Trước đó, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Bộ Công an đã khởi tố và ban hành kết luận điều tra vụ án "vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng; vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí" xảy ra tại Công ty cổ phần Tập đoàn Yên Khánh, Tổng Công ty Cửu Long và các đơn vị có liên quan trong việc đấu thầu và thu phí tuyến cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh - Trung Lương.
Các phương tiện lưu thông qua trạm thu phí đường cao tốc TP.Hồ Chí Minh - Trung Lương. Ảnh minh họa: Hoàng Hải/TTXVN.
Bị can Đinh La Thăng giữ vai trò chủ mưu, cầm đầu
Trong vụ án này, bị can Đinh La Thăng được xác định có vai trò chủ mưu, cầm đầu.
Theo cáo trạng, dự án đường cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh - Trung Lương được hình thành từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước, do vậy, việc bán quyền thu phí là bán tài sản Nhà nước. Bộ Giao thông Vận tải được Thủ tướng giao là đơn vị chủ trì xây dựng đề án bán quyền thu phí, thực hiện chuyển giao quyền thu phí để hoàn trả ngân sách Nhà nước đã đầu tư cho dự án.
Tuy nhiên, khi triển khai thực hiện, bị can Đinh La Thăng, khi đó là Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải, xuất phát từ động cơ cá nhân, thông qua mối quan hệ quen biết từ trước, đã điện thoại cho Dương Tuấn Minh, Tổng Giám đốc Tổng công ty Đầu tư phát triển và Quản lý dự án hạ tầng giao thông Cửu Long và có những chỉ đạo "bất thường".
Bị can Đinh La Thăng đã giới thiệu, đưa bị can Đinh Ngọc Hệ vào tiếp cận đề án, sau đó tạo điều kiện cho Công ty của Đinh Ngọc Hệ trúng đấu giá quyền thu phí cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh - Trung Lương.
Theo cáo trạng, bị can Đinh Ngọc Hệ đã lợi dụng mối quan hệ trên để xây dựng hồ sơ gian dối tham gia mua đấu giá quyền thu phí. Sau khi trúng đấu giá, bị can này tiếp tục thực hiện các hành vi gian dối nhằm chiếm đoạt tài sản Nhà nước.
Bị can Đinh La Thăng nắm rõ các quy định pháp luật về quản lý tài sản nhà nước và chuyển giao quyền thu phí, nhận thức rõ đây là tài sản đặc thù có giá trị đặc biệt lớn, cần tìm kiếm đối tác có năng lực tài chính để tối ưu hóa việc bán quyền thu phí. Bị can chỉ đạo để cho Công ty của Đinh Ngọc Hệ là công ty đang kinh doanh thua lỗ, không có năng lực tài chính mua quyền thu phí.
Quá trình thực hiện, bị can Đinh La Thăng biết toàn bộ hoạt động triển khai đề án, kết quả bán đấu giá được thực hiện không đúng quy định pháp luật để cho Công ty Yên Khánh của bị can Đinh Ngọc Hệ trúng đấu giá, phù hợp với giới thiệu ban đầu của Đinh La Thăng.
Ngoài ra, Viện kiểm sát cáo buộc bị can Đinh La Thăng phải chịu trách nhiệm chính về toàn bộ sai phạm của các cán bộ tại Bộ Giao thông Vận tải trong việc tổ chức bán đấu giá quyền thu phí đường cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh - Trung Lương cho công ty của Đinh Ngọc Hệ, gây hậu quả thất thoát cho Nhà nước hơn 725 tỷ đồng.
Hành vi của Đinh La Thăng cấu thành tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát lãng phí". Bị can Đinh La Thăng đã tạo điều kiện, tiền đề cho Đinh Ngọc Hệ chiếm đoạt tài sản, gây thất thoát tài sản Nhà nước nên phải chịu trách nhiệm chính trong vụ án.
Đinh Ngọc Hệ chiếm đoạt hơn 725 tỷ đồng
Cũng theo cáo trạng, cựu Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Hồng Trường biết Đinh Ngọc Hệ có mối quan hệ với Đinh La Thăng, xuất phát từ động cơ nể nang trong quan hệ cấp trên với cấp dưới nên đã có hành vi sai phạm trong việc chỉ đạo cho đơn vị trúng thầu nộp tiền làm 3 lần trái quy định pháp luật.
Bị can Nguyễn Hồng Trường bị xác định đã ký quyết định phê duyệt giá khởi điểm bán đấu giá quyền thu phí, nhưng không thông qua hội đồng xác định giá hoặc thuê tổ chức thẩm định giá. Bị can Nguyễn Hồng Trường cũng ký quyết định cho phép Hội đồng bán chỉ định khi chỉ có một người tham gia đấu giá và trả giá bằng giá khởi điểm. Đáng chú ý, bị can Nguyễn Hồng Trường còn ký văn bản thông báo Công ty Yên Khánh và Công ty Khánh An của Đinh Ngọc Hệ đủ điều kiện tham gia đấu giá, từ đó dẫn đến hậu quả những công ty này không đủ năng lực nhưng vẫn được tham gia đấu giá và trúng đấu giá.
Hành vi của Nguyễn Hồng Trường vi phạm quy định pháp luật, gây thiệt hại tài sản cho Nhà nước.
Bị can Đinh Ngọc Hệ với mục đích chiếm đoạt quyền thu phí nên ngay từ đầu đã có thủ đoạn gian dối, chỉ đạo nhân viên làm giả báo cáo từ lỗ thành lãi và làm giả xác nhận của đơn vị kiểm toán trong báo cáo tài chính năm 2001, 2002. Từ đó, công ty của Đinh Ngọc Hệ đủ điều kiện tham gia đấu giá, mặc dù tình hình kinh doanh đang thua lỗ.
Sau khi trúng đấu giá, do không có năng lực tài chính để trả theo hợp đồng, Đinh Ngọc Hệ đã kéo dài thời gian thanh toán tiền mua quyền thu phí. Quá trình thu phí, bị can Đinh Ngọc Hệ tiếp tục có hành vi gian dối, chỉ đạo mua và sử dụng phần mềm của Công ty Xuân Phi che giấu doanh thu, báo cáo không đúng thực tế.
Từ các hành vi gian dối này, bị can Đinh Ngọc Hệ với sự giúp sức của đồng phạm chiếm đoạt hơn 725 tỷ đồng của Nhà nước.