cinzia Bianco, nghiên cứu viên tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại châu Âu, chỉ ra rằng mối quan hệ giữa các quốc gia vùng Vịnh và Nga cần được bàn thảo sâu sắc hơn. Mặc dù Qatar, Saudi Arabia và UAE đã có những nỗ lực hòa giải trong cuộc xung đột này, vẫn chưa có sự đồng thuận về cách thức giải quyết vấn đề. Bên cạnh đó, EU còn mong muốn thảo luận về cách thức ngăn chặn Nga lách các lệnh trừng phạt. Tuy nhiên, Brussels đã phải nhượng bộ khi đưa ra ngôn ngữ mơ hồ hơn về vấn đề này.
Vấn đề Trung Đông và Israel
Trong bối cảnh tình hình bạo lực gia tăng ở Trung Đông, các quốc gia vùng Vịnh đã yêu cầu EU chỉ trích Israel mạnh mẽ hơn. Tuyên bố chung kêu gọi ngừng bắn ở Gaza và Liban, đồng thời lên án các quyết định của Israel về việc mở rộng khu định cư trên Bờ Tây. Tuy nhiên, một nguồn tin từ GCC cho biết họ cảm thấy thất vọng về ngôn ngữ trong tuyên bố về Trung Đông, cho rằng nó không mạnh mẽ bằng những gì đã thỏa thuận về Ukraine.
Trước tình hình trên, nhà lãnh đạo Qatar Sheikh Tamim Bin Hamad Al Thani nhấn mạnh rằng các quốc gia không nên có "tiêu chuẩn kép" trong việc bảo vệ nguyên tắc của mình. Mặc dù vậy, khi đề cập đến Iran, EU và GCC lại thể hiện một thái độ hòa giải hơn, kêu gọi Iran giảm leo thang căng thẳng trong khu vực và bày tỏ sự không hài lòng về những tiến triển của Iran trong chương trình hạt nhân.
Ngoài vấn đề chính trị, hội nghị trên cũng tập trung vào việc thúc đẩy hợp tác thương mại và năng lượng giữa hai khối. Sau hơn ba thập kỷ theo đuổi ý tưởng này, hai bên đã hướng tới việc thảo luận về một thỏa thuận thương mại mới. Một nhà ngoại giao EU cho biết, có những căng thẳng trong GCC về việc có nên theo đuổi thương mại với EU với tư cách là một khối hay tìm kiếm các thỏa thuận song phương.
Một vấn đề đáng chú ý là cuộc chiến ở Ukraine đã thúc đẩy EU tìm kiếm các nguồn năng lượng mới để giảm phụ thuộc Nga. Các quốc gia vùng Vịnh, với nguồn tài nguyên dầu khí dồi dào, đã trở thành các nhà cung cấp chính cho châu Âu. Do đó, hai bên đã cam kết tăng cường hợp tác năng lượng, một dấu hiệu cho thấy họ đang nỗ lực để thích ứng với tình hình địa chính trị hiện tại.