Ukraine bộc lộ nhiều điểm yếu sau khi Nga tăng cường tấn công

Tấn công xuyên biên giới

Thị trấn Vovchansk ở vùng phía Bắc Kharkov, được Ukraine giành lại quyền kiểm soát hơn 18 tháng trước, đã hứng chịu hàng loạt cuộc pháo kích và oanh tạc dữ dội từ trên không của Nga vào sáng 10/5 (giờ địa phương). Theo CNN ngày 11/5, Moskva đã tìm ra một cách khác để kéo dài đường ranh giới vốn đã mỏng manh của Ukraine.

Tổng thống Volodymyr Zelensky và các quan chức Ukraine khác nói rằng những nỗ lực của Nga nhằm áp sát thị trấn đã bị chặn lại, nhưng các lực lượng Nga kể từ đó đã tìm cách cắt đứt các tuyến đường bộ với Vovchansk.

Quân đội Nga đã phát động cuộc tấn công cấp tiểu đoàn dọc theo đoạn biên giới dài 60 km ngày 10/5, tuyên bố kiểm soát một số ngôi làng ở nơi được gọi là "vùng xám", sau khi tập trung phần lớn sức mạnh tấn công của họ tính từ đầu năm đến nay.

Tính đến ngày 11/5, quân đội Nga vẫn kiểm soát một số làng biên giới của Ukraine, với các cuộc oanh tạc dữ dội từ trên không tiếp tục diễn ra ở khu vực Vovchansk.

Cuộc tấn công xuyên biên giới là một ví dụ khác về những gì đang xảy ra với Ukraine trong năm nay. Lực lượng của Ukraine bị dàn mỏng và phân tán, hoả lực pháo binh kém hơn nhiều (so với quân Nga), lực lượng phòng không suy yếu và trên hết là thiếu nhân lực. Tình cảnh của phía Ukraine càng trở nên tồi tệ hơn do thời tiết khô dần sau mùa đông ẩm ướt, tạo điều kiện cho các đơn vị cơ giới của Nga cơ động dễ dàng hơn.

Phó Giám đốc Cơ quan Tình báo Quốc phòng Ukraine, Thiếu tướng Vadym Skibitsky, nói với tờ The Economist: “Vấn đề của chúng tôi rất đơn giản: chúng tôi không có vũ khí. Họ (Nga) luôn biết tháng 4 và tháng 5 sẽ là khoảng thời gian khó khăn đối với chúng tôi”. Tình báo Ukraine ước tính rằng bất chấp những tổn thất nhất định kể từ khi xung đột nổ ra, Nga hiện có hơn nửa triệu quân ở Ukraine hoặc ở biên giới nước này. Theo Tướng Skibitsky, Moskva cũng đang “huy động lực lượng dự bị lớn” ở miền Trung nước Nga.

Cuộc tấn công biên giới phía Bắc Ukraine diễn ra sau việc thành lập một đơn vị quân đội mới của Nga có tên là Sever [Phương Bắc]. Chuyên gia George Barros tại Viện Nghiên cứu Chiến tranh có trụ sở ở Mỹ nói với CNN rằng Sever là một “lực lượng tác chiến quan trọng, Nga đã tìm cách huy động 60.000-100.000 quân để tấn công Kharkov và họ sức mạnh chiến đấu tốt”.

Một chỉ huy đơn vị đặc nhiệm của Ukraine đã thừa nhận với CNN vào cuối tuần này: “Đây mới chỉ là sự khởi đầu và quân Nga có động lực để tiến hành các cuộc tấn công tiếp theo”. Trong khi đó, một cựu sĩ quan Ukraine viết về cuộc xung đột đang diễn ra rằng: “Tình trạng thiếu nhân lực buộc Ukraine phải tránh triển khai liên tục các đơn vị lớn dọc biên giới, khi lực lượng pháo binh áp đảo của Nga luôn sẵn sàng tác chiến”.

Một số nhà phân tích dự đoán quân đội Nga sẽ mở rộng các cuộc tấn công xuyên biên giới tới khu vực Sumy, nơi đã chứng kiến ​​các cuộc đột kích của lực lượng đặc biệt Nga trong nhiều tháng.

Lực lượng Sever không thể tấn công và kiểm soát một thành phố có quy mô như Kharkov, vì vậy đó có thể không phải là mục tiêu. Chuyên gia Barros nói rằng thay vào đó, mục đích là để buộc các lực lượng Ukraine phải phân tán từ Donetsk đến khu vực Kharkov. Nga tìm cách “làm mỏng lực lượng Ukraine dọc theo tiền tuyến dài khoảng 1000 km và lộ ra điểm yếu, đặc biệt là ở tỉnh Donetsk, mục tiêu chính của Nga trong năm 2024”, chuyên gia Barros lưu ý.

Cuộc tấn công xuyên biên giới mới nhất cũng có thể làm chệch hướng các đơn vị Ukraine khỏi tuyến phòng thủ Kupiansk, cũng ở khu vực Kharkov, nơi cuộc tấn công của Nga đã bị đình trệ trong nhiều tháng, đồng thời tạo ra một vùng đệm bên trong Ukraine mà Điện Kremlin cho biết họ muốn giảm bớt các cuộc tấn công nhằm các thành phố của Nga như Belgorod.

Tăng nhịp độ tấn công

Những gì đang xảy ra ở Kharkov không chỉ là hoạt động riêng lẻ. Quân đội Ukraine thừa nhận trong tuần này đã có sự gia tăng đột biến về số lượng các cuộc giao chiến (hơn 150 trận chỉ riêng ngày 9/5) trên toàn mặt trận. Trên thực tế, Nga có đủ nhân lực để kéo dãn tuyến phòng thủ của Ukraine thông qua nhiều mũi tấn công cách nhau hàng trăm km, buộc Kiev phải tính toán xem một cuộc tấn công dự kiến ​​vào đầu mùa hè sẽ tập trung vào đâu và khi nào.

Tốc độ tấn công ngày càng gia tăng từ Nga đang làm trầm trọng thêm hai điểm yếu nghiêm trọng của Ukraine: thiếu nhân lực và lực lượng phòng không thưa thớt. Nga đang khai thác cả hai một cách tối đa trước khi làn sóng viện trợ mới của phương Tây có thể giúp ích, dự kiến ít nhất vài tuần nữa và với số lượng lớn.

Chuyên gia Barros nhấn mạnh: “Nhân lực vẫn là một thách thức lớn và Ukraine vốn đang nỗ lực khôi phục các lữ đoàn đã suy yếu hiện có cũng như khoảng 10 lữ đoàn cơ động mới”. Sự chênh lệch về quân số ngày càng trở nên trầm trọng trên khắp các tuyến đầu, mang đến cho các chỉ huy Nga ngày càng nhiều cơ hội để tìm ra điểm yếu của phía Ukranine.

Các nhà phân tích phương Tây cho rằng ở Chasiv Yar, Donetsk chẳng hạn, quân Ukraine có thể bị áp đảo về quân số với tỷ lệ "1 chọi 10", đồng thời phải chịu tình trạng kém ưu thế kéo dài về đạn pháo và hoàn toàn thiếu lực lượng yểm trợ trên không. 

Tổn thất của Ukraine còn trầm trọng hơn do thiếu các vị trí phòng thủ ở phía sau tiền tuyến. Ở Krasnohorivka, các đơn vị Ukraine trong nhiều tháng đã có thể sử dụng các tòa nhà chung cư và một số nhà máy làm cứ điểm phòng thủ. Dần dần chúng đã bị xóa sổ.

Tổng thống Zelensky và những chỉ huy khác của Ukraine đã nói nhiều hơn về “phòng thủ chủ động” – với các hệ thống công sự phòng thủ tốt hơn nhằm ngăn chặn những bước tiến của Nga. Bản thân ông Zelensky đã đi kiểm tra các hệ thống công sự như vậy. Nhưng chúng dường như là quá ít và quá muộn ở những khu vực quan trọng, đặc biệt là ở Donetsk.