Chủ tịch Đại hội đồng Liên hợp quốc Khoá 79 Philemon Yang phát biểu tại Khóa họp 79 ĐHĐ LHQ ở New York, Mỹ, ngày 30/9/2024. Ảnh tư liệu: THX/TTXVN
Trong cuộc phỏng vấn với hãng tin Tân Hoa xã, ông Yang nhấn mạnh rằng Hiến chương LHQ, được đại diện của 50 quốc gia ký kết tại San Francisco (Mỹ) vào năm 1945, là kết quả của sự đồng thuận quốc tế nhằm ngăn chặn thảm họa chiến tranh tái diễn. Hiến chương thể hiện cam kết tập thể nhằm “giải cứu các thế hệ tương lai khỏi thảm họa chiến tranh”, thông qua hợp tác quốc tế, tôn trọng chủ quyền bình đẳng giữa các quốc gia và đề cao phẩm giá con người.
Theo ông, trong suốt 80 năm qua, các nguyên tắc của Hiến chương LHQ đã hỗ trợ nền ngoại giao đa phương, thúc đẩy quá trình phi thực dân hóa, giảm nghèo và tạo ra diễn đàn để giải quyết các thách thức toàn cầu. Trong bối cảnh thế giới tiếp tục đối mặt với những cuộc khủng hoảng nghiêm trọng, vai trò của LHQ như một cơ chế đối thoại và gìn giữ hòa bình càng trở nên quan trọng.
Mặc dù thừa nhận rằng LHQ vẫn còn những điểm hạn chế, ông Yang nhấn mạnh giá trị cốt lõi của tổ chức nằm ở việc ưu tiên giải pháp ngoại giao thay vì bạo lực và thúc đẩy hành động tập thể vì một thế giới công bằng, hòa bình và an toàn hơn. Ông nêu rõ: “Chúng ta cần tiếp tục phát huy tinh thần San Francisco - nơi Hiến chương LHQ được ký kết - để truyền cảm hứng cho những hành động hợp tác, táo bạo và có nguyên tắc, vì lợi ích của các thế hệ tương lai”.
Trong phần khác của cuộc phỏng vấn, Chủ tịch Yang cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường hợp tác giữa ĐHĐ và Hội đồng Bảo an (HĐBA) LHQ nhằm nâng cao uy tín và năng lực ứng phó của tổ chức đa phương này trước các cuộc khủng hoảng toàn cầu.
Theo Chủ tịch Đại hội đồng, khi HĐBA lâm vào bế tắc, ĐHĐ cần có khả năng can thiệp để duy trì sứ mệnh và uy tín của LHQ, trong khuôn khổ quyền hạn được Hiến chương quy định. Ông cho biết Điều 42 của "Hiệp ước vì tương lai", được thông qua vào tháng 9/2024, đã thể hiện cam kết chính thức của các quốc gia thành viên trong việc tăng cường vai trò và thẩm quyền của ĐHĐ trong giải quyết các thách thức toàn cầu đang thay đổi, phù hợp với Hiến chương LHQ.
Một nội dung then chốt trong hiệp ước là lời kêu gọi cải cách HĐBA. Ông Yang cho rằng quá trình đàm phán liên chính phủ tại ĐHĐ có thể tạo điều kiện để HĐBA thực hiện tốt hơn vai trò của mình. Ngoài ra, một bước tiến quan trọng có thể được xây dựng dựa trên những nỗ lực hiện hành như Sáng kiến Quyền phủ quyết, được ĐHĐ thông qua năm 2022, nhằm tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm khi các thành viên thường trực sử dụng quyền phủ quyết. Theo đó, các quyết định phủ quyết cần được giải trình công khai và đưa ra xem xét, qua đó góp phần ngăn chặn việc lạm dụng quyền này trong những tình huống khẩn cấp.
Theo Chủ tịch Yang, ĐHĐ hiện đã thể hiện vai trò tích cực hơn trong các thời điểm HĐBA rơi vào bế tắc. Ông viện dẫn các phiên họp khẩn cấp đặc biệt về Ukraine, Trung Đông và các phiên thảo luận về Sudan, Syria và Mali trong những năm gần đây. Ông nhấn mạnh rằng những diễn biến này phản ánh sự công nhận ngày càng tăng về vai trò không thể thiếu của ĐHĐ trong việc duy trì hòa bình và an ninh quốc tế.
Ông Yang kết luận việc củng cố mối quan hệ hợp tác giữa ĐHĐ và HĐBA sẽ góp phần nâng cao uy tín và năng lực ứng phó hiệu quả của LHQ.