Theo Thanh tra Bộ Văn hóa, Thể thao & Du lịch, dù đã có những biện pháp mạnh với những vi phạm bản quyền phần mềm trong suốt thời gian qua, nhưng đến những tháng cuối năm này, kết quả thanh tra bản quyền phần mềm vẫn phát hiện những vụ vi phạm lớn. "Tuy không phải là dấu hiệu "nhờn thuốc", nhưng xem ra ý thức của các doanh nghiệp trong việc thực thi bản quyền phần mềm vẫn còn chưa cao", đại diện Thanh tra Bộ cho biết.
Kiểm tra tại Công ty TNHH Avi Shop |
Theo đó, vào tháng 11/2012 vừa qua, khi tiến hành thanh tra, kiểm tra tại TP Hồ Chí Minh và Hà Nội, các cơ quan chức năng đã tiến hành kiểm tra một loạt các cửa hàng máy tính như Siêu thị EBEST, (một chi nhánh thuộc Công ty TNHH Thiên Thuận Tường), Công ty TNHH Long Bình, Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Viễn thông Tin học T.N.B (Cửa hàng Quang Thông) và Công ty TNHH Lê Chân Tín (TP.HCM) và Công ty TNHH Thương mại Tiên Tiến (Avi Shop) - Hà Nội.
Tại các đơn vị này, các cơ quan chức năng đã phát hiện ra một số các máy tính bày bán tại đây mang nhãn hiệu Dell, Lenovo, Acer, Asus cài đặt phần mềm không bản quyền, trong đó phổ biến là phiên bản Windows 7 Ultimate, Microsoft Office Enterprise 2007; Office professional Plus 2010; Office Enterprise 2007 và Microsoft Office Professional Plus 2007.
"Đây là các sản phẩm đã được bảo hộ về quyền tác giả và bất kỳ hành động cài đặt các phiên bản phần mềm không có bản quyền các sản phẩm này đều vi phạm nghiêm trọng luật sở hữu trí tuệ do Nhà nước đề ra. Đồng thời, hành động này đã xâm phạm đến quyền lợi chính đáng của không chỉ nhà sản xuất mà còn cả người tiêu dùng. Chúng tôi đã tiến hành lập biên bản, xử phạt, đồng thời yêu cầu các đơn vị này liên hệ với các chủ sở hữu để mua bản quyền các phần mềm này", đại diện Thanh tra Bộ cho biết.
Theo một đại diện của Cục Bản quyền tác giả, tình trạng vi phạm bản quyền tại Việt Nam diễn ra mạnh nhất trong lĩnh vực kỹ thuật số, chương trình máy tính, do đặc thù phần mềm không phải là sản phẩm hữu hình và những người vi phạm cho rằng có thể thoát tội dễ dàng. Đồng thời, ý thức và nhận thức của người sử dụng về những rủi ro tiềm ẩn rất nguy hiểm khi sử dụng các phầm mềm “lậu” cũng như quyền lợi của chính mình khi sử dụng phần mềm có bản quyền là chưa cao. "Việc vi phạm bản quyền tại Việt Nam hiện khá công khai trong một số lĩnh vực.
Một ví dụ điển hình như trong lĩnh vực âm nhạc khi người sử dụng Internet có thể dễ dàng tải xuống rất nhiều bài hát, album cả cũ lẫn mới của cả ca sỹ trong nước và nước ngoài, với chất lượng cao, chỉ trong vài chục giây và không mất đồng phí nào. Các website cung cấp dịch vụ âm nhạc trực tuyến công khai kinh doanh các sản phẩm âm nhạc khi không hề có sự đồng ý của tác giả, xâm phạm mọi quyền sở hữu trí tuệ và thu lợi bất chính những khoản lợi nhuận khổng lồ.
Sau một thời gian dài đấu tranh, hội nhạc sĩ và các tác giả đã buộc các trang cung cấp dịch vụ âm nhạc trực tuyến phải thu phí bản quyền đối với người tiêu dùng tải nhạc về máy, nhưng kết quả ban đầu vô cùng èo uột khi chỉ có hơn 20 triệu đồng tiền tác quyền được thu về trong hơn một tháng triển khai thực hiện (từ 1/11/2012) trong khi thống kê cho thấy vẫn có hàng triệu lượt nghe trực tuyến và tải nhạc về", đại diện này cho biết. Cũng theo ông này, trong vấn đề bản quyền phầm mềm, tuy chưa có thống kê chính thức nhưng các chuyên gia cho rằng, tình hình thậm chí còn tệ hơn.
Ông Đào Anh Tuấn, chuyên gia tư vấn của Liên minh phần mềm doanh nghiệp (Business Software Alliance Vietnam) cảnh báo: “Sử dụng các chương trình máy tính bất hợp pháp có thể khiến máy tính bị nhiễm virút và các phần mềm nguy hiểm. Một nghiên cứu độc lập mới đây đã chỉ ra rằng tại Việt Nam, 100% các máy tính đã cài đặt hệ điều hành từ đĩa CD không bản quyền giá rẻ bày bán công khai trên thị trường đều có những lỗ hổng bảo mật nghiêm trọng. Bản thân các đĩa CD cài đặt không bản quyền này cũng chứa rất nhiều mã độc hại và có khả năng phá hoại các thiết bị, dẫn đến việc bị ăn cắp thông tin ổ cứng hoặc mất toàn bộ dữ liệu. Với các khách hàng doanh nghiệp, việc sử dụng các phầm mềm không bản quyền sẽ dẫn đến những lệnh phạt về mặt kinh tế, mất đi tính cạnh tranh”.
Từ thực tế hiện nay, có thể thấy câu chuyện về việc xử lý việc vi phạm bản quyền phần mềm vẫn còn là một cuộc chiến dài cần có sự chung tay của nhà sản xuất, các nhà phân phối, khách hàng và đặc biệt là các cơ quan chức năng quản lý. Tuy nhiên, dù dài tới đâu thì cuộc chiến này vẫn sẽ tiếp tục, bởi đã đến lúc, Việt Nam không thể nói không với bản quyền phần mềm.
T.Anh