Gắn kết vì tương lai 

Ra đời từ đống tro tàn của Chiến tranh Thế giới thứ hai, LHQ mang trong mình sứ mệnh cao cả: ngăn ngừa thảm họa chiến tranh, duy trì hòa bình, thúc đẩy hợp tác quốc tế và xây dựng một tương lai tươi sáng hơn cho toàn thể nhân loại. Sau 8 thập niên, có thể khẳng định thành công lớn nhất của LHQ là đã giúp thế giới tránh được một cuộc đại chiến toàn cầu. Không chỉ là “người gác cửa hòa bình”, LHQ, mà đi tiên phong là ĐHĐ LHQ với sự góp mặt của 193 thành viên và được ví là “cơ quan nghị viện thế giới”, đã và đang định hình chương trình toàn cầu về phát triển.

Từ các Mục tiêu Thiên niên kỷ đến 17 Mục tiêu Phát triển bền vững (SDG), ĐHĐ LHQ thúc đẩy hàng loạt chương trình nghị sự góp phần nâng cao tuổi thọ, xóa đói giảm nghèo, cứu trợ nhân đạo, cải thiện giáo dục, y tế và đời sống cho hàng trăm triệu người trên khắp hành tinh. Một trong những thành tựu nổi bật nhất của ĐHĐ LHQ là khả năng thúc đẩy hợp tác đa phương, đặc biệt khi Hội đồng Bảo an (HĐBA) thường rơi vào bế tắc.

Các nghị quyết ĐHĐ LHQ về hòa bình, nhân đạo, giải trừ vũ khí hạt nhân và bảo vệ nhân quyền tuy không mang tính ràng buộc pháp lý, nhưng đóng vai trò chuẩn mực đạo đức và chính trị, tạo áp lực quốc tế đối với các quốc gia trong việc tuân thủ luật pháp quốc tế. Các chương trình phát triển của LHQ đã giúp hàng trăm triệu người thoát nghèo, cải thiện giáo dục, y tế và nâng cao năng lực ứng phó thảm họa. Bên cạnh đó, các công ước, hiệp ước do LHQ bảo trợ đã góp phần củng cố nền tảng luật pháp quốc tế hiện đại.

Tuy nhiên, sau 80 năm, LHQ cũng đang đứng trước những thách thức chưa từng có. Trước hết là khủng hoảng niềm tin vào chủ nghĩa đa phương, khi nhiều nước lớn ngày càng ưu tiên lợi ích quốc gia, thậm chí đơn phương hành động bất chấp luật pháp quốc tế, làm suy yếu vai trò của các cơ chế toàn cầu.

Sự chia rẽ sâu sắc trong HĐBA, đặc biệt liên quan đến các cuộc xung đột như Ukraine, Gaza hay nhiều điểm nóng khác, khiến tổ chức này nhiều lần rơi vào bế tắc, không thể đưa ra quyết sách kịp thời. Bên cạnh đó, nguồn lực tài chính hạn hẹp cũng đang là rào cản lớn cho các hoạt động gìn giữ hòa bình, cứu trợ nhân đạo hay thực hiện Chương trình nghị sự 2030. Ngoài ra, thách thức mới nổi như trí tuệ nhân tạo (AI), an ninh mạng, biến đổi khí hậu hay các đại dịch toàn cầu đặt ra những yêu cầu cấp bách mà cơ chế hiện tại của LHQ chưa theo kịp.

Trong bối cảnh đó, kỷ niệm 80 năm thành lập không chỉ là dịp để nhìn lại quá khứ, mà còn là cơ hội thúc đẩy cải cách, nâng cao hiệu quả hoạt động của LHQ. Cải tổ HĐBA, bảo đảm tính đại diện công bằng và phản ánh thực tế quyền lực toàn cầu, là một yêu cầu cấp bách. Việc huy động nguồn lực bền vững cho phát triển, tăng cường minh bạch và nâng cao vai trò của các cơ quan chuyên môn cũng là những ưu tiên then chốt.

Từ thực tiễn này, khóa họp ĐHĐ LHQ lần thứ 80 sẽ là diễn đàn quan trọng để cộng đồng quốc tế khẳng định lại cam kết đối với chủ nghĩa đa phương, tìm tiếng nói chung về những vấn đề cấp bách và định hình lộ trình đổi mới tổ chức này cho giai đoạn tiếp theo. 

ĐHĐ LHQ 80 sẽ hoạt động tới ngày 8/9/2026 (khóa họp kéo dài 1 năm) với chủ đề xuyên suốt là “Gắn kết cùng nhau để tốt hơn” (Better Together) nhằm thúc đẩy tinh thần đoàn kết quốc tế, thúc đẩy chủ nghĩa đa phương, hòa bình an ninh, phát triển và bảo vệ nhân quyền. Tâm điểm của ĐHĐ LHQ 80 là Tuần lễ Cấp cao diễn ra từ 22 - 30/9, thu hút sự tham gia của nhiều nguyên thủ quốc gia, người đứng đầu chính phủ và quan chức cấp cao của tất cả 193 thành viên LHQ để thảo luận về các vấn đề cấp bách của thế giới. Tinh thần bao trùm mà tân Chủ tịch ĐHĐ LHQ 80 Annalena Baerbock muốn truyền tải là sức mạnh của đoàn kết và hợp tác đa phương, khẳng định đây là con đường duy nhất để giải quyết các thách thức toàn cầu hiện nay.

ĐHĐ khóa mới theo đuổi một chương trình nghị sự đầy tham vọng, tập trung vào 5 nhiệm vụ chính. Trong lĩnh vực hòa bình và an ninh quốc tế, ưu tiên hàng đầu là ngăn chặn chiến tranh, giải quyết các điểm nóng xung đột, củng cố vai trò gìn giữ hòa bình của LHQ, chống phổ biến vũ khí hạt nhân, đồng thời cải tổ HĐBA theo hướng đại diện công bằng hơn.

Về chống biến đổi khí hậu và phát triển bền vững, ĐHĐ LHQ 80 chủ trương đưa ra các hành động khí hậu quyết liệt hơn, đẩy nhanh tiến độ thực hiện Chương trình nghị sự 2030 và các SDG, hỗ trợ các nước đang phát triển thích ứng và giảm phát thải. Trong lĩnh vực kinh tế, ĐHĐ LHQ 80 sẽ tập trung ứng phó với bất bình đẳng toàn cầu, cải cách các thể chế tài chính-tiền tệ quốc tế như Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) hay Ngân hàng Thế giới (WB); tăng cường hợp tác an ninh năng lượng và lương thực. Về nhân quyền, trọng tâm tiếp tục là bảo vệ các quyền con người phổ quát, đối phó với khủng hoảng nhân đạo tại các vùng chiến sự, chống phân biệt đối xử và bài ngoại.

Trong lĩnh vực công nghệ, AI và quản trị số, ĐHĐ LHQ 80 sẽ xây dựng các bộ quy tắc quốc tế nhằm bảo đảm công nghệ phục vụ nhân loại, không vượt khỏi tầm kiểm soát và không bị lạm dụng trong xung đột. Bên cạnh đó, với sáng kiến UN80 và Hiệp ước vì tương lai (Pact for the Future) đang được triển khai, cộng đồng quốc tế chờ đợi ĐHĐ khóa mới sẽ có những quyết định cải cách đột phá, tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả hoạt động và củng cố niềm tin vào hệ thống đa phương. ĐHĐ LHQ 80 tiếp tục là nơi kiến tạo đồng thuận, thúc đẩy cải cách và bảo vệ 3 trụ cột: hòa bình an ninh, phát triển và nhân quyền.

Sau 80 năm, thực tiễn chứng minh LHQ vẫn là niềm hy vọng của nhân loại về một trật tự quốc tế công bằng, dựa trên luật lệ. Tương lai của LHQ cũng chính là tương lai của hợp tác toàn cầu, của chủ nghĩa đa phương - các yếu tố then chốt giúp gìn giữ hòa bình, an ninh, phát triển bền vững và bảo vệ hành tinh chung của chúng ta. ĐHĐ LHQ 80 sẽ tiếp tục là diễn đàn đối thoại toàn cầu, nơi các chuẩn mực quốc tế được hình thành, các chính sách toàn cầu được định hướng và niềm tin vào một trật tự quốc tế dựa trên luật lệ được duy trì./.