Một giàn khoan dầu tại khu vực Almetyevsk, Nga. Ảnh: TASS/TTXVN
Động thái này diễn ra trong bối cảnh các nhà máy lọc dầu Ấn Độ - khách hàng lớn nhất của dầu thô vận chuyển bằng đường biển của Nga - cũng chuẩn bị cắt giảm mạnh nhập khẩu để tuân thủ lệnh trừng phạt mới của Mỹ liên quan đến cuộc xung đột ở Ukraine.
Việc cả Trung Quốc và Ấn Độ đồng loạt giảm mua dầu Nga sẽ khiến doanh thu dầu mỏ của nước này sụt giảm, đồng thời buộc các nhà nhập khẩu lớn phải tìm nguồn cung thay thế - yếu tố có thể đẩy giá dầu toàn cầu tăng trở lại.
Theo các nguồn tin, bốn tập đoàn quốc doanh lớn của Trung Quốc gồm PetroChina, Sinopec, CNOOC và Zhenhua Oil sẽ tạm ngừng giao dịch dầu Nga vận chuyển bằng đường biển trong ngắn hạn do lo ngại rủi ro bị trừng phạt. Cả bốn công ty đều chưa đưa ra bình luận về thông tin này.
Trung Quốc hiện nhập khoảng 1,4 triệu thùng dầu Nga mỗi ngày bằng đường biển, phần lớn do các nhà máy lọc dầu tư nhân quy mô nhỏ (còn gọi là “teapot”) mua, trong khi lượng mua của các tập đoàn nhà nước có sự chênh lệch lớn tùy nguồn ước tính. Theo dữ liệu của Vortexa Analytics, các doanh nghiệp quốc doanh Trung Quốc đã mua dưới 250.000 thùng dầu Nga/ngày trong 9 tháng kể từ đầu năm 2025, trong khi hãng tư vấn Energy Aspects ước tính con số này khoảng 500.000 thùng/ngày.
Unipec, công ty con của Sinopec, đã ngừng mua dầu Nga từ tuần trước sau khi Anh mở rộng danh sách trừng phạt, bao gồm Rosneft, Lukoil, một số tàu thuộc “hạm đội bóng tối” và cả một nhà máy lọc dầu lớn của Trung Quốc. Theo các nhà giao dịch, Rosneft và Lukoil chủ yếu bán dầu cho Trung Quốc thông qua các trung gian, thay vì giao dịch trực tiếp với người mua. Trong khi đó, các nhà máy lọc dầu tư nhân Trung Quốc có thể tạm thời ngừng mua để đánh giá tác động của lệnh trừng phạt, nhưng vẫn muốn tiếp tục nhập dầu Nga nếu điều kiện cho phép.
Trước khi Mỹ công bố lệnh trừng phạt, giá dầu ESPO giao tháng 11/2025 đã giảm xuống mức chỉ cao hơn 1 USD/thùng so với dầu Brent chuẩn, thấp hơn so với mức chênh lệch 1,7 USD/thùng hồi đầu tháng 10/2025. Bên cạnh nguồn cung đường biển, Trung Quốc cũng nhập khoảng 900.000 thùng dầu Nga mỗi ngày qua đường ống, toàn bộ do PetroChina đảm nhận. Nhiều nhà giao dịch cho rằng dòng chảy này sẽ ít bị ảnh hưởng bởi các biện pháp trừng phạt.
Theo các nhà phân tích, Ấn Độ và Trung Quốc sẽ phải tìm nguồn dầu thay thế từ Trung Đông, châu Phi và Mỹ Latinh, qua đó đẩy giá các loại dầu không bị trừng phạt tăng cao trên thị trường toàn cầu.