Số ca COVID-19 tăng vọt hé lộ hai thực trạng khác biệt tại Singapore

Sự gia tăng mạnh mẽ các ca mắc COVID-19 trong các khu nhà trọ của người lao động nhập cư tại Singapore đã buộc chính phủ nước này phải có biện pháp quyết liệt. Hôm 16/4, Singapore đã chứng kiến số ca nhiễm virus SARS-CoV-2 mới trong ngày cao kỷ lục từ trước đến nay: 728 người, phần lớn trong đó là người lao động nhập cư. Tiếp đó, ngày 17/4, nước này cũng ghi nhận 638 ca nhiễm mới, cũng đa phần là lao động nhập cư.

9 ký túc xá, nhà ở với trên 50.000 người, chủ yếu là lao động đến từ Bangladesh, Ấn Độ và Trung Quốc, đã được tuyên bố là khu vực cách ly. Từ hôm 14/4, Chính phủ Singapore đã phong toả toàn bộ các ký túc xá, đồng nghĩa khoảng 300.000 công nhân đang bị giới hạn đi lại ngay trong khu vực dân cư của họ.

Bộ trưởng Phát triển quốc gia, đồng chủ tịch của nhóm đặc nhiệm phản ứng với dịch COVID-19 của Singapore, ông ông Lawrence Wong trả lời tại cuộc họp báo hôm 9/4: “Virus đang lây lan rất nhanh. Nếu tôi đã biết, tôi sẽ làm mọi thứ khác đi. Nhưng không ai có thể nói trước bước tiếp theo”.

Tờ Washington Post (Mỹ) đánh giá, mặc dù có thể đánh giá cao những tính toán mà đội đặc nhiệm phản ứng đã lường trước, nhưng sự bùng phát của dịch COVID-19 trong đối tượng người nhập cư lẽ ra không phải là một bất ngờ.

Singapore có gần một triệu người có giấy phép lao động, thường là những người lao động thu nhập thấp như giúp việc gia đình hoặc lao động chân tay. Trong khi người giúp việc gia đình bắt buộc phải sống cùng nhà chủ, thì những lao động tại các công trường xây dựng, nhà máy đóng tàu, nhà máy lọc hóa dầu, thậm chí là người dọn dẹp trong khu nhà ở, thường sống chung khoảng 12 đến 20 người trong một phòng ký túc xá. Một trong những cụm lây nhiễm COVID-19 đã xảy ra tại một phòng đông người như vậy ở công trường xây dựng.

Các nhóm bảo vệ quyền lao động di cư đã cảnh báo trong nhiều năm rằng những điều kiện chật chội, đông đúc này là một công thức cho thảm họa. Tổ chức chuyên bảo vệ người lao động nhập cư thu nhập thấp “Transient Workers Count Too” (TWC2) và các phương tiện truyền thông địa phương từng báo cáo một đợt bùng phát bệnh thủy đậu vào năm 2008. Cũng chính TWC2 năm 2016 đã chỉ ra rằng, người lao động nhập cư đang cần điều kiện nhà ở tốt hơn để bảo vệ họ khỏi sự lây lan của bệnh sốt xuất huyết và Zika. Tháng 3 năm nay, trước khi bùng phát dịch COVID-19 trong những người lao động nhập cư tại Singapore, Chủ tịch TWC2 đã lên tiếng rằng "nguy cơ về một cụm lây nhiễm mới trong nhóm này là không thể phủ nhận”.

Trên thực tế, Chính phủ Singapore chắc chắn đã biết về các điều kiện sống của người lao động nhập cư và những rủi ro họ sẽ đối mặt trong đại dịch toàn cầu. Dịch COVID-19 chỉ đang phơi bày một thực tế nghiệt ngã là từ lâu đã tồn tại hai “quy chế” cho người sinh sống tại Singapore: một cho công dân, cư dân thường trú dài hạn, người nước ngoài; và một cho lao động nhập cư thu nhập thấp, những người cung cấp lực lượng lao động chân tay.

Trong khi những người nhập cư có thị thực dành cho lao động “cổ cồn trắng” có quyền sống cùng gia đình, chuyển sang cư trú dài hạn và cuối cùng được cấp quyền công dân, thì người chỉ có giấy phép lao động thu nhập thấp lại không có lựa chọn như vậy. Họ thậm chí còn không được phép kết hôn với người Singapore hoặc thường trú nhân tại Singapore nếu không được chính phủ cho phép.

Logic này thậm chí đã mở rộng thành các biện pháp ngăn chặn virus. Tại cuộc họp báo ngày 9/4, Bộ trưởng Wong nói rằng “điều quan trọng là nhận ra và thừa nhận rằng chúng ta đang đối phó với hai tình trạng nhiễm trùng riêng biệt - một gia tăng trong số lao động nhập cư và một ổn định hơn trong những người còn lại. Sau đó, một lực lượng đặc nhiệm riêng biệt đã được triệu tập để kiểm tra các ký túc xá công nhân nhập cư, với sự hỗ trợ của quân đội và cảnh sát.

Đội ngũ người lao động chân tay khoẻ mạnh, đảm nhiệm các “dịch vụ thiết yếu”, đang được di dời đến các khu nhà ở công cộng bỏ trống, để họ có thể tiếp tục công việc dọn dẹp và quản lý các cơ sở mà người Singapore cần trong mùa dịch này. Những nhà nghỉ nổi trên biển, doanh trại quân sự và thậm chí bãi đỗ xe tại các dự án vẫn đang thi công cũng được đưa vào sử dụng làm chỗ ở tạm thời.

Các phản ứng với dịch COVID-19 đang kéo căng hoạt động của các bộ ngành tại Singapore và các bộ trưởng đã đề nghị công chúng thông cảm điều đó. Tuy nhiên, diễn biến dịch hiện nay cho thấy, giới chức Singapore phải đặc biệt quan tâm đến những người nhập cư ăn lương thấp nhất ở đất nước này. Hiện tại Bộ trưởng Bộ Nhân lực Singapore đã cam kết các điều kiện sống trong ký túc xá sẽ được cải thiện hơn nữa một khi giai đoạn quan trọng này kết thúc, trong khi chính Thủ tướng Lý Hiển Long cũng cam kết chăm sóc sức khỏe cho những người công nhân thu nhập thấp.