Hồ Tuz ở Thổ Nhĩ Kỳ khô cạn, trơ muối trắng trong ảnh chụp vệ tinh của Cơ quan Vũ trụ châu Âu. Ảnh: I.E
Hình ảnh hồ Tuz của Thổ Nhĩ Kỳ thật sinh động, đầy cảm hứng, nhưng cũng rất đáng ngại. Nơi từng là hồ nước lớn thứ hai ở Thổ Nhĩ Kỳ nay đã khô cạn hoàn toàn chỉ sau một năm, chỉ còn để lại một vạt muối khổng lồ - theo ảnh chụp bởi vệ tính Sentinel-2 của Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA).
Theo trang Interesting Engineering, với 250 triệu tấn muối dự trữ, hồ Tuz là một trong những hồ nước muối lớn nhất thế giới. Nước trong hồ thường dâng cao và hạ thấp theo mùa. Nhưng phần đi xuống của chu kỳ này đã chiếm ưu thế hơn trong những năm gần đây, khiến hồ ngày càng ít nước. Cộng với những ảnh hưởng của nông nghiệp cộng và tình trạng biến đổi khí hậu, hồ Tuz chỉ còn trơ lại một bãi muối khô không nước.
Bức ảnh nói trên được thực hiện bởi Chương trình Copernicus EU, cho thấy trạng thái đầy ám ảnh của hồ Tuz vào năm 2021. Giống như các hồ muối khác, hồ Tuz được tạo ra khi một khu trầm tích hồ giữ nước từ các nguồn đổ tới. Nước này mang theo muối và các khoáng chất khác từ sông suối, sau đó bốc hơi, để lại những vật chất không phải nước. Hồ Tuz thường đầy nước khi nước mưa và băng tuyết chảy vào mỗi mùa xuân.
Hồ Tuz có trữ lượng tới 250 triệu tấn muối.
Khi hồ cạn, với độ sâu chỉ 1 mét, lượng nước bốc hơi nhiều hơn trước đây, để lại lớp muối dày 8cm. Lượng muối lắng đọng này đã thúc đẩy một ngành công nghiệp địa phương khổng lồ: khai thác muối từ trữ lượng muối khoảng 250 triệu tấn. Trữ lượng khổng lồ này khiến Tuz trở thành một trong những hồ nước mặn nhất trên Trái đất.
Một trang web trong ngành khai thác muối cho rằng nồng độ muối của hồ là 32%. Đáng chú ý, hồ Tuz cung cấp tới 60% lượng muối được sử dụng trong nước và phần lớn được xuất khẩu sang 60 quốc gia khác. Nhưng giống như mọi nguồn tài nguyên khác, nó không phải là vô hạn.
Các mỏ muối của hồ Tuz đòi hỏi phải có dòng nước chảy tuần hoàn, nhưng với việc nước rút cạn trong những năm gần đây, hoạt động xuất khẩu muối có thể chậm lại.
Nguyên nhân của điều này là do biến đổi khí hậu và hạn hán nặng ảnh hưởng đến nguồn cung cấp nước. Bên cạnh đó, áp lực gia tăng từ ngành nông nghiệp và công nghiệp khiến rất nhiều nước đã được chuyển hướng trước khi có thể đổ tới ngâm muối ở hồ.
Hồ Tuz cung cấp muối trong nước Thổ Nhĩ Kỳ và xuất khẩu ra nhiều nước. Ảnh: I.E
Từ năm 2007, một nghiên cứu đã tiết lộ rằng hồ Tuz có kích thước chỉ bằng một nửa so với 40 năm trước. Điều đó đồng nghĩa động vật hoang dã địa phương cũng phải gánh chịu hậu quả từ sự thay đổi này.
Hồ Tuz là một ứng cử viên đề xuất UNESCO công nhận là Di sản Thế giới. Nơi đây cung cấp môi trường sống quan trọng cho một số loài chim. Theo báo cáo của trang Gizmodo, vào mùa hè năm nay, chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ cho biết mực nước hồ quá thấp đã khiến nhiều chim non bị chết.
Giảng viên khoa học tự nhiên và địa kỹ thuật Muazzez Çelik Karakaya tại Đại học Kỹ thuật Konya cho biết, nếu không thực hiện các hành động quan trọng để bảo tồn hồ Tuz, nó có thể biến mất vĩnh viễn trong vòng 30 năm. Ông Karakaya nói: “Khi nước giảm do hiện tượng nóng lên toàn cầu, lượng muối lắng đọng cũng sẽ giảm. Điều này sẽ gây ra những hậu quả tiêu cực về môi trường vì có tới hơn 100 loài chim sống trong khu vực. Nếu lượng muối lắng đọng không xảy ra khi lượng nước giảm, một khu vực trầm tích sét sẽ hình thành trên bề mặt hồ. Điều này có nghĩa là nhiều bụi sẽ bao phủ, có thể dẫn đến các bệnh đường hô hấp”.