Đất hiếm có vai trò đặc biệt trong các ngành sản xuất quan trọng. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo mạng tin Oilprice.com ngày 6/9, Trung Quốc, với vị thế là nhà sản xuất đất hiếm lớn nhất thế giới, đang thực hiện các biện pháp hạn chế khai thác và xuất khẩu khoáng sản quan trọng này, gây ra những gián đoạn lớn trong chuỗi cung ứng toàn cầu và đẩy giá cả lên cao. Những biện pháp này không chỉ làm ảnh hưởng đến các ngành công nghiệp năng lượng xanh mà còn tạo ra thách thức nghiêm trọng cho các công ty quốc phòng Mỹ vốn phụ thuộc vào đất hiếm từ Trung Quốc.
Giá đất hiếm tăng do hạn chế từ Trung Quốc
Chỉ số kim loại hàng tháng (MMI) của đất hiếm đã tăng 8,66% sau khi giảm đều đặn từ tháng 5 năm nay, với các thành phần chính như neodymium và terbium oxide đảo ngược xu hướng giá. Trung Quốc, quốc gia chiếm khoảng 90% sản lượng đất hiếm tinh chế toàn cầu, đã thắt chặt quy định về khai thác và xuất khẩu, gây ra những biến động lớn trên thị trường. Tỉnh Giang Tây, trung tâm sản xuất đất hiếm của Trung Quốc, đã tiến hành chiến dịch kéo dài bốn tháng để trấn áp các hoạt động khai thác bất hợp pháp, góp phần đẩy giá đất hiếm lên cao trong ngắn hạn.
Những hạn chế này xảy ra trong bối cảnh nhu cầu đất hiếm đang tăng mạnh nhờ xu hướng chuyển đổi sang năng lượng xanh. Các nguyên tố như neodymium, praseodymium và dysprosium là thành phần quan trọng của nam châm được sử dụng trong xe điện, tua bin gió, và nhiều thiết bị công nghệ cao khác. Việc Trung Quốc giảm hạn ngạch sản xuất đất hiếm và các quy định nghiêm ngặt đã làm gia tăng căng thẳng cung-cầu, với dự đoán thị trường sẽ chuyển từ thặng dư sang thâm hụt vào cuối năm 2024.
Các biện pháp hạn chế đất hiếm của Trung Quốc đặc biệt ảnh hưởng đến ngành quốc phòng Mỹ, nơi các công ty như Raytheon và Lockheed Martin sử dụng đất hiếm cho máy bay chiến đấu, radar và hệ thống tên lửa. Việc phụ thuộc vào nguồn cung từ Trung Quốc đã khiến các nhà thầu quốc phòng đối mặt với rủi ro chuỗi cung ứng nghiêm trọng, làm dấy lên lo ngại về an ninh quốc gia. Bộ Quốc phòng Mỹ đã nhiều lần cảnh báo về những hậu quả tiềm ẩn của việc phụ thuộc quá nhiều vào đất hiếm từ Trung Quốc, thúc đẩy các nỗ lực đa dạng hóa nguồn cung.
Để ứng phó với các hạn chế từ Trung Quốc, các doanh nghiệp Mỹ có thể mở rộng mạng lưới nhà cung cấp của mình sang các quốc gia khác như Australia, Brazil và Canada, những nơi có trữ lượng đất hiếm lớn. Lynas Rare Earths, một công ty từ Australia, đã trở thành một nhà cung cấp thay thế quan trọng, giúp giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung từ Trung Quốc. Chính phủ Mỹ cũng đang tích cực khuyến khích sản xuất đất hiếm trong nước, với MP Materials và mỏ Mountain Pass ở California đóng vai trò quan trọng trong việc tái thiết chuỗi cung ứng nội địa.
Ngoài ra, tái chế đất hiếm từ các sản phẩm đã hết vòng đời cũng là một chiến lược tiềm năng. Mặc dù công nghệ tái chế vẫn đang ở giai đoạn đầu, nó có thể đóng góp đáng kể vào việc giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung từ nước ngoài. Các ngành công nghiệp như công nghệ và ô tô, nơi tiêu thụ lượng lớn đất hiếm, có thể hưởng lợi từ việc đầu tư vào cơ sở hạ tầng tái chế để thu hồi các nguyên tố quý từ các thiết bị điện tử và phương tiện lỗi thời.