Tòa nhà Mederka, nơi diễn ra Hội nghị Á – Phi lịch sử năm 1955.
Thành phố sáng tạo đầu tiên của Indonesia được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) công nhận
Năm 2015, Bandung chính thức được UNESCO ghi danh vào Mạng lưới các thành phố sáng tạo (UCCN) trong lĩnh vực thiết kế – trở thành thành phố đầu tiên của Indonesia đạt danh hiệu này. Trao đổi với phóng viên TTXVN tại Indonesia, Tiến sĩ Prananda Malasan, Viện Công nghệ Bandung, nhấn mạnh yếu tố giúp Bandung được công nhận là nhờ bản sắc thiết kế riêng, kết hợp giữa di sản kiến trúc, sáng tạo đương đại và sự kết nối cộng đồng.
Chính quyền đặt tầm nhìn “Bandung cho thiết kế”, tập trung vào quy hoạch đô thị thân thiện, dự án nghệ thuật cộng đồng, và liên kết giữa nhà nước – doanh nghiệp – trường đại học – giới trẻ sáng tạo. Thành phố đặt mục tiêu trong 5 năm tới sẽ hình thành 30 trung tâm sáng tạo và hỗ trợ 100.000 doanh nghiệp sáng tạo mới, lấy sáng tạo, thiết kế, công nghệ làm động lực tăng trưởng bền vững.
“Paris của Java” giữa hiện đại và di sản
Ngay từ đầu thế kỷ XX, Bandung đã nổi tiếng với lối kiến trúc Art Deco và Indische mang đậm dấu ấn châu Âu, do người Hà Lan quy hoạch. Thành phố từng được mệnh danh là “Paris của Java”. Ngày nay, Bandung vẫn giữ được vẻ cổ kính, đồng thời khoác lên diện mạo trẻ trung, năng động với sự hòa quyện giữa quá khứ và hiện đại.
Rừng trong phố ở Bandung.
Theo chính quyền địa phương, Bandung hiện có hơn 1.200 doanh nghiệp sáng tạo hoạt động trong 15 lĩnh vực – từ thiết kế đồ họa, thời trang, thủ công mỹ nghệ đến công nghệ số.
Các không gian sáng tạo như Bandung Creative Hub, Yogya Creative Center hay Labtek Indie trở thành điểm hẹn của giới trẻ yêu sáng tạo và khởi nghiệp.
Thị trưởng Yana Mulyana nhấn mạnh: “Nguồn nhân lực trẻ và tư duy đổi mới là nền tảng phát triển.” Các trường đại học như Viện Công nghệ Bandung (ITB) hay Đại học Telkom đóng vai trò trung tâm đào tạo, nghiên cứu và ứng dụng thực tiễn trong lĩnh vực thiết kế.
Chính quyền cũng thúc đẩy các chương trình như Phong trào Bandung sáng tạo và Thành phố thông minh Bandung, hướng tới mô hình đô thị xanh – bền vững – lấy con người làm trung tâm.
Dấu ấn kiến trúc Hà Lan – nguồn cảm hứng sáng tạo
Một trong những yếu tố làm nên sức hấp dẫn đặc biệt của Bandung là di sản kiến trúc Hà Lan được bảo tồn gần như nguyên vẹn. Những công trình như tòa nhà Sate, Villa Isola, khách sạn Savoy Homann hay Gedung Merdeka (nơi diễn ra Hội nghị Á – Phi năm 1955) vừa là biểu tượng lịch sử, vừa là nguồn cảm hứng thiết kế cho thế hệ trẻ.
Di tích Tượng hổ, một biểu tượng của thành phố Bandung.
Trên các tuyến phố Asia Afrika, Braga, Dago Heritage, những dãy nhà cổ xen lẫn quán cà phê, phòng trưng bày nghệ thuật, studio thiết kế, tạo nên không gian đô thị hài hòa giữa quá khứ và hiện tại – đưa Bandung trở thành điểm đến du lịch văn hóa độc đáo.
Không chỉ bảo tồn, Bandung còn tiên phong trong việc chuyển đổi công năng di sản để phục vụ sáng tạo và du lịch. Nhiều tòa nhà cổ được “hồi sinh” thành bảo tàng thiết kế, trung tâm nghệ thuật, không gian khởi nghiệp. Tiêu biểu là Bandung Creative Hub, cải tạo từ khu hành chính cũ, nay là “trung tâm hội tụ sáng tạo” của nghệ sĩ, nhà thiết kế và doanh nhân.
Các công trình như De Braga by Artotel hay Bảo tàng Gedung Merdeka cũng là ví dụ thành công cho mô hình bảo tồn kết hợp phát triển – vừa gìn giữ bản sắc, vừa tạo giá trị kinh tế bền vững. Theo chuyên gia thiết kế Abdul Shakir Kurator (Malaysia), Bandung giống như một “phòng trưng bày mở” – nơi mỗi góc phố đều kể một câu chuyện thiết kế và sáng tạo của Indonesia.
Hạt nhân của chiến lược kinh tế sáng tạo Indonesia
Việc Bandung được UNESCO công nhận đã truyền cảm hứng cho nhiều địa phương khác như Yogyakarta (thành phố âm nhạc) hay Pekalongan (thành phố batik), hình thành mạng lưới “thành phố sáng tạo” trên toàn Indonesia.
Con phố dẫn ra Quảng trường Asia – Africa với những kiến trúc từ thời Hà Lan.
Theo Bộ Du lịch và Kinh tế sáng tạo Indonesia, các đô thị này đang trở thành hạt nhân của chiến lược kinh tế sáng tạo quốc gia, đóng góp ngày càng lớn vào GDP và quảng bá hình ảnh “Indonesia sáng tạo” ra thế giới.
Từ một thành phố nghỉ dưỡng yên bình trên cao nguyên, Bandung đã chuyển mình mạnh mẽ trở thành biểu tượng sáng tạo – thiết kế – công nghệ, minh chứng cho sức sống bền bỉ của văn hóa và tinh thần đổi mới.
Giữa những con phố rợp bóng cây, các quán cà phê ý tưởng và chợ nghệ thuật, Bandung thể hiện hình ảnh một đô thị biết trân trọng quá khứ, nuôi dưỡng hiện tại và hướng tới tương lai.