Nhiều dấu hiệu cho thấy Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đang tái trang bị để chuẩn bị cho cái mà họ gọi là cuộc đối đầu trong nhiều năm tới có khả năng xảy ra với một nước Nga đang trỗi dậy và khó đoán định.
Tàu hải quân Ba Lan tham gia cuộc tập trận của NATO tại khu vực bờ biển Ustka, phía bắc Ba Lan ngày 17/6. Ảnh: AFP/TTXVN |
Ngày 24/6, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter và các đồng nhiệm khác thuộc các nước thành viên NATO bắt đầu một cuộc họp kéo dài hai ngày tại Brussels để bàn về việc tiếp tục củng cố tổ chức đã được thành lập từ năm 1949 này nhằm ngăn chặn Nga "dùng xe tăng và quân đội để qua mặt Tây Âu".
Nga cũng đang sửa sang lại các sân bay của mình và hồi tuần trước đã cho biết quân đội sẽ được bổ sung thêm 40 tên lửa đạn đạo xuyên lục địa mới chỉ riêng trong năm nay. Đầu tháng 12/2014, Nga đã phô trương sức mạnh bằng việc vận chuyển các tên lửa hiện đại Iskander có thể lắp đặt được các đầu đạn hạt nhân hoặc thông thường tới khu vực Kaliningrad ở cận Tây Baltic. Các tên lửa này sau đó đã được đưa trở lại, song việc triển khai này rõ ràng là để thể hiện sự sẵn sàng của quân đội Nga trong việc gia tăng sức mạnh một cách nhanh chóng.
Tuy nhiên, theo người đứng đầu lực lượng NATO, liên minh này sẽ không chạy đua vũ trang với Nga. Ông Stoltenberg nói: "Chúng tôi sẽ không bị kéo vào cuộc chạy đua vũ trang, song chúng tôi phải giữ an ninh cho các quốc gia của mình". Tuần trước, một quan chức Nga đã cáo buộc NATO đẩy Nga vào một cuộc chạy đua vũ trang khi tăng cường các hoạt động quân sự quanh biên giới Nga, không chỉ ở các quốc gia Baltic thuộc Liên Xô trước đây.
Ông Stoltenberg nói rằng quyết định của Mỹ bổ sung trang thiết bị quân sự ở Đông Âu là một phản ứng khôn ngoan trước các hành động của Nga. Ông cho biết các bộ trưởng quốc phòng tại cuộc họp lần trước ở Brussels (hồi tháng 2/2015) đã thỏa thuận tăng cường sức mạnh lực lượng phản ứng nhanh của liên quân, bao gồm các đơn vị không quân, hải quân và đặc nhiệm. Lực lượng này sẽ có 40.000 quân, trong đó sẽ có một lực lượng đặc nhiệm phản ứng nhanh đa quốc gia gồm 5.000 lính lục quân, có thể triển khai trong vòng 48 tiếng đồng hồ để hỗ trợ bất kỳ một quốc gia thành viên NATO nào bị Nga hay các mối đe dọa bên ngoài nào khác uy hiếp.
Tại cuộc họp lần này, các bộ trưởng sẽ quyết định các đơn vị không quân, hải quân và đặc nhiệm nào cần được sung vào cái gọi là "lực lượng tiên phong" đó. Đại sứ Mỹ tại NATO Douglas Lute dự đoán Mỹ sẽ đóng góp đáng kể, bao gồm cả khả năng vận chuyển hàng không chiến lược.
Trước đó, ngày 23/6, Bộ trưởng Carter trong chuyến công du tới Estonia đã thông báo rằng Mỹ cũng sẽ triển khai khoảng 250 xe tăng và xe thiết giáp cùng các thiết bị quân sự khác ở một số nước thành viên Cận Đông của NATO đang cảm thấy nguy cơ bị đe dọa nhiều nhất từ Nga. Ông cho biết các nước vùng Baltic - gồm Estonia, Latvia và Litva - cùng với Bulgaria, Romania và Ba Lan đã đồng ý tiếp nhận vũ khí và trang thiết bị của Mỹ.
Ông Carter nói rằng chính quyền Obama vẫn hy vọng sẽ hợp tác với Nga trong các vấn đề quan trọng như đàm phán hạt nhân Iran, chiến đấu chống IS và nỗ lực đem lại sự thay đổi chính quyền một cách hòa bình ở Syria. Song ông cũng nói rằng NATO phải điều chỉnh năng lực phản ứng và ngăn chặn của mình "để đón đầu việc Nga có thể không thay đổi gì dưới thời Vladimir Putin hay thậm chí cả về sau nữa".
Tháng 9/2015, Mỹ đã công bố kế hoạch chi 1 tỷ USD vào các hoạt động khác nhau nhằm củng cố niềm tin cho các nước thành viên NATO ở châu Âu. Số tiền này được dùng để tăng cường luân chuyển quân đội Mỹ, tiến hành thêm các cuộc tập trận, bổ sung trang thiết bị quân sự và nâng cấp cơ sở hạ tầng, bao gồm việc tân trang sân bay và tăng thêm dự trữ nhiên liệu tại căn cứ không quân Amari ở Estonia.
Mặc dù liên minh NATO lo ngại trước một nước Nga ngày một quyết đoán cũng như các thách thức an ninh khác, song chỉ 5 trong số 28 thành viên được dự đoán là có thể đáp ứng được mục tiêu của NATO là dành tối thiểu 2% GDP của nước mình cho quốc phòng trong năm nay.