Các nhà phân tích cho rằng làn sóng phẫn nộ của người dân Ápganixtan sau vụ đốt kinh Koran ở một căn cứ quân sự của Mỹ đang đẩy mối quan hệ giữa Ápganixtan và các đồng minh phương Tây vào thời kỳ tồi tệ nhất. Các cuộc biểu tình bạo động đã diễn ra nhiều ngày nay ở Ápganixtan, còn các lực lượng an ninh Ápganixtan thì chĩa súng vào binh lính Mỹ. Người biểu tình giận dữ tấn công các mục tiêu phương Tây, và NATO đã phải rút tất cả cố vấn của mình ra khỏi các bộ thuộc chính phủ Ápganixtan.
|
Một người Ápganixtan bị thương trong cuộc biểu tình ngày 25/2 phản đối vụ đốt kinh Koran ở Mihtarlam, thủ phủ tỉnh Laghman, phía Đông thủ đô Cabun. |
Bà Martine van Bijlert, thuộc Mạng lưới các nhà phân tích Ápganixtan, cho biết "tình hình chưa bao giờ tồi tệ như hiện nay, và đây có thể là một bước ngoặt" trong sứ mệnh kéo dài 10 năm qua của phương Tây tại quốc gia bị chiến tranh tàn phá này. Trao đổi với AFP, bà nói: "Rất có khả năng niềm tin (giữa hai nước) sẽ bị xói mòn một cách nghiêm trọng. Điều đó thực sự phụ thuộc vào việc liệu tình hình sẽ trầm trọng hơn hay cả hai bên sẽ nắm bắt được cơ hội để cứu vãn tình thế".
Trong bối cảnh cuộc khủng hoảng đang leo thang, điều khiến người ta lo ngại nhất là tương lai của Ápganixtan khi các lực lượng NATO do Mỹ đứng đầu kết thúc các chiến dịch trong cuộc chiến chống lại lực lượng nổi dậy Taliban vào năm 2014, và trao trách nhiệm an ninh cho Chính phủ Ápganixtan. Candace Rondeaux, thuộc Nhóm phân tích Khủng hoảng Quốc tế, nói: "Tình hình hiện rất gay go, mọi người vô cùng lo lắng về việc chuyển giao quyền lực vào năm 2014 và điều đó làm gia tăng các vụ xung đột bạo lực trên khắp cả nước. Các mối quan hệ đang thay đổi một cách mạnh mẽ. Đôi lúc có thể nhận thấy rõ cảm giác lo lắng, tức giận, oán hờn của người dân ngày càng gia tăng và chỉ cần một sự kiện nổi bật, ví dụ như vụ đốt kinh Koran, cũng có thể làm bùng nổ sự tức giận của người dân".
Mỹ đã nhanh chóng lên án vụ đốt cuốn sách linh thiêng của người Hồi giáo tại căn cứ Bagram, phía bắc Cabun. Tổng thống Mỹ Barack Obama đã lên tiếng xin lỗi người dân Ápganixtan về "sai lầm" này, đồng thời cam kết sẽ trừng phạt kẻ gây ra vụ đốt kinh Koran nêu trên. Tuy nhiên, những người Ápganixtan phẫn nộ đã đổ xuống đường và cố tấn công các căn cứ của Pháp, Na Uy, Liên hợp quốc và Mỹ, đồng thời hô to "người Mỹ chết đi" sau khi Taliban cổ vũ các tay súng của mình giết hại các binh lính nước ngoài để trả đũa vụ đốt kinh Koran. Ít nhất đã có 30 người thiệt mạng trong các cuộc biểu tình kéo dài 5 ngày qua, trong đó có 2 binh lính Mỹ bị một binh lính Ápganixtan chĩa súng bắn chết trong bối cảnh những người biểu tình tiến gần tới căn cứ của họ ở phía Tây Ápganixtan.
Đỉnh điểm là vụ hai quan chức cấp cao của Mỹ bị bắn chết ngay tại Bộ Nội vụ ở Cabun hôm 25/2, sự việc này đã khiến tư lệnh Mỹ phải rút tất cả cố vấn ra khỏi các bộ thuộc chính phủ Ápganixtan. Lầu Năm Góc nói rằng các vụ giết hại trên là "không thể chấp nhận được" và kêu gọi chính quyền Ápganixtan bảo vệ các lực lượng liên quân, chấm dứt tình trạng bạo lực dữ dội này. Các tình tiết liên quan đến vụ việc vẫn đang được điều tra, song các tay súng Taliban đã lên tiếng khẳng định rằng chính họ đã thực hiện vụ tấn công này, trong khi một nguồn tin từ chính phủ Ápganixtan nói với AFP rằng hai quan chức cấp cao này đã bị một cảnh sát Ápganixtan bắn chết.
Trong khi áp lực tăng cao buộc các chính phủ phương Tây khác phải sớm kết thúc chiến dịch không được lòng dân ở Ápganixtan, ngày càng có nhiều người dân Ápganixtan tỏ ra lo ngại về tương lai của mình. Ông Haroun Mir, nhà phân tích về Ápganixtan, nói: "Chúng tôi cho rằng tình trạng bạo lực sẽ gia tăng cho tới cuối năm 2013 và sau thời điểm đó là vấn đề chuyển giao trách nhiệm an ninh. Do đó, tương lai Ápganixtan vẫn rất bất ổn. Sẽ có một cuộc tranh giành quyền lực một khi phương Tây rút quân. Mọi người đều hiểu rằng nếu thiếu Mỹ, và nhất là thiếu sự hỗ trợ tài chính, Chính phủ Ápganixtan sẽ gặp nhiều khó khăn để có thể trụ vững".
Chính phủ của Tổng thống Hamid Karzai và các lực lượng NATO đã kêu gọi bình tĩnh và kiềm chế, đồng thời bày tỏ lo ngại rằng những kẻ nổi dậy Taliban đang tìm cách lợi dụng làn sóng phản ứng chống Mỹ dữ dội hiện nay.
TTK