Đối sách trước hành động của Trung Quốc ở Biển Đông là chủ đề nổi bật tại cuộc tranh luận vòng 3, vòng cuối cùng của các ứng cử viên, diễn ra ngày 24/4 tại Đại học Pangasinan thuộc thành phố Dagupan. Dù có sự khác biệt trong cách thức thể hiện, nhưng cả 5 người đều xem duy trì hòa bình ở Biển Đông là ưu tiên một khi được lựa chọn làm Tổng thống.
5 ứng cử viên tranh cử tổng thống Philippines tại phiên tranh luận ngày 24/4. Ảnh: Manilatimes |
Thượng nghị sĩ Grace Poe tuyên bố, Biển Đông không phải là “ao nhà” của Trung Quốc, và nếu thắng cử, bà sẽ bảo đảm rằng ngư dân Philippines sẽ hoàn toàn có thể đánh bắt cá tự do ở vùng biển thuộc chủ quyền mà không sợ Bắc Kinh ức hiếp. Chính quyền mới cũng sẽ cung cấp đủ tàu tuần tra cho lực lượng bờ biển Philippines (PCG) để trợ giúp ngư dân, cùng với đó là hỗ trợ của nhà nước lắp đặt thiết bị thông tin liên lạc trên tàu cá - đó là câu trả lời của nữ ứng cử viên này trước câu hỏi của một ngữ dân ở Pangasina, người bị tàu Hải cảnh Trung Quốc “hăm dọa” khi đánh cá ở vùng đặc quyền kinh tế của Philippines.
Bên cạnh đó, bà Poe cũng bày tỏ sẽ yêu cầu các đồng minh của Manila “chứng tỏ” họ là bạn bè thực sự của Phillipines và hỗ trợ nước này. “Chúng ta có thể kêu gọi (các đồng minh nước ngoài) giúp đỡ mà không bị mất chủ quyền. Nhưng chúng ta cũng phải chiến đấu để bảo vệ lãnh thổ”, bà nói.
Về phần mình, nghị sĩ Miriam Defensor-Santiago nhìn nhận các công cụ luật pháp không chỉ giúp khẳng định quyền đánh bắt cá của Philippines ở vùng biển có tranh chấp, mà còn có khả năng chấm dứt xung đột. “Nếu như họ hiện diện trong vùng biển của chúng ta và lấy đi nguồn cá, tôi sẽ gọi cho lực lượng PCG và lệnh ném bom (các tàu này)”, bà Santiago bày tỏ.
Tuy nhiên, nữ nghị sĩ vẫn đề cao đối sách ngoại giao khi nói rằng Philippines cần phải thảo luận với Trung Quốc, nói để Bắc Kinh hiểu rằng dư luận thế giới luôn đứng sau ủng hộ Manila giữ chủ quyền ở Biển Đông. Bà thậm chí còn nói một cách hài hước: “Rất dễ để ai đó nói là chấp nhận chiến tranh với Trung Quốc. Thế nhưng nếu họ thua và tất cả đều đầu hàng, thì chúng ta lấy gì để nuôi đây?”
Jejomar Binay nhìn nhận, nếu trở thành Tổng thống, ông trước tiên sẽ đàm phán với Trung Quốc để ngư dân Philippines tự do đánh cá ở Biển Đông. Cùng với tiến trình đàm phán này, chính quyền sẽ có hình thức trợ giúp ngư dân. “Tôi hiểu nỗi vất vả mà các bạn phải chịu đựng… Nhưng trong khi diễn ra đàm phán, tôi sẽ thúc đẩy để bảo đảm các bạn sẽ được cung cấp tài chính đề có thể duy trì cuộc sống”, Phó Tổng thống Binay nói.
Trong khi nhấn mạnh chiến tranh với Trung Quốc không phải là lựa chọn, ứng cử viên Rodrgigo Duterte, Thị trưởng thành phố Davao nhấn mạnh ông vẫn sẽ khẳng định và thực thi chủ quyền ở vùng biển tranh chấp nếu Manila giành thắng lợi trong vụ kiện Trung Quốc ra Tòa Trọng tài thường trực. Nếu Bắc Kinh không tuân thủ phán quyết này, ông Duterte tuyên bố sẽ bay ra bãi cạn Scarborough/Hoàng Nham hiện bị Trung Quốc chiếm đóng thực tế và đích thân tuyên bố chủ quyền tại đây. “Các bạn biết đấy, từ lâu tôi đã có tham vọng trở thành người hùng. Nếu như tôi bị chết tại đó, thì ở đây xin các bạn hãy nhỏ lệ vì tôi”, nhân vật được ví là “Donald Trump” của Philippines bày tỏ.
Cuối cùng, ứng cử viên Manuel Roxas II, Bộ trưởng Nội vụ Philippines hứa sẽ có hỗ trợ thường trực đối với cư dân nước này đang bị các tàu của Trung Quốc “đe nẹt” tại vùng đặc quyền kinh tế. Ông này có ý chỉ trích ý tưởng lên máy bay ra khu vực tranh chấp với Bắc Kinh của “đối thủ” Duterte, với bình luận cương vị tổng thống không phải là trò chơi hay một trận đấu bóng bàn.