Xe của UNIFIL bị hư hại sau cuộc tấn công của Israel tại Sidon, Liban ngày 7/11/2024. Ảnh: THX/TTXVN
Theo trang tin Euronews.com ngày 23/11, trong bối cảnh căng thẳng leo thang tại Trung Đông, Lực lượng gìn giữ hòa bình Lâm thời của Liên hợp quốc tại Liban (UNIFIL) đang đứng trước thử thách lớn khi Israel gia tăng sức ép quân sự tại khu vực. Sự tồn tại của phái bộ này không chỉ ảnh hưởng đến hòa bình khu vực mà còn có ý nghĩa chiến lược sâu sắc đối với châu Âu.
Cựu Bộ trưởng Ngoại giao Italy Enzo Moavero Milanesi, hiện là Giáo sư luật EU tại Đại học LUISS (Rome) lưu ý rằng, việc rút lui của lực lượng UNIFIL có thể tạo điều kiện cho việc tái chiếm đóng lãnh thổ mà không có sự hiện diện của bên thứ ba. Điều này có thể dẫn đến một thảm họa không chỉ đối với Liên hợp quốc mà còn là một thất bại đáng báo động đối với châu Âu, khi nó hàm ý sự bùng phát của một cuộc xung đột khác ngay sát biên giới của họ.
Vai trò của các nước châu Âu trong UNIFIL là đặc biệt quan trọng. Pháp, Đức, Italy và Tây Ban Nha là những quốc gia đóng góp lớn nhất cho lực lượng này. Tướng Olivier Passot, cựu sĩ quan UNIFIL người Pháp, nhấn mạnh một khía cạnh ít được biết đến nhưng vô cùng quan trọng của phái bộ: vai trò trung gian liên lạc. "Nhánh liên lạc đảm bảo giao tiếp giữa Liban và Israel, vì họ không nói chuyện trực tiếp với nhau. Chức năng này đã giúp tránh được hàng trăm lần leo thang xung đột không chủ ý", ông Passot giải thích.
UNIFIL được triển khai từ năm 1978 và được tăng cường đáng kể sau cuộc chiến năm 2006 giữa Israel và Hezbollah. Nhiệm vụ chính của họ là giám sát việc rút quân của Israel và phối hợp với Lực lượng vũ trang Liban để giải giáp Hezbollah tại khu vực giữa Đường Xanh (ranh giới phân định giữa Liban với Israel và Cao nguyên Golan) và sông Litani.
Tuy nhiên, Israel cáo buộc UNIFIL không hoàn thành nhiệm vụ trong 18 năm qua, đặc biệt là trong việc ngăn chặn Hezbollah xây dựng kho vũ khí. Lực lượng Liên hợp quốc cũng nhiều lần bị Hezbollah tấn công, đặc biệt là khi cố gắng ngăn chặn các hoạt động quân sự của họ ở Nam Liban. Giáo sư Javier Gonzalo Vega từ Đại học Oviedo chỉ ra rằng "nghị quyết của Liên hợp quốc vẫn chưa được thực hiện một phần và điều này tạo cho Israel cái cớ để can thiệp".
Về khía cạnh pháp lý, Giáo sư Milanesi khẳng định không có khái niệm "nghị quyết chết lâm sàng" trong luật quốc tế. "Ngay cả khi không được áp dụng, các nghị quyết của Liên hợp quốc vẫn có tính ràng buộc. Lý do để UNIFIL tiếp tục nhiệm vụ của mình là vì hoọ là lực lượng can thiệp. Chỉ có Liên hợp quốc và/hoặc các chính phủ quốc gia mới có thể quyết định rút quân", ông nhấn mạnh.
Trong bối cảnh hiện tại, UNIFIL đang phải đối mặt với những thách thức nghiêm trọng. Gần đây, một xe ủi đất của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đã phá hủy một tháp canh của UNIFIL tại Marwahin, khiến các bộ trưởng quốc phòng G7 phải bày tỏ quan ngại về vấn đề an ninh.
Tướng Passot giải thích rằng các quy tắc giao chiến hạn chế khả năng phản ứng của UNIFIL. "UNIFIL không phải là công cụ chiến đấu. Lính UNIFIL chỉ có vũ khí hạng nhẹ và không được trang bị để đối đầu với một lực lượng như IDF", ông nói.
Tóm lại, với 50 quốc gia tham gia, UNIFIL là một liên minh đa quốc gia quan trọng. Vai trò của họ không chỉ là ngăn chặn xung đột mà còn là cung cấp thông tin quan trọng từ thực địa cho cộng đồng quốc tế và Tổng thư ký Liên hợp quốc. Ngoài ra, sự hiện diện của UNIFIL tại Libna tiếp tục là một yếu tố then chốt trong chiến lược của châu Âu tại Trung Đông. Việc duy trì phái bộ này không chỉ góp phần ổn định khu vực mà còn đảm bảo lợi ích an ninh của châu Âu trong một khu vực địa chính trị phức tạp.