Các bị cáo tại phiên xét xử.
Ba bị cáo bị đưa ra xét xử gồm: Trần Minh Mẫn (sinh năm 1970); Phan Văn Triển (sinh năm 1973) và Lê Phong Hòa (sinh năm 1976), cùng ngụ tại thành phố Phan Rang - Tháp Chàm. Trước đó, Tòa án nhân dân thành phố Phan Rang - Tháp Chàm đã hai lần hoãn phiên xét xử vì đại diện hợp pháp của bị hại, những người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan vắng mặt tại phiên tòa.
Theo cáo trạng, sáng 30/9/2020, ông Nguyễn Văn Mộc, Chánh Thanh tra Giao thông (Sở Giao thông Vận tải tỉnh Ninh Thuận) phát hiện xe tải biển kiểm soát 81C-105.70 đang đỗ trong khuôn viên một cây xăng thuộc xã Thành Hải, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm có dấu hiệu vi phạm tải trọng nhưng không xác định được người điều khiển. Ông Mộc đã thông báo cho cán bộ thanh tra giao thông theo dõi.
Khoảng 16 giờ 30 cùng ngày, ông Nguyễn Văn Mộc chỉ đạo và đoàn kiểm tra được thành lập gồm các thanh tra viên: Trần Minh Mẫn, Phan Văn Triển, Lê Phong Hòa theo dõi xe tải trên.
Đến 18 giờ 30 cùng ngày, Tổ kiểm tra phát hiện lái xe Nguyễn Văn Anh (sinh năm 1988, ngụ tỉnh Đắk Lắk) điều khiển chiếc xe tải lưu thông trên Quốc lộ 1A theo hướng Bắc - Nam nên bám theo để yêu cầu dừng xe kiểm tra. Khoảng 20 phút sau khi đc yêu cầu, tài xế xe tải vẫn chưa xuất trình giấy tờ và Tổ kiểm tra không lập biên bản làm việc hay biên bản vi phạm (xe tải đã tấp vào lề phải đường và dừng cách đuôi sau xe ô tô của lực lượng Thanh tra giao thông khoảng 3 - 4 mét, mở đèn cảnh báo phía trước và phía sau xe).
Cùng lúc này, anh Võ Huỳnh Đức (sinh năm 1999, trú huyện Thuận Bắc) điều khiển xe mô tô lưu thông cùng hướng khi đến cầu Thành Hải (xã Thành Hải, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm) thì tông vào đuôi sau bên trái của xe ô tô tải trên khiến anh Đức bị thương nặng và tử vong trong quá trình cấp cứu tại bệnh viện.
Ngày 7/9/2021, Hội đồng xét xử sơ thẩm Tòa án nhân dân thành phố Phan Rang - Tháp Chàm xét xử sơ thẩm (lần 1) tuyên phạt các bị cáo: Trần Minh Mẫn và Lê Phong Hòa cùng mức án 7 tháng 23 ngày tù, Phan Văn Triển 7 tháng 4 ngày tù cùng về tội "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng". Thời gian phạt tù bằng thời gian tạm giam nên các bị cáo được trả tự do ngay tại phiên tòa.
Sau phiên xét xử sơ thẩm, ông Trần Minh Mẫn và Phan Văn Triển cho rằng bản thân không có tội nên làm đơn kháng cáo lên tòa phúc thẩm. Ngày 24/2/2022, Hội đồng xét xử phúc thẩm Tòa án nhân dân tỉnh Ninh Thuận có quyết định hủy bản án hình sự sơ thẩm của Tòa án nhân dân thành phố Phan Rang - Tháp Chàm; đồng thời chuyển hồ sơ cho Viện Kiểm sát nhân dân thành phố Phan Rang - Tháp Chàm để điều tra làm rõ một số nội dung, tình tiết, chứng cứ trong vụ án.
Ngày 20/6/2022, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an thành phố Phan Rang - Tháp Chàm phối hợp với Viện Kiểm sát nhân dân cùng cấp đã thực nghiệm lại hiện trường vụ án. Đến ngày 30/9/2022, Viện Kiểm sát nhân dân thành phố Phan Rang - Tháp Chàm ban hành Cáo trạng kết luận nguyên nhân dẫn đến vụ tai nạn giao thông trên là do trong quá trình dừng xe để kiểm tra tải trọng, Tổ kiểm tra đã thiếu trách nhiệm dẫn đến việc hướng dẫn xe ô tô tải đỗ khi một phần đuôi sau xe tải nằm trên cầu Thành Hải. Đồng thời, không đặt biển báo hiệu nguy hiểm ở trước và sau xe, không có biện pháp nào khác cảnh báo cho phương tiện lưu thông phía sau xe ô tô tải biết có phương tiện đang dừng ở phía trước. Tại thời điểm xảy ra tai nạn, trời mưa to, tầm nhìn hạn chế, do đó hành vi của Tổ kiểm tra là thiếu trách nhiệm dẫn đến vụ tai nạn giao thông làm anh Đức tử vong nên phải chịu trách nhiệm hình sự về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.
Tại phiên xét xử sơ thẩm lần này, để đảm bảo tính khách quan, Hội đồng xét xử đã tách riêng từng bị cáo để xét hỏi. Trong quá trình điều tra và tại phiên tòa, các bị cáo Mẫn và Triển đều cho rằng đã làm đúng chức trách nhiệm vụ được giao, làm đúng quy định pháp luật và không phạm lỗi trong vụ án. Luật sư bào chữa cho hai bị cáo không công nhận cáo trạng truy tố và cho rằng hành vi các bị cáo không cấu thành trách nhiệm hình sự, đề nghị Hội đồng xét xử tuyên các bị cáo vô tội.
Đối với tài xế xe tải Nguyễn Văn Anh, trả lời Hội đồng xét xử, tài xế thừa nhận xe chở quá tải và đã bị cơ quan chức năng xử phạt hành chính theo quy định. Tài xế này cho biết đã canh trời mưa để tránh lực lượng Thanh tra giao thông nhưng khi lên cầu Thành Hải thì phát hiện tổ công tác vượt lên và ra hiệu lệnh dừng phương tiện. Quá trình điều tra xác định, hành vi của tài xế xe tải Nguyễn Văn Anh không có lỗi trong vụ tai nạn giao thông nói trên do trong quá trình điều khiển xe lưu thông trên đường, tài xế đã dừng, đỗ xe theo hiệu lệnh, hướng dẫn của lực lượng Thanh tra giao thông. Việc tài xế không xuất trình giấy tờ xe cho Tổ kiểm tra, nhưng Tổ kiểm tra chưa thể hiện bằng biên bản nên không có cơ sở đề nghị xử lý.
Sau vụ tai nạn, tài xế xe tải Nguyễn Văn Anh đã hỗ trợ 50 triệu đồng, các bị can Trần Minh Mẫn, Phan Văn Triển và Lê Phong Hòa đã bồi thường với tổng số tiền 150 triệu đồng cho gia đình nạn nhân. Về phía gia đình nạn nhân cũng đã có đơn xin miễn truy cứu trách nhiệm hình sự cho các bị can.
Sau hơn 1 ngày xét xử và nghị án, Hội đồng xét xử tòa án nhân dân Thành phố Phan Rang - Tháp Chàm nhận định, các bị cáo đều là thanh tra viên đang thực hiện nhiệm vụ tuần tra xử lý tải trọng phương tiện để phát hiện, ngăn chặn xe chở quá tải nhằm bảo vệ công trình đường bộ.
Hội đồng xét xử cũng xác định vai trò của từng bị cáo; cụ thể đối với bị cáo Mẫn là thành viên trong Tổ Thanh tra giao thông chịu trách nhiệm khi chưa yêu cầu tài xế đỗ xe vào vị trí phù hợp và an toàn khi thực hiện kiểm tra, không thực hiện các biện pháp cảnh báo nguy hiểm cho các phương tiện lưu thông trước và sau ô tô nên chịu trách nhiệm cao nhất. Bị cáo Triển đã không chú ý quan sát trong khi tham dự cùng lúc với bị cáo Hòa thao tác hướng dẫn dừng xe tải đỗ vào lề đường khi một phần đuôi sau xe tải còn nằm trên cầu Thành Hải, không biết đỗ xe như vậy là nguy hiểm và bị cấm nên chịu trách nhiệm cao hơn bị cáo Hòa. Bị cáo Hòa là người trực tiếp lái xe của Thanh tra giao thông, sử dụng đèn tín hiệu định hướng trên xe hướng dẫn xe tải nên vai trò nhẹ hơn hai bị cáo Mẫn và Triển.
Dựa trên các tình tiết, chứng cứ, lời khai của các bị cáo, nhân chứng cũng như phiên đối chất của đại diện Viện Kiểm sát với luật sư, căn cứ vào các quy định của pháp luật về Thanh tra giao thông, Luật Giao thông đường bộ, Hội đồng xét xử kết luận cơ quan tố tụng truy tố tội danh “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” đối với các bị cáo là hoàn toàn có cơ sở. Hội đồng xét xử xét thấy các bị cáo là Thanh tra giao thông đã thiếu trách nhiệm trong thực thi nhiệm vụ nhưng không nhất thiết phải cách ly ra khỏi xã hội.
Hội đồng xét xử đã tuyên phạt các bị cáo Trần Minh Mẫn 30 tháng cải tạo không giam giữ, bị cáo Phan Văn Triển 28 tháng cải tạo không giam giữ, bị cáo Lê Phong Hòa 25 tháng cải tạo không giam giữ. Các bị cáo được khấu trừ thời gian đã bị tam giam trước đó. Đồng thời, cấm các bị cáo đảm nhiệm ngạch Thanh tra viên thanh tra giao thông trong thời hạn từ 1 đến 2 năm kể từ ngày bản án có hiệu lực pháp luật.