Người dân Syria trở về quê hương qua cửa khẩu biên giới Cilvegozu ở Reyhanli, tỉnh Hatay, Thổ Nhĩ Kỳ, ngày 10/12/2024. Ảnh: THX/TTXVN
Quan hệ với Mỹ, đặc biệt trong bối cảnh Tổng thống đắc cử Donald Trump chuẩn bị nhậm chức là một trong những ưu tiên chiến lược của chính quyền lâm thời Syria. Theo kênh Al Jazeera, chính quyền mới bày tỏ thiện chí sẵn sàng hợp tác với Washington nếu nhận được sự hỗ trợ tích cực. Tuy nhiên, các cuộc thảo luận song phương cũng làm nổi lên những lo ngại về quyền lợi của các nhóm thiểu số tại Syria. Để xoa dịu dư luận và khẳng định cam kết của mình, chính quyền lâm thời tuyên bố sẽ bảo đảm sự công bằng và bình đẳng cho tất cả công dân, không phân biệt sắc tộc hay tôn giáo, hướng tới một nền quản trị đoàn kết và toàn diện.
Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng việc tập trung quá mức vào vấn đề sắc tộc có nguy cơ khoét sâu thêm những rạn nứt xã hội vốn đã tồn tại. Nếu không được xử lý khéo léo và hiệu quả, những mâu thuẫn này có thể trở thành trở ngại nghiêm trọng, làm suy yếu nỗ lực xây dựng một quốc gia hòa hợp, ổn định và thống nhất.
Kinh tế trở thành thách thức lớn nhất đối với chính quyền lâm thời Syria. Cam kết tăng lương công chức lên 400% là một thông điệp mạnh mẽ mang lại hy vọng cho người dân, nhưng để hiện thực hóa lời hứa này lại xung đột với thực trạng ngân khố quốc gia gần như cạn kiệt sau nhiều năm chiến tranh và quản lý yếu kém. Theo các chuyên gia tài chính khu vực, việc thực hiện cam kết này không thể thiếu sự hỗ trợ tài chính đáng kể từ cộng đồng quốc tế, cùng với một kế hoạch tái thiết kinh tế chi tiết và dài hạn.
Ngoài ra, người dân Syria sau hơn một thập kỷ chịu đựng xung đột và khủng hoảng nhân đạo, đang đặt kỳ vọng lớn vào chính quyền mới. Họ mong muốn không chỉ cải thiện mức sống cơ bản mà còn thấy những thay đổi thực chất trong cách điều hành đất nước. Nếu chính quyền lâm thời thất bại trong việc cung cấp các nhu cầu thiết yếu hoặc trì hoãn các cải cách cần thiết, lòng tin của người dân sẽ nhanh chóng suy giảm, tạo điều kiện cho bất ổn xã hội và nguy cơ mất kiểm soát tình hình nội bộ.
Các quốc gia láng giềng, đặc biệt là Israel và các quốc gia Vùng Vịnh, đang theo dõi sát sao tình hình tại Syria khi chính quyền lâm thời bắt đầu thiết lập vị thế của mình. Israel bày tỏ lo ngại sâu sắc về nguy cơ các nhóm cực đoan có thể xâm nhập hoặc chi phối bộ máy chính quyền mới, tạo điều kiện cho sự bất ổn trong khu vực. Với lập trường cứng rắn, Tel Aviv không loại trừ khả năng can thiệp quân sự nếu cảm thấy tình hình tại Syria đe dọa đến an ninh quốc gia của họ.
Trong khi đó, Saudi Arabia và UAE đang cân nhắc cách tiếp cận ngoại giao thận trọng hơn. Hai quốc gia này xem chính quyền lâm thời như một cơ hội để tăng cường ảnh hưởng của mình trong khu vực, đồng thời hạn chế sự lan rộng của chủ nghĩa cực đoan. Việc thiết lập quan hệ ngoại giao với Syria trong giai đoạn tái thiết có thể giúp họ củng cố lợi ích an ninh, đồng thời định hình lại cán cân quyền lực tại Trung Đông.
Nga và Trung Quốc đang điều chỉnh chiến lược để thích nghi với bối cảnh mới. Với lợi ích chiến lược trải dài từ địa chính trị đến kinh tế, cả Moskva và Bắc Kinh đều xem Syria là một mắt xích quan trọng trong chính sách khu vực của mình. Nga có thể tiếp tục duy trì vai trò quân sự và cung cấp hỗ trợ kinh tế để đảm bảo tầm ảnh hưởng tại Trung Đông, trong khi Trung Quốc có thể tận dụng các dự án tái thiết để mở rộng Sáng kiến Vành đai và Con đường. Cả hai quốc gia sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc định hình tương lai chính trị và kinh tế của Syria, thông qua các thỏa thuận quốc tế có lợi cho lợi ích của mình.
Theo các nhà phân tích chính trị, sự tồn tại và thành công của chính quyền lâm thời phụ thuộc vào ba yếu tố chính: khả năng tái thiết nền kinh tế, duy trì sự ổn định chính trị và thiết lập quan hệ ngoại giao cân bằng với các cường quốc. Việc đạt được sự đồng thuận từ các bên trong nước, đặc biệt là các nhóm sắc tộc và tôn giáo, sẽ là phép thử cho năng lực lãnh đạo và tính chính danh của chính quyền mới.
Cuối cùng, tương lai của Syria không chỉ phụ thuộc vào chính quyền lâm thời mà còn vào sự hợp tác của cộng đồng quốc tế. Một Syria ổn định và thịnh vượng không chỉ mang lại lợi ích cho khu vực mà còn là chìa khóa để giảm bớt căng thẳng toàn cầu, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh ảnh hưởng giữa các cường quốc ngày càng gay gắt.