Nạn khai thác gỗ nghiến trái phép ở xã Phìn Hồ, huyện Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu diễn ra từ nhiều năm, kể cả những cánh rừng phòng hộ, gây bức xúc trong dân, ảnh hưởng đến môi trường.
Những bìa gỗ "lâm tặc" để lại, phần gỗ giá trị đã vận chuyển đi tiêu thụ.
Khu vực rừng phòng hộ thuộc bản Séo Lèng 2 ở xã Phìn Hồ, huyện Sìn Hồ nhiều cây gỗ nghiến lớn hàng trăm năm tuổi bị tàn phá tan hoang. Tại hiện trường, những gốc gỗ nghiến có đường kính hơn một người ôm đã trơ trụi. Ngọn cây nằm ngổn ngang, thân gỗ giá trị đã được “lâm tặc” vận chuyển đi bán thu lợi.
Nạn phá rừng nghiến diễn ra nhiều năm
Gỗ nghiến thuộc nhóm IIA là loài thực vật rừng quý hiếm, nguy cấp cần được bảo vệ. Chính vì sự quý hiếm và có giá trị kinh tế cao nên cây nghiến luôn trở thành mục tiêu tấn công của các đối tượng “lâm tặc”.
Khu vực khai thác gỗ nghiến trái phép ở xã Phìn Hồ, huyện Sìn Hồ nằm sâu trong rừng phòng hộ, thuộc địa phận bản Séo Lèng 2.
Từ đường tỉnh lộ 128, men theo đường mòn do người dân tự mở vào rừng có biển báo khu vực chi trả dịch vụ môi trường rừng xã Phìn Hồ ghi rõ: “Cấm chặt phá rừng, khai thác gỗ, củi trái phép, lấn, chiếm đất rừng”. Vừa đi người dẫn đường cho biết, đây mới là cửa rừng, phải đi bộ xa nữa mới tiếp cận được vị trí “lâm tặc” cưa hạ gỗ.
50 phút vượt dốc núi cheo leo hiểm trở, đá tai mèo sắc nhọn mới tiếp cận được khu vực “lâm tặc” chặt phá gỗ rừng. Tại đây, rất bất ngờ, cảnh tượng nhiều cây gỗ nghiến có đường kính từ 50cm trở lên bị “lâm tặc” đốn hạ, nằm ngổn ngang trong rừng. Vỏ can xăng, vỏ chai nhựa vẫn sót lại trên bãi mùn cưa vương vãi. Xen lẫn với những gốc cũ bị đốn hạ trước kia mà kiểm lâm đã đánh số là những gốc có vết cưa mới, thân cây bị xẻ thành nhiều khúc. Có cây mới bị “lâm tặc” đốn hạ chưa kịp xẻ lấy thành phẩm, họ vạch dấu nhân trên thân cây khẳng định chủ quyền không được ai xâm phạm.
Ra gần đến cửa rừng, tại bãi trâu bản Séo Lèng 2, một bãi cưa xẻ của “lâm tặc”. Trên bãi, cây gỗ nghiến đường kính khoảng 40cm vừa bị đốn hạ, 2 khúc gỗ dài khoảng 2,5m, đường kính 3 người ôm đang xẻ dở nham nhở, màu gỗ đỏ au. Nếu tính tuổi đời, thân gỗ này phải gần nghìn tuổi.
Tại chợ ngã 3 Séo Lèng, dò hỏi những người bán hàng để mua thớt gỗ nghiến về dùng, người phụ nữ bán hàng nói nhỏ “dạo này làm gắt lắm, không ai dám bán công khai nữa, sang nhà bên kia hỏi kín sẽ có”. Làm theo chỉ dẫn, chúng tôi đến nhà bên hỏi mua thớt nghiến về dùng, thấy người lạ, chủ hộ trả lời không có.
Theo người dân ở bản Séo Lèng 2, xã Phìn Hồ, huyện Sìn Hồ (Lai Châu), nạn phá rừng nghiến ở đây diễn ra trong nhiều năm, người dân đã phản ánh với chính quyền nhưng không xử lý dứt điểm. Thời gian qua, lực lượng công an đã quyết liệt vào cuộc điều tra, xử lý và truy tố nhiều đối tượng khai thác rừng trái phép.
Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Sìn Hồ, Trần Công Trung cho biết, thực trạng phá rừng trên địa bàn xã Phìn Hồ diễn ra trong thời gian dài. Tại đây, một số diện tích rừng có gỗ nghiến to, các đối tượng “đầu nậu” lợi dụng sự thiếu hiểu biết và cuộc sống khó khăn của người dân đã thuê họ vào rừng cắt hạ, biến thành thớt, sau đó thu gom tại một địa điểm để vận chuyển đi tiêu thụ.
Báo cáo của Hạt Kiểm lâm huyện Sìn Hồ, giai đoạn 2020 - 2023, lực lượng chức năng phát hiện, xử lý 56 vụ vi phạm lâm nghiệp tại xã Phìn Hồ với trên 46,2m3 gỗ, riêng gỗ loại IIA gỗ quý hiếm hơn 23m3, còn lại là gỗ thông thường. Trong đó, năm 2020 có 26 vụ, năm 2021 có 11 vụ, năm 2022 có 16 vụ và năm 2023 có 3 vụ.
Xót xa nhìn rừng bị tàn phá
Một thân gỗ nghiến lớn đang bị "lâm tặc" xẻ dở tại bãi trâu thuộc bản Séo Lèng 2, xã Phìn Hồ, huyện Sìn Hồ (Lai Châu).
Chứng kiến nhiều cây gỗ nghiến bị “lâm tặc” đốn hạ đưa đi bán, người dân trong bản không khỏi xót xa, nhưng không dám lên tiếng vì đối tượng khai thác rừng trái phép rất hung hãn, nguy hiểm. Rừng nghiến sinh tồn hàng trăm năm đang bị chặt phá tan hoang, ảnh hưởng đến chất lượng rừng, môi trường. Khi được hỏi về việc khai thác gỗ nghiến trái phép, nhiều người dân rất bức xúc.
Ông H.A.H người dân ở bản Séo Lèng 2, xã Phìn Hồ bức xúc chia sẻ: Trước đây, những cánh rừng xung quanh bản đều xanh tốt, cây cối um tùm. Đặc biệt, khu vực này rất phù hợp với cây gỗ nghiến phát triển. Hầu hết gỗ nghiến có đường kính từ 50 - 80cm. Thế nhưng, từ nhiều năm nay, các cây gỗ nghiến bị kẻ xấu chặt hạ gần hết. Nhìn rừng bị tàn phá, rất xót xa.
Ông H.A.D, ở bản Séo Lèng 2 bộc bạch, những cây gỗ nghiến phải trải qua hàng trăm năm tuổi mới có được gốc to như vậy. “Bọn chúng” ngang nhiên đốn hạ. Dân bản nhiều lần phản ánh lên chính quyền nhưng đâu lại vào đó, tình trạng khai thác gỗ vẫn diễn ra khiến người dân rất bức xúc.
Trao đổi về việc rừng nghiến trên địa bàn bị “lâm tặc” chặt phá, lãnh đạo UBND xã Phìn Hồ vẫn khẳng định, năm nay, trên địa bàn xã ổn định, không có vấn đề gì. Xã thường xuyên tăng cường tuần tra, kiểm tra. Qua công tác kiểm tra, có một số cây bị chặt hạ từ lâu chỉ còn cành nên bà con tận dụng, chứ không có tình trạng phá rừng.
Khi chúng tôi đưa ra những hình ảnh cây mới bị đốn hạ, Phó Chủ tịch UBND xã Phìn Hồ (Sìn Hồ) Giàng A Pềnh nói: “Họ ở trong tối, mình ở sáng khi đi tuần tra về họ ở trong rừng cưa nên chính quyền không biết được có hay không có việc khai thác gỗ trái phép”.
Ông Vũ Văn Cương, Phó Chủ tịch UBND huyện Sìn Hồ cho hay, công tác quản lý bảo vệ rừng luôn được cấp ủy chính quyền quan tâm tập trung lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, đặc biệt tại các xã có điểm nóng về vi phạm lâm nghiệp, nhất là ở xã Phìn Hồ. Các lực lượng bảo vệ rừng và chính quyền cơ sở có trách nhiệm tích cực, luôn túc trực tuần tra kiểm tra.
Tuy nhiên, vẫn có vụ việc vi phạm lâm nghiệp xảy ra trên địa bàn. Nguyên nhân do địa bàn hiểm trở, đi lại khó khăn, có nhiều tuyến đường giao thông gây cản trở việc tuần tra canh gác ngăn chặn. Mặt khác, vai trò của cơ sở chưa sâu sát dẫn đến kẻ xấu lợi dụng, vi phạm pháp luật. Ngay sau khi nhận được thông tin phản ánh, huyện sẽ cho lực lượng đi kiểm tra xác minh sự việc để có hướng xử lý đảm bảo nghiêm minh theo quy định pháp luật.
Theo Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Lai Châu, tội hủy hoại rừng như chặt phá rừng trái phép hoặc có hành vi khác xâm phạm nghiêm trọng đến môi trường sinh thái, gây ra hậu quả nghiêm trọng cho đời sống xã hội là hành vi vi phạm pháp luật sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định.
Bài cuối: Tăng cường quản lý, giữ rừng