Vũ khí tầm xa gây sự phá hủy lớn, dẫn đến chi phí phục hồi và thay thế tăng cao - cuộc xung đột Nga - Ukraine đang trở thành một cuộc đọ tài chính song song với vũ khí. Ảnh: TASS
Nhận định với tờ Telegraph (Anh) mới đây, Tiến sĩ Bob Seely, cựu thành viên Quốc hội Anh, cho rằng cuộc xung đột ở Ukraine đã chuyển sang một giai đoạn mới: chiến tranh tên lửa tầm xa, nơi cả hai bên đều tìm kiếm lợi thế quân sự bằng cách tấn công sâu vào lãnh thổ đối phương. Đây không chỉ là cuộc chiến giành kiểm soát lãnh thổ mà còn là một cuộc đấu sức kéo dài để xem ai sẽ hết nguồn lực (quân sự và tài chính) trước.
Trong khi Nga tập trung vào việc phá hủy cơ sở hạ tầng của Ukraine, mục tiêu chiến lược mới và rõ ràng của Tổng thống Volodymyr Zelensky là tấn công trực diện vào nền kinh tế Nga bằng các cuộc tấn công tầm xa, đặc biệt là các cơ sở phục vụ lĩnh vực năng lượng. Mục đích của cuộc chiến tên lửa này phản ánh rõ nét sự khác biệt về chiến lược.
Về mục tiêu của Nga: Phá hủy nguồn cung cấp điện, tấn công trực diện vào các thành phố để làm xói mòn ý chí kháng cự. Về mục tiêu của Ukraine: Làm suy yếu khả năng tài trợ chiến dịch quân sự của Nga, phá hủy các doanh nghiệp lọc dầu, phá hủy các cảng biển và gây rối loạn đời sống dân thường, tập trung vào kinh tế (gây thiệt hại về tài chính).
Trong những ngày qua, Ukraine đã tấn công các nhà máy hóa chất và dầu mỏ sâu trong lãnh thổ Nga cũng như ở Crimea. Ngược lại, lực lượng Nga đã phóng thiết bị bay không người lái (UAV) và tên lửa vào các cơ sở khí đốt và các mục tiêu khác ở phía Đông và phía Bắc Ukraine.
Nga đang sử dụng các loại vũ khí tầm xa được cải tiến để gia tăng sức công phá như UAV Shahed (dòng Geran): Nhanh hơn, nhẹ hơn, có đầu nổ lớn hơn và khả năng bảo vệ điện tử tốt hơn. Chúng có góc tấn công nghiêng gần như thẳng đứng, khiến việc tiêu diệt và đánh chặn khó khăn hơn nhiều.
Về bom lượn: Đây là những quả bom rơi tự do cỡ lớn, cũ, được nâng cấp với khung cánh và hệ thống dẫn đường. Loại lớn nhất, FAB-3000, có đầu đạn 1,2 tấn thuốc nổ mạnh và có thể bắn mảnh bom ra mọi hướng.
Cuộc chiến làm cạn kiệt tài chính
Do Nga chiếm ưu thế về nhân lực và vật lực, Ukraine biết rằng họ phải tìm công cụ khác để gây áp lực, và mục tiêu là ngành lọc dầu của Nga:
Về tầm quan trọng của dầu khí: Khoảng 15 đến 20% GDP của Nga đến từ khí đốt và dầu mỏ. Doanh số bán dầu tinh chế sang các thị trường như Thổ Nhĩ Kỳ, Trung Quốc và Brazil chiếm một tỷ trọng đáng kể trong kim ngạch xuất khẩu của Nga.
Về chi phí xung đột: Giao tranh đang khiến chính phủ Nga thiệt hại một khoản tiền khổng lồ, có thể lên tới trăm triệu USD mỗi ngày, trong khi 40% ngân sách liên bang hiện đang dành cho quốc phòng.
Cuộc xung đột càng kéo dài, khả năng doanh thu dầu khí sụt giảm, lạm phát tăng và tăng trưởng chậm lại sẽ càng lớn. Hiện tại, Nga đang tiến triển chậm ở mặt trận phía Đông, nhưng các nhà phân tích cho rằng họ phải tìm thêm từ 20.000 đến 30.000 quân mới mỗi tháng để duy trì chiến dịch, cũng như tài trợ cho một tổ hợp công nghiệp quân sự đang được mở rộng.
Với Ukraine, theo kênh TVP World, một báo cáo mới cho thấy thâm hụt ngân sách của Ukraine có thể tăng lên 53 tỷ USD vào năm 2028 trong bối cảnh chi phí quốc phòng và tái thiết ngày càng tăng trước cuộc chiến đang diễn ra với Nga.
Viện KSE, tổ chức nghiên cứu và phân tích kinh tế có trụ sở tại Kiev, đã công bố báo cáo vào tuần trước cho biết tiềm năng tăng trưởng kinh tế ngắn hạn của Ukraine đã suy yếu do chi tiêu cho ngành quốc phòng và năng lượng "tăng cường". Dự báo được đưa ra trước mùa Đông chiến sự thứ tư ở Ukraine, với phân tích gần đây từ Trung tâm Nghiên cứu Phương Đông (OSW) cho thấy Nga đã chuyển trọng tâm sang tăng cường tấn công vào cơ sở hạ tầng khí đốt của Ukraine.
Báo cáo của KSE dự đoán thâm hụt ngân sách của Ukraine có thể lên tới 42 tỷ USD trong năm nay. Báo cáo cho biết Ukraine đang "cần gấp" thêm nguồn tài chính từ các đối tác quốc tế, bao gồm một chương trình mới từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và hàng tỷ USD tiền vay được đề xuất từ EU và các đồng minh G7 khác.