Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel hôm 7/4 đã tới Thanh Đảo (Trung Quốc) thăm tàu sân bay Liêu Ninh. Đây là chặng dừng chân đầu tiên trong chuyến thăm Trung Quốc 4 ngày của ông Hagel theo lời mời của Ủy viên Quốc vụ kiêm Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Thường Vạn Toàn.Đây cũng là chuyến thăm Trung Quốc đầu tiên của ông Hagel kể từ khi trở thành Bộ trưởng Quốc phòng vào tháng 2/2013.
Hai bộ trưởng quốc phòng Mỹ và Trung Quốc tại buổi họp báo ở Bắc Kinh hôm 8/4. Ảnh: Reuters |
Về chuyến thăm tàu sân bay Liêu Ninh của ông Hagel, Tân Hoa Xã cho biết việc này được thực hiện theo yêu cầu của phía Mỹ và được phía Trung Quốc đồng ý. Trang tin tiếng Trung của BBC dẫn tiết lộ của một quan chức Mỹ cho biết ông Hagel đã ở trên tàu Liêu Ninh khoảng 2 giờ đồng hồ, nhưng chính quyền tạm thời chưa công bố chi tiết và ảnh ông Hagel thăm tàu Liêu Ninh.
Việc tới thăm tàu sân bay Liêu Ninh chỉ là một phần trong chuyến thăm Trung Quốc của ông Hagel nhưng có ý nghĩa rất quan trọng bởi theo một quan chức cấp cao thuộc Bộ Quốc phòng Mỹ, thông qua chuyến thăm này, Washington hi vọng sẽ tăng cường đối thoại cấp cao và làm lắng dịu căng thẳng với Trung Quốc, thúc đẩy Bắc Kinh tăng cường "mở cửa" về quân sự.
Trong một phát biểu được tờ "Kinh tế Nhật báo" của Hong Kong số ra ngày 8/4 trích dẫn, Chủ nhiệm Trung tâm Nghiên cứu Quan hệ Quốc phòng thuộc Viện Khoa học Quân sự Trung Quốc Diêu Vân Trúc cho rằng đối với Bắc Kinh, chuyến thăm của ông Hagel đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự ổn định trong quan hệ giữa quân đội Mỹ và quân đội Trung Quốc, tăng cường sự tin tưởng lẫn nhau, góp phần giảm thiểu phán đoán sai lầm về mặt chiến lược giữa hai bên.
Tuy nhiên, việc ông Hagel lên tàu sân bay Trung Quốc đã vượt ra ngoài dự đoán của thế giới bên ngoài, nhất là trong bối cảnh trước chuyến thăm Trung Quốc, ông Hagel liên tục có phát ngôn mạnh mẽ nhằm vào Bắc Kinh. Gần đây nhất là vào ngày 5/3, phát biểu tại Tokyo, ông Hagel đã công khai kêu gọi Trung Quốc gánh vác trách nhiệm của một cường quốc, đồng thời nói rằng: là một cường quốc, Trung Quốc không nên sử dụng vũ lực "bắt nạt" nước khác trong tranh chấp ở Biển Đông và Biển Hoa Đông.
Dẫu vậy, việc ông Hagel thăm tàu sân bay Liêu Ninh vẫn được tiến hành. Viện phó Viện Nghiên cứu Vấn đề Quốc tế của Trung Quốc, ông Nguyễn Tông Trạch, cho rằng phía Trung Quốc muốn tận dụng cơ hội này để bày tỏ hy vọng rằng nước Mỹ sẽ không có hành động gì ở Biển Đông và Biển Hoa Đông.
Trong khi đó, theo nhà nghiên cứu Lộc Âm thuộc Viện Nghiên cứu Chiến lược của trường Đại học Quốc phòng Trung Quốc, chuyến thăm Trung Quốc lần này của ông Hagel có lợi cho việc xây dựng mối quan hệ quân sự kiểu mới tương ứng với mối quan hệ nước lớn kiểu mới Trung-Mỹ, xây dựng quan hệ giữa hai quân đội trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau, cố gắng tránh xung đột đối kháng, tăng cường tin tưởng chiến lược lẫn nhau, đồng thời đẩy mạnh sự hợp tác thực chất và chung tay quản lý nguy cơ cũng như bất đồng.
Ông Lộc Âm cho rằng phía Trung Quốc mời ông Hagel thăm tàu sân bay Liêu Ninh chính là hành động cụ thể của Bắc Kinh nhằm xây dựng mối quan hệ quân sự kiểu mới với Mỹ, hy vọng hai nước có thể cùng tôn trọng lợi ích cốt lõi cũng như mối quan tâm lớn của nhau, tăng cường sự tin tưởng lẫn nhau, thúc đẩy hợp tác, loại bỏ bất đồng.
Bên cạnh đó, theo tờ "Kinh tế Nhật báo", Trung Quốc cũng muốn tận dụng việc "mời" ông Hagel thăm tàu sân bay Liêu Ninh để cho thấy thực lực quân sự của mình. So với cụm tàu sân bay của Mỹ, tàu sân bay Liêu Ninh hiện vẫn còn thiếu các chiến hạm trang bị kĩ thuật tiên tiến để tạo nên một hạm đội hỗ trợ hoàn chỉnh, nhưng trong đối kháng tranh chấp lãnh thổ với các nước tương đối nhỏ, tàu sân bay của Trung Quốc rõ ràng là "dư thừa sức mạnh".
TTK