Nga đã cung cấp hệ thống phòng không S-300 cho chính quyền Syria trước đây. Ảnh: TASS
Trong một động thái bất ngờ, Syria vừa ban hành lệnh cấm nhập khẩu hàng hóa từ Nga, Iran và Israel, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong chính sách đối ngoại của chính quyền mới ở nước này. Quyết định trên không chỉ ảnh hưởng đến quan hệ thương mại song phương mà còn có thể tác động sâu sắc đến vị thế của Nga tại Trung Đông, đặc biệt là trong lĩnh vực cung cấp vũ khí - một trong những công cụ quyền lực mềm quan trọng nhất của Moskva trong khu vực.
Dấu hiệu mới trong quan hệ Syria-Nga
Mối quan hệ giữa Syria và Nga đang cho thấy những dấu hiệu suy giảm. Gần đây, Nga đã ngừng cung cấp lúa mì cho Syria, được cho là do vấn đề thanh toán chậm trễ và tình hình bất ổn tại quốc gia Trung Đông này. Đây là một bước lùi đáng kể trong quan hệ song phương, đặc biệt khi Syria vẫn đang phụ thuộc nhiều vào nguồn cung cấp tài nguyên thiết yếu từ Nga.
Căng thẳng còn leo thang xoay quanh vấn đề các căn cứ quân sự của Nga tại Syria. Các căn cứ chiến lược quan trọng như Tartus và Hmeimim đang đứng trước nguy cơ bị đóng cửa đối với việc duy trì sự hiện diện quân sự của Nga.
Một phái đoàn chính phủ Nga do Thứ trưởng Ngoại giao Mikhail Bogdanov và đặc phái viên của Tổng thống Nga về Syria Alexander Lavrentyev dẫn đầu đã đến thủ đô Damascus của Syria vào ngày 28/1. Đây là chuyến thăm đầu tiên kể từ khi chính quyền của Tổng thống Bashar Assad sụp đổ vào ngày 8/12 năm ngoái.
Theo các báo cáo của phương tiện truyền thông, phái đoàn Nga đã có cuộc hội đàm với nhà lãnh đạo hiện tại của Syria là Ahmed al-Sharaa. Thứ trưởng Bogdanov cho biết bản chất thân thiện của mối quan hệ giữa hai nước đã được tái khẳng định trong các cuộc đàm phán. Nhà ngoại giao Nga nói thêm rằng vấn đề về các căn cứ quân sự của Nga tại Syria vẫn đang được thảo luận và cả hai bên đã nhất trí tiếp tục tham vấn.
Chuyển hướng chính sách kinh tế của Syria
Syria đang thể hiện những bước đi mạnh mẽ trong việc đa dạng hóa quan hệ thương mại quốc tế. Nước này đã bắt đầu chấp nhận các mặt hàng nhập khẩu từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm Thổ Nhĩ Kỳ, Saudi Arabia và thậm chí cả các thương hiệu Mỹ như Pepsi. Chính quyền mới cũng đang thực hiện các biện pháp cải cách kinh tế quan trọng như nới lỏng chính sách thuế và cho phép thanh toán bằng USD.
Đặc biệt, vào tháng 1 năm nay, Mỹ đã có động thái tích cực khi tạm thời dỡ bỏ một số hạn chế đối với các giao dịch tài chính với các tổ chức nhà nước Syria. Tuy nhiên, các biện pháp này không áp dụng với Nga hoặc Iran, cho thấy Syria có thể đang đứng trước ngã ba đường trong việc lựa chọn đối tác chiến lược.
Tác động đến thị trường vũ khí Nga
Nga từ lâu đã là nhà cung cấp vũ khí chính cho Syria, đặc biệt là sau can thiệp quân sự năm 2015. Moskva đã cung cấp cho Damascus nhiều hệ thống vũ khí tiên tiến, bao gồm hệ thống phòng không và tên lửa. Tuy nhiên, tình hình hiện tại đặt ra nhiều thách thức cho tương lai của các thỏa thuận vũ khí này.
Việc thanh toán chậm trễ và sự không chắc chắn về cam kết của chính quyền mới ở Syria có thể buộc Nga phải xem xét lại các điều khoản hợp đồng vũ khí hoặc thậm chí đình chỉ việc giao hàng. Nếu Syria tiếp tục xu hướng đa dạng hóa đối tác và tăng cường quan hệ với phương Tây, điều này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến vị thế độc quyền của Nga trong thị trường vũ khí Syria.
Trước bối cảnh đó, tương lai của mối quan hệ Nga-Syria, đặc biệt là trong lĩnh vực vũ khí, vẫn còn nhiều bất định. Nga đang đứng trước lựa chọn khó khăn giữa việc duy trì ảnh hưởng chiến lược tại Syria và đối mặt với thực tế mới về chính trị và kinh tế. Việc mất đi thị trường vũ khí Syria không chỉ ảnh hưởng đến doanh thu mà còn có thể làm suy yếu vị thế của Nga tại Trung Đông.
Trong khi đó, Syria dường như đang cân nhắc khả năng đa dạng hóa nguồn cung vũ khí và công nghệ quân sự, điều này có thể dẫn đến sự kết thúc của thời kỳ độc quyền của Nga trên thị trường vũ khí Syria. Tuy nhiên, quyết định cuối cùng sẽ phụ thuộc vào cách các bên cân bằng giữa lợi ích chiến lược và thực tế địa chính trị đang thay đổi nhanh chóng trong khu vực.