Thương chiến với EU, Mỹ sẽ thiệt hại nặng nề hơn đối đầu Trung Quốc

Quy mô thương mại Mỹ-EU và Mỹ-Trung Quốc

Mặc dù đang phải tập trung vào các biện pháp áp thuế với hàng Trung Quốc trong những tháng gần đây, nhưng Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng không quên tỏ ra cứng rắn với cả EU.

Chính quyền của ông sẽ quyết định vào tháng 11 tới đây về việc liệu có áp thuế cao với một trong những ngành quan trọng nhất châu Âu là ô tô hay không. Hiện đã có các mức thuế cao nhằm vào thép và nhôm châu Âu, khiến EU quyết định áp mức thuế 25% với các hàng hóa Mỹ trị giá 2,8 tỷ USD hồi tháng 8/2018.

Châu Âu và Mỹ còn đang tranh cãi liên quan tới hai hãng sản xuất máy bay Airbus và Boeing. 

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng tranh chấp trên diện rộng hơn với châu Âu sẽ gây thiệt hại hơn nhiều so với thương chiến hiện nay của Mỹ với Trung Quốc.

Lãnh đạo Nhóm các nền công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) sắp bàn về vấn đề thương mại toàn cầu tại Hội nghị Thượng đỉnh G7 ở Pháp cuối tuần này.

Ông Florian Hense, một nhà kinh tế thuộc ngân hàng Berenberg (Đức), nhận định: “Vấn đề thương mại EU-Mỹ là quan trọng nhất. Đó là dòng chảy thương mại song phương lớn nhất thế giới. Tính cả xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ thì thương mại song phương Mỹ-EU vượt Mỹ-Trung Quốc trong năm 2018 hơn 70%”.

Các dữ liệu từ Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ cho thấy trong năm 2018, Mỹ nhập khẩu số hàng hóa trị giá 683,9 tỷ USD từ EU và 557,9 tỷ USD từ Trung Quốc. Tuy nhiên, nhìn vào lượng xuất khẩu, con số chênh lệnh khá lớn. Mỹ xuất khẩu lượng hàng trị giá 574,5 tỷ USD sang EU nhưng chỉ xuất lượng hàng trị giá 179,2 tỷ USD sang Trung Quốc. Những con số này bao gồm giá trị cả hàng hóa và dịch vụ.

Ông Hense phân tích: "Năm 2018, Mỹ xuất khẩu sang EU nhiều gấp hơn ba lần sang Trung Quốc và do đó, EU có thể đáp trả Mỹ rất mạnh".

Về phần mình, Cao ủy phụ trách thương mại EU Cecilia Malmstrom cho biết EU không muốn ở trong tình thế phải áp thuế cao với hàng Mỹ nhưng sẽ làm như vậy nếu Mỹ tấn công trước.

Bà Malmstrom từng nói hồi tháng 6/2018: “Nếu Mỹ vi phạm quy tắc thương mại quốc tế mà chúng tôi đã phát triển suốt những năm qua cùng với các đối tác Mỹ, chúng tôi sẽ có phản ứng”.

Từ đó, mỗi lần Mỹ đe dọa áp thêm thuế, EU đã lên danh sách một loạt hàng hóa để cho thấy EU có thể đáp trả Mỹ ra sao.

Kinh tế Mỹ, EU đang khó khăn

Ngoài ra, cả Mỹ và EU đều không thể kham nổi một cuộc chiến thương mại ở giai đoạn này. 

Ông Fredrik Erixon, Giám đốc tổ chức ECIPE, nói: “Chiến tranh thương mại Mỹ-Trung đang bắt đầu gây ảnh hưởng với sức khỏe nền kinh tế nói chung, nhưng sẽ phải một thời gian nữa mới rõ ảnh hưởng và một số tác động đã được cân bằng nhờ môi trường kinh tế lành mạnh. Tuy nhiên, đó không phải là trường hợp xảy ra nếu Mỹ và EU tăng thuế mạnh nhằm vào hàng hóa của nhau vào mùa thu này. Cả hai nền kinh tế đang giảm tốc, ảnh hưởng của thuế sẽ khá mạnh”.

Dữ liệu cuối tháng 7 cho thấy khu vực sử dụng đồng Euro chỉ tăng trưởng với tỷ lệ 0,2% trong quý hai. Con số này giảm so với tỷ lệ 0,4% trong quý một. Do đó, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) dự kiến thông báo các biện pháp kích thích kinh tế thêm sau mùa Hè.

Còn ở Mỹ, nền kinh tế tăng trưởng với mức 2,1% trong quý hai năm nay, thấp hơn 1 điểm phần trăm so với quý trước. Ngân hàng Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) cũng phải thông báo cắt giảm lãi suất lần đầu tiên trong hơn 10 năm hồi tháng 7. Phát biểu tại Thượng viện Mỹ giữa tháng 7, Chủ tịch FED Jerome Powell nói rằng những vấn đề như căng thẳng thương mại và lo ngại về tăng trưởng toàn cầu đã ảnh hưởng tới hoạt động và triển vọng kinh tế.

Các tập đoàn đa quốc gia Mỹ gặp rủi ro

Ông Erik Jones, giáo sư kinh tế chính trị quốc tế tại Đại học Johns Hopkins, giải thích rằng mô hình kinh doanh của các tập đoàn đa quốc gia sẽ gặp nguy hiểm nếu chiến tranh thương mại Mỹ-EU xảy ra.

Ông nói: “Phần lớn hoạt động thương mại Mỹ-EU diễn ra trong các tập đoàn thay vì giữa các tập đoàn. Kết quả là khi có thuế cao giữa Mỹ và EU, giá cả hàng tiêu dùng sẽ tăng, cách thức lắp ráp hàng hóa ở hai nơi sẽ phức tạp hơn, như trong trường hợp Mỹ-Trung Quốc. Tuy nhiên, khả năng sinh lời của mô hình kinh doanh của các tập đoàn đa quốc gia lớn sẽ bị gián đoạn. Vì nhiều tập đoàn đa quốc gia lớn (nếu không muốn nói là đa số) đều là của Mỹ, nên nền kinh tế Mỹ sẽ bị trì trệ hơn”.

Theo văn phòng thống kê châu Âu, các hàng hóa Mỹ xuất khẩu sang châu Âu năm 2018 là động cơ và motor, máy bay và thiết bị liên quan, dược phẩm.

Về nhập khẩu, Mỹ mua phần lớn ô tô từ EU cũng như các mặt hàng dược phẩm.

Ông Jones nói: “Chiến tranh thương mại giữa Mỹ và châu Âu sẽ thách thứ hơn nhiều so với chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc vì nó sẽ làm suy yếu các tập đoàn đa quốc gia Mỹ, giảm quy mô thị trường các doanh nghiệp Mỹ có thể tiếp cận, khiến doanh nghiệp Mỹ bán bớt tài sản ở nước ngoài và vì thế sẽ chịu thêm cạnh tranh từ nước ngoài. Nói cách khác, chiến tranh thương mại Mỹ-EU sẽ tước mọi lợi thế về cơ cấu mà các chính quyền Mỹ tiền nhiệm đã tạo ra từ khi kết thúc Chiến tranh Thế giới thứ hai”.