Hai nhà lãnh đạo có hòa hợp?
Tổng thống đắc cử Mexico được cho là có nhiều điểm tương đồng với người đồng cấp Mỹ Donald Trump. Ảnh: TTXVN phát
Ngay sau khi nhận được tin tức về chiến thắng của ông López Obrador, Tổng thống Trump đã gửi lời chúc mừng công khai tới vị Tổng thống đắc cử Mexico trên tài khoản Twitter. Tổng thống Trump bày tỏ mong muốn tăng cường hợp tác với nhà lãnh đạo mới của Mexico, đồng thời cho biết có nhiều việc phải làm để mang lại lợi ích cho cả Mỹ và Mexico. Trong bài phát biểu chiến thắng của mình vào ngày 1/7, Tổng thống đắc cử Lopez Obrador cũng nói rằng ông tìm kiếm một mối quan hệ “hữu nghị" và "tôn trọng lẫn nhau" với Mỹ.
Một số chuyên gia phân tích cho rằng Tổng thống đắc cử Mexico có nhiều điểm tương đồng với người đồng cấp Mỹ. Chính vì vậy, quan hệ giữa hai người có thể khá hòa hợp.
Báo Newsweek dẫn lời nhận định của Duncan Wood - Giám đốc Viện Mexico thuộc Trung tâm nghiên cứu Wilson - nói: “Ông Lopez Obrador là một người theo chủ nghĩa dân túy về kinh tế, và điều đó có nghĩa là có nhiều điểm chung với Tổng thống Donald Trump. Ông Lopez Obrador nói về sản xuất thực phẩm, xăng dầu và ô tô ở Mexico. Ông muốn đem lại công việc sản xuất về cho Mexico, điều này rất giống với ông Trump. Ông không thích mọi người không đồng tình với mình, đó cũng là một điểm chung với nhà lãnh đạo Mỹ".
Trong khi một số người coi đây là một sự thay đổi tích cực, song phần lớn giới quan sát lại dự đoán ông Lopez Obrador là một nhà lãnh đạo có xu hướng không nhượng bộ Washington so với những người tiền nhiệm.
Các nhà phê bình lo sợ dưới sự điều hành của Tổng thống Lopez Obrador, mối quan hệ hợp tác Mỹ-Mexico có thể suy giảm một cách mạnh mẽ.
Trong thời gian ông Obrador vận động tranh cử, Tổng thống Trump đã từng gọi người nhập cư Mexico là “những kẻ hiếp dâm”, công bố kế hoạch xây tường biên giới với Mexico và bắt Mexico phải trả chi phí. Phản ứng trước chính sách biên giới, ứng viên cánh tả Lopez Obrador ngày 22/1 tuyên bố sẽ khiến ông Trump “trở về đúng vị trí của mình” nếu đắc cử, đồng thời sẽ bảo vệ quyền của người dân Mexico trước Liên hợp quốc nếu Mỹ kiên quyết xây tường biên giới.
Phản đối mạnh mẽ chính sách “không nhân nhượng” chia rẽ trẻ em khỏi cha mẹ nhập cư bất hợp phát vào Mỹ, Tổng thống đắc cử López Obrador từng gọi người đồng cấp Mỹ là “áp bức, phân biệt chủng tộc và vô nhân đạo”.
Theo báo Newsweek, trong chiến dịch tranh cử, ứng viên López Obrador cam kết sẽ chống lại bất kỳ chính sách nhập cư “đàn áp” nào từ chính quyền Trump. "Với chiến thắng của phong trào chúng tôi, chúng tôi sẽ bảo vệ người nhập cư từ Trung Mỹ, Mexico, và từ khắp nơi trên lục địa ... đó là nhân quyền, chúng tôi sẽ chiến thắng", ông López Obrador phát biểu trước đám đông người ủng hộ ở bang Culiacán tháng trước.
Hiệp định NAFTA bế tắc thêm?
Ông Andrés Manuel López Obrador, đại diện cho liên minh cánh tả “Cùng nhau, chúng ta làm nên lịch sử” đắc cử Tổng thống Mexico nhiệm kỳ 2018-2024. Ảnh: TTXVN phát
Hiện Mexico, Mỹ cùng Canada đang nỗ lực phối hợp để sửa lại Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA) – một bản thỏa thuận ký kết từ năm 1994 mà Tổng thống Trump luôn chỉ trích nặng nề. Trước đó, Tổng thống Trump đã rút Mỹ khỏi Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) vì cho rằng các hiệp định thương mại xuyên quốc gia gây mất công ăn việc làm ở Mỹ.
Kể từ khi ra đời đến năm 2017, NAFTA giúp thương mại giữa Mỹ và Mexico tăng vọt hơn 400%. Theo số liệu của Cục điều tra dân số, giá trị thương mại giữa hai nước láng giềng này năm ngoái đạt tổng cộng 557.03 tỷ USD, đạt mức cao kỷ lục.
Nếu như không còn thỏa thuận NAFTA, nền kinh tế Mexico sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Mỹ là đối tác thương mại lớn nhất của Mexico, với hơn 80% mặt hàng xuất khẩu vận chuyển qua biên giới phía Bắc. Mexico cũng là nước xuất khẩu nông sản lớn nhất sang Mỹ. Dựa trên số liệu của Phòng Đại diện Thương mại Mỹ, chỉ riêng trong năm 2016, Mexico đã xuất khẩu 10,5 tỷ USD trái cây tươi và rau sang Mỹ.
Tổng thống Trump nhiều lần đe dọa xé bỏ thỏa thuận NAFTA nếu như ông không nhận được sự nhượng bộ lớn, đặc biệt đối với ngành công nghiệp ô tô của Mỹ. Ông cũng đe dọa sẽ đánh thuế nặng đối với nhập khẩu thép và nhôm. Điều này sẽ ảnh hưởng đến Mexico và Canada nếu họ không được miễn thuế.
Theo giới phân tích, một khi ông Lopez Obrador lên cầm quyền và can dự vào các cuộc đàm phán NAFTA, mọi thứ có thể phức tạp hơn.
Reggie Thompson, nhà phân tích về Mỹ Latinh tại Viện tình báo địa chính trị Stratfor, cho biết: “Nếu hầu hết các vấn đề đều được giải quyết trước khi ông Lopez Obrador nhậm chức, thì NAFTA không phải là vấn đề lớn. Nhưng nếu các cuộc đàm phán tiếp tục kéo dài đến hết năm 2018, thì ông ấy có thể tìm cách muốn dấu ấn của mình được ghi nhận và từ đó tình hình đàm phán sẽ phức tạp hơn.